«ԱՆՄԵՂ ՄԵՂԱՊԱՐՏԸ՝ ՊԱՏԱՐԱԳ» Կ’օրհնաբանէ՝ Ժաք Ս. Յակոբեան

Գիրքը փոխան յառաջաբանի, կը բացուի Ն.Ս. Օ.Տ.Տ. Արամ Ա. կաթողիկոսի անձնական նամակով։ Արամ կաթողիկոս նախ բարձր կը գնահատէ հեղինակին հոգեմտաւոր աշխատանքը ու վեր առնելով անոր աստուածատուր իրա՛ւ գրագէտի արժանիքները կը նշէ. «երանի՜ անոնց, որոնք իրենց ֆիզիքական գոյութիւնը միտքով կ’արժեւորեն ու հոգիով կը պայծառակերպեն։ … Դուն կրցած ես հաւատքը ու գաղափարականը, ազգայինը ու համամարդկայինը իրենց ներքին յարակցութեամբ գեղեցկօրէն ընդելուզել ու հարազատօրէն արտայայտել գրականութեան ճամբով»։ Ապա հեղինակին հոգեմտաւոր հարուստ վաստակը բնութագրելով կը ներբողէ. «Դուն միշտ պիտի մնաս ճառագայթող ներկայութիւն մեր արդի գրականութեան մէջ, ո՛չ թէ հրատարակած գիրքերուդ ծաւալով, այլ՝ որակով, ո՛չ թէ քերթուածներուդ քանակով, այլ՝ անոնցմէ ժայթքող խոր տագնապներով, ջինջ զգացումներով ու վառ երազներով։ Նման բանաստեղծ մը արեւմար չի՛ կրնար ունենալ»։ Ապա վեհափառը ողջոյնի խօսքը կ’աւարտէ՝ հեղինակին մաղթելով նորանոր յաջողութիւններ գրական, ստեղծագործական մարզերէ ներս։

«Անմեղ մեղապարտը՝ Պատարագ» գիրքը 74 էջերու պարունակին մէջ մեր սրտի, հոգիի եւ հաւատքի աչքերուն առջեւ օղակ-օղակ կը բացուի Հայց. Եկեղեցւոյ սրբազան պատարագի շունչով օծուն, աստուածաշնչական հոգեւոր խորհրդածութիւններով եւ մեկնաբանութեամբ։

Մարդասէր, նախախնամ Աստուծոյ մարդկային ցեղի փրկագործական նախասահմանեալ ծրագիրին քաւչարար գործադրութիւնը՝ Անմահ ու Անարատ Գառի՛ն ընծայումն է Պատարագի հոգեպարար խորհուրդը, Սուրբ Երրորդութեան՝ Անարատ-Գառն-Աստուծոյ, Քրիստոս-Որդիով իրագործուող։ Հոն Ս. Սեղանին վրայ զոհն ու զոհագործողը, պատարագն ու պատարագուողը մէկ եւ Հօրմէն անբաժանելի Որդին է՝ համագոյակիցը Ս. Հոգիին։

Պատարագը, Աստուածաշունչի հետքերով ընթացող փրկագործական խորհուրդի վերընծայ ողջակիզում մատուցումն է, Միածինի կեանքին առաքելութեան ու մահուան։ Աւետարանին խտացուած սրբազան պատմութիւնը որ հաւատացեալի էութեան մէջ կը ձուլուի, սրբացնելու, վերանորոգելու, վերստեղծելու նոր մարդը, արարելու եւ Անարատ Գառն՝ Յիսուսի արեամբ լուալու ադամորդիներուս մեղսալից կեանքն ու հոգիները եւ հաշտեցնելով տիեզերքն ու մարդկութիւնը՝ Հօր Աստուծոյ ընծայելու։ Հայր-Որդի-Ս. Հոգի Երրորդութեան լծակցութեան եւ գործակցութեան համառօտ ոդիսականն է մեղապարտ մարդկային ցեղը ազատագրել նպատակադրող։

Գիրքը կը բաժնուի գլխաւոր երեք գլուխներու.

Ա.- Հայր Երկնաւոր

Բ.- Որդի Աստուծոյ

Գ.- Հոգի Աստուծոյ

Իսկ վերջին բաժինով, էջ 62-74, ընթերցողին կը ներկայացուի պատարագաբոյր ու Քրիստոսահամ հոգեւոր եօթը բանաստեղծութիւններու հոգեթոյր փունջ մը։ Հոն երեւցող բանաստեղծութիւնները՝ Հայ Եկեղեցին, Պատարագ Հայկական, Ս. Գիրքը Թող Բաց Մնայ…, Արիւնդ, Յիսուս… Եկեղեցի՛ Յիսուսի…, Երբ Կը Մտնես Եկեղեցի… եւ Ինծի Համար… առնուած են հեղինակին Յիսուսաբոյր եւ Յիսուսահար բանաստեղծական գոհար ստեղծագործութիւններէն, որոնք ընթերցողը կը փոխադրեն երեկնաճեմ հայու հաւատքի լուսաւոր խորանները, այնտեղ հանդիպելու Է-ին, հաւատքի հրայրքով ձուլուելու, վեհանալու եւ աննիւթականով պարուրուելու։ Պահ մը ձերբազատուելու աշխարհէն ու առօրեայ տաղտուկներէն, մտահոգութիւն-կաշկանդումներէն կտրուելու, Գերագոյն Հոգիով յագենալու, այլակերպուելու, պայծառափոխ վեհանալու, անէանալու։ Եօթը բանաստեղծութիւններ, քաղցրահամ երկնային եօթը մանանաներ, բանաստեղծական յորդաբուխ տարբեր ալիքներ նոյն սրտէն, մտքէն, յոյզերէն եւ անդնդախոր հաւատքի ձուլարանէն յորդաբուխ կը ժայթքեն, հրաշալի գոյներով եւ շնչող այլաբանական կենդանի պատկերներու իմանալի հակադրութիւններով կը շեշտեն բարոյական վեհ սկզբունքներ, հոգեւոր արժէքներ եւ անժանգ մտածումներու վրձինով իրա՛ւը, մնայունը եւ գերբնական ճշմարտութեանց երփներանգ լոյսը կը ցաթեցնեն մեր հոգիի ու սրտի քանդակներուն վրայ, հոգեւոր ապրումներու թովչանքը պարգեւելու, աննիւթական մթնոլորտ ստեղծելու, բարիին, կատարեալին ու վսեմին առաջնորդելու, որպէսզի մեր ներսիդին եւ շուրջը յառնէ ճշմարիտ մարդը, իրա՛ւ քրիստոնեան եւ Յիսուս թագաւորէ բոլորով բոլորին մէջ։

Այժմ կ’անցնիմ ներկայացնել գիրքին երեք բաժինները. իւրաքանչիւր գլուխ ներքին սերտ յարակցութեամբ միացած եւ ամբողջութիւն կազմած, բաժնուած են ենթախորագիրներու, եւ այս ամէնը վերծանողական հոգելից ապրումներով եւ հաւատքի աւետարանահաստատ վկայութիւններով ընթերցողին մտքի ու սրտի պաստառին կը պարզեն Աստուածաշնչական խորհրդածութիւններ, մեկնաբանութիւններ, հոգեւոր անժանգ ճշմարտութիւններ, քրիստոսաբանական վարդապետութիւններ։

Խօսելով եւ բնորոշելով փրկագործական խորհուրդի ծրագիրին գործադրութեան Հայր Աստուծոյ դերակատարութեան, հեղինակը չի դիմեր գիտնականներու, մտաւորականներու կամ փիլիսոփաներու կարծիքին, այլ կը վկայակոչէ յաւիտենական կեանքի լուսաղբիւր եւ ճշմարտութեան գանձարան՝ Աստուածաշունչ մատեանին, ուր աստուածային բնութեան նկարագիրը անչափելի, անսպառ, անհուն, ինքնամատոյց Սիրով կը բնութագրուի։ Միաժամանակ պարզելով, թէ կեանքի եւ բարեաց աղբիւր Աստուծոյ Սէրը ինքնանպատակ չէ, այլ՝ բաշխուող, տարածուող եւ դէպի մարդ հոսքին մէջ զոհաբերուող՝ Որդիին մարդեղութիւնն է։ Այս մասին Աւետարանն ալ նոյնը կը հաստատէ, հոն կը կարդանք.

– «Աստուած այնպէ՛ս սիրեց աշխարհը, որ մինչեւ իր միածին Որդին տուաւ, որպէսզի ո՛վ որ հաւատայ անոր՝ չկորսուի, այլ յաւիտենական կեանքը ունենայ» (Յովհ. 3:16): Արդարեւ, Յիսուս, անտեսանելի Սէր Աստուծոյ տեսանելի, շօշափելի եւ իմանալի Սէրը եղաւ։

Հաւատքի խորաթափանց աչքերով, բանաստեղծի տրոփող աւիւնով, ոճային պատկերաւոր եւ տոկուն յղացքներով եւ յորդաբուխ գաղափարներով հարուստ մտածումները կենդանի, անմիջական եւ հաղորդական են, իսկ յաճախակի դրական ու ժխտական մտածումներու, ստորոգելիներու եւ գոյականներու ճշգրիտ ու տեղին օգտագործումն ու մտածումներու, գաղափարներու եւ պատկերներու երբեմն շեշտակի հակադրութիւն-համեմատութիւնները կու գան ճշմարտական գաղափար մը կամ մտածում մը հաստատել կամ հակառակը պատգամել։ (էջ 13)։

Մեր սիրելի եւ տաղանդաշատ հեղինակը իր ներքին համոզումներն ու ներազգեաց ապրումները պեղելով, մարգարէական տեսլապաշտ հոգիով կը ջանայ մեկնել եւ լուսարձակի տակ բերել աստուածային մարդասէր նկարագրին եւ ծրագիրներու անքննելի ոլորտները միաժամանակ թափանցել, վերծանել, անշուշտ մի՛շտ Աւետարանի հոգեւոր ու հաւատքի ճշմարիտ ուղիներէն առաջնորդուելով։

Յստակ ու մեկին են փրկագործական խորհուրդի բանաստեղծ հեղինակին ուղղափառ հաստատումները, միաժամանակ կը ճշմարտեն պատարագի բնոյթը եւ վախճանական նպատակը բացայայտելով, թէ նախախնամ Աստուած ինքզինք, իր սէրը, իր միակ թանկագինը, գերագոյն գանձը չտուաւ գերբնական արարածներու, կամ այլ մոլորակներու, լուսազգեաց հրեշտակներու, թէ երկնային զուարթուններուն չընծայեց, այլ՝ իր սիրելի Միածինը, սուրբն ու արդարը տուաւ մեղսալից մեր ա՛յս աշխարհին՝ ապականած մեղաւոր մարդոց փրկութիւնը երաշխաւորելու համար։ «Ան, որ անպարտ էր, բայց որպէս պարտական՝ մեր մեղքերուն ու պարտքերուն հատուցումը ի՛նք ստանձնեց, իր վրայ առաւ, մեր պատիժն ու մահավճիռը ի՛նք ընդունեց՝ իր անձը մեղքի պատարագ մատուցանելով սուրբ եւ արդար Հայր Աստուծոյ»։ (էջ 15)։ «Հայր Երկնաւոր, որ զորդիդ քո ետուր ի մահ վասն մեր…», կ’եղանակէ հայոց պատարագի շարականը։

Խորանալով պատարագի ներքին իմաստին, շնորհընկալ հեղինակը հաւատքի օղակներով կը կամրջէ Հին եւ Նոր Ուխտի տարբեր ժամանակաշրջաններու պատարագ ընծայումներու ըմբռնումները, վերլուծելով եւ բացատրողական մէջբերում-խորհրդածութիւններ կատարելով մեղքի, պատիժի մահուան, Աստուծոյ արդարութեան եւ սիրոյն՝ կը ջանայ զանոնք միշտ բաղդատել Գողգոթայի խաչեալ-ողջակէզ, մարմնացեալ ու մարդացեալ Յիսուս-Որդի, ողջակիզեալ եւ պատարագեալ Աստուծոյ անբովանդակելի, անիմանալի, անճառելի, անբաղդատելի, եզակի, հաշտարար, միջամտող, ողորմած եւ բարեգութ ողջակիզեալ սիրոյն հետ, որ գիտէ իր բարձրութենէն խոնարհիլ ու պատարագուիլ, իր հետ բարձրացնելու անկեալ մարդը, որպէսզի մեղաւորը զղջայ, խոստովանի, ապաշխարէ եւ դաւանի Յիսուս Քրիստոսը որպէս Տէր եւ Փրկիչ։

Մարդոց համար ինչպէս նաեւ Հին Ուխտի Օրէնքով եւ չափանիշներով անտրամաբանական թուացող այն գաղափարը, թէ ինչպէ՛ս անպարտ, անմեղ մը գիտակցաբար, կամովին եւ հնազանդութեամբ մահուան դառն բաժակը եւ խաչի անարգ մահը յօժարութեամբ կը ստանձնէ, պատասխանը՝ նախախնամ բարեգութ Աստուծոյ սիրով շաղախուած արդարութիւն էր, կ’ըսէ հեղինակը, որովհետեւ ժամանակներու սկիզբէն եւ օրէնքներու տուչութենէն ալ առաջ նախածրագրուած էր եւ Օրէնքը չէր, որ պիտի փրկէր, ազատագրէր ու Աստուծոյ հետ հաշտեցնէր մարդը, այլ՝ հաշտութիւնը որպէս ձրի պարգեւ Յիսուսի միջոցաւ պիտի իրագործուէր, ոչ թէ օրէնքի գործադրութեամբ, նոխազներու, երինջներու ողջակիզումով կամ բարի գործերով, այլ հաւատքի, շնորհքի եւ անարատ Գառնուկին արեամբ, որով միայն մեղաւորը կ’ապրի, կը փրկուի հոգեւորապէս եւ անպարտ կ’արձակուի։ Կարդալ էջ 26։

Բ.- Որդի Աստուծոյ.

Որդի Աստուծոյ գլուխին մէջ հեղինակը իբր հաւատարիմ աշակերտը Աստուածաշունչ մատեանին, ուսումնասիրուած համարներու մէջբերումներով, ընթերցողին կը յիշեցնէ ու կը պատկերէ ժամանակներու լրումին Հայր Աստուծոյ ինքզինք մարդուն յայտնելու գործընթացին եւ փրկագործական սրբազան խորհուրդի կատարման ծրագիրին մասնակից եւ գործակից, մէկ եւ անբաժան Ամենասուրբ Երրորդութեան երկրորդ անձնաւորութիւն՝ Որդիին դերակատարութիւնը որպէս մարդացեալ Որդի-Աստուած, Քահանայապետ եւ Փրկիչ, հաշտարար եւ զոհ միաժամանակ, անդրադառնալով եւ շեշտելով Որդի Աստուծոյ յանձնառութիւնները եւ կատարած քաւչարար պաշտօնը բնութագրելով կը հաստատէ, թէ Աստուածորդին, յանցապարտ ադամորդիներուս համար եւ մեր փոխարէն սիրայօժար իր արիւնը թափեց, պատարագուեցաւ եւ իր մարմինը որպէս հաց եւ փրկագին բաշխեց մեղքերու քաւութեան եւ թողութեան համար։ Որով Աստուծոյ եւ ադամորդիներուս միջեւ սկզբնական մեղքին պատճառած մահուան դառն խայթոցը Քրիստոսո՛վ փարատեցաւ, թշնամութիւնը վերացաւ, հաշտութեան եւ խաղաղութեան դաշինք կնքուեցաւ։ Անարդարներս արդարացանք։ Երկիրը երկինքին կամրջուեցաւ։ Աստուած Քրիստոսի հետ ու անոր միջոցաւ անկեալ մարդուն իր անհուն սէրը ցոյց տուաւ։ Փոխարէնը՝ առ Աստուած միայն հաւատք կ’ակնկալուի։ Մեղաւորը արդարանալու, Աստուծոյ հետ հաշտուելու եւ փրկուելու նախապայմանը անկեղծաւոր հաւատք կը պահանջէ։ Կարդալ էջ 38։

Հետեւաբար, Որդի Աստուծոյ պատարագը փրկարար, քաւչարար, հաշտարար, ազատարար ըլլալով հանդերձ, մեր պատուարժան եւ պատարագի խորհուրդը վերծանել փորձող սիրելի հեղինակը կը պարզէ նաեւ, որ խաչին վրայ զոհագործուող Քրիստոսի ինքնընծայումը եւ պատուական սուրբ արեան հեղումը անզուգական ու եզակի է, վերջնական ու կատարեալ է եւ ունի աստուածահաճոյ նկարագիր եւ այդ միայն ու միայն մեր բոլորին փրկիչ Յիսուս Քրիստոս Որդի Աստուածով կարելի դարձաւ, իսկ մենք որպէա քրիստոնեաներ, միայն Քրիստոսի արեամբ կ’արդարանանք, շնորհք եւ փրկութիւն կը ստանանք։

Գ.- Հոգի Աստուծոյ.

Այս գլուխին մէջ մեր շնորհընկալ հեղինակը մատնացոյց կ’ընէ նախախնամ Հօր Աստուծոյ մարդացեալ Որդւոյն փառակից, համագոյակից Սուրբ Հոգիին դերակատարութիւնը եւ մասնակցութիւնը Փրկագործական խորհուրդի գործընթացին, որ Հօր Աստուծոյ ծոցէն մեկնելով կամ երկիր առաքուելով որպէս մարդացեալ Որդի եւ Բան, իր Հօրմէն բնաւ չբաժնուեցաւ, այսինքն՝ Քրիստոս երկրի վրայ ապրելով հանդերձ երկնքի մէջ Հօր Աստուծոյ հետ էր եւ միայն ժամանակաւորապէս մարդկային մարմնի մէջ բանտարկուած էր իրականացնելու համար փրկագործական խորհուրդը եւ ապա վերադառնալու երկինք ու այս անգամ որպէս Հոգի թափուելու իր աշակերտներուն, հետեւորդներուն ու ամբողջ աշխարհի վրայ, որպէսզի իր հոգիով մեզի յիշեցնէ մեր մեղքերը, խրատէ, յանդիմանէ, զգաստացնէ եւ հուսկ՝ իրմով լեցնէ, զօրացնէ, իմաստնացնէ, մխիթարէ եւ ապաշխարութեան մղէ։ Այստեղ, ընթերցողը վերահասու կ’ըլլայ թէ Աստուծոյ սուրբ Հոգին, մեղաւոր մարդուն մէջ իր գործած մեղքերուն գիտակից կը դարձնէ, կը համոզէ, կը մղէ ու դէպի Փրկիչ կ’առաջնորդէ, որպէսզի Յիսուս, իր ձեռքը մեղաւորին երկարելով զինք դուրս բերէ եւ ազատէ Սատանայի ժանիքներէն եւ մեղքի ապականեալ կենցաղէ։

Այս բաժինին մէջ առկայ է քիչ մը բարոյախօսութիւնը, շարականի եւ աւետարանի ուղիներով ընթերցողը կը հրաւիրուի եւ կ’առաջնորդուի ապաշխարութեան։ Մեղքի եւ զղջումի ըմբռնումները աւետարանի առակներու եւ ուսուցումներու ընդմէջէն կը վկայակոչուին, որոնք ընթերցողը անգամ մը եւս կը հրաւիրեն դէպի պատարագեալ Յիսուսի սրբացնող արեան. այն արեան՝ որ զղջացող եւ ուշքի գալէ ետք դէպի Յիսուս ընթացող մեղաւորը կը մաքրէ ու կը սրբէ. եւ այս կ’իրագործուի ո՛չ թէ բարեգործութիւններով եւ ապրուած բարոյական կեանքի մը արժանիքներով, այլ՝ մահուան դատապարտուած եւ հոգեւորապէս կորուսեալ մեղաւորը, աստուածային արդար ցասումէն եւ մահավճիռէն կը խուսափի միայն ամբողջական, անկեղծ հաւատքով՝ որ նախապայման ունի ինքնաքննութիւնը, ինքնաճանաչում-ինքնասրբագրութիւնը, զղջում-ապաշխարութիւնը եւ խստովանութիւնը, որոնք մեղաւորը պիտի առաջնորդեն դէպի զոհասեղան՝ մեղքերու թողութիւն, շնորհք, փրկութիւն ստանալու։

Կենաց աւարտին անհատի մը վախճանական կամ վերջին դատաստանի վարձատրութեան կամ դատապարտութեան իր տեսակէտը պարզելով, հեղինակը՝ ննջեցեալին սպասող երկու տարբեր դատաստաններ կը կանխատեսէ.

Առաջին, ապաշխարած եւ հաւատքով արդարացած քրիստոնեայ հաւատացեալին համար դատարանը մահավճիռ եւ դատապարտութիւն պիտի չբերէ, այլ՝ հոն պիտի կատարուի ապրուած երկրաւոր կեանքի եւ կատարուած բարի գործերու գնահատականը, արժեւորումը, որով բնականաբար հետեւի նաեւ վարձատրութիւնը։ Վկայակոչելով Պօղոս առաքեալի այս մասին կատարած հաստատումը եւ Նիկիական Դաւանանքի մեր հաւատամքի տողերը, կը մէջբերէ. «Պէտք է, որ բոլորս ալ ներկայանանք Քրիսատոսի արդար ատեանին, որպէսզի իւրաքանչիւրը ստանայ ա՛յն բաներուն համեմատ, զորս ըրած է՝ երբ մարմնին մէջ էր, թէ՛ բարի թէ վատ» (Բ. Կորնթ. 5:10): «Հաւատամք… ի յարութիւն մեռելոց, ի դատաստանն յաւիտենից, հոգւոց եւ մարմնոց… Հաւատամք… յԱրքայութիւնն երկնից եւ ի կեանսն յաւիտենականս»։

Իսկ անապաշխար մեղաւորներու դատաստանը բոլորովին տարբեր պիտի ըլլայ։ Հեղինակը Յովհաննէս առաքեալի խօսքերը վկայակոչելով կը գրէ: Կարդալ էջ 57-58:

Ապա գիրքին վերջին բաժինով ընթերցողը կը հրաւիրուի ապաշխարութեան, վերանորոգ հոգեւոր կեանքի եւ դէպի Քրիստոս ընդառաջելով հոգեփոխուելու, նոր արարած ըլլալու եւ փրկութեան իրեն ընձեռուած առիթը չփախցնելու։ Որովհետեւ, Հայր Աստուած, մեր յաւիտենական կեանքը երաշխաւորելու համար ամէն նախապատրաստութիւն տեսած, եկեղեցւոյ միջոցաւ հրաւէր կ’ուղղէ բոլորին, զղջումով եւ ապաշխար նորաստեղծ կեանքով, երկիւղած հաւատքով գալու, մասնակցելու եւ հաղորդուելու, հո՛ն՝ զոհասեղանին վրայ պատարագուող եւ աշխարհի փրկութեան համար անսպառ բաշխուող արքայորդի Յիսուսի փրկարար մարմնով եւ քաւչարար արեամբ։

Գողտրիկ հատորիկի մը պարունակին ներքեւ ամփոփուած, հաւատացեալ սրտի արձագանգը հանդիսացող եւ մեր ձեռքերուն մէջ կեանք առնող ու հաւատք ճառագայթող «Անմեղ մեղապարտը՝ Պատարագ» գիրքը, Երրորդութեան քրիստոնէական խրթին վարդապետութիւնը իւրայատուկ պարզ ոճով կը ջանայ լուսարձակի բերել, վերլուծել եւ պարզաբանել աստուածաբանական խորք, տարողութիւն ունեցող եւ հոգեւոր ճշմարտութիւններ բովանդակող ոգեկան արժէքներ՝ հետամտելով եւ նպատակ ունենալով զգաստութեան եւ հոգեւոր արթնութեան հրաւիրելու ընթերցողը, հաւատքի ճշմարիտ ուղիներով եւ Աստուածաշունչի հետքերով առաջնորդելու։ Միաժամանակ՝ դիւրահաղորդ ոճով Քրիստոսի աշխարհ առաքման նպատակը եւ փրկագործական խորհուրդը լուսարձակի տակ առնելով դուռ կը բանայ հոգեւոր խորհրդածութիւններու, որոնք յաճախ կու գան ճշմարտութիւն մը, դաւանական կրօնական ուսուցում մը հաստատել։

Կրթիչ եւ բարոյացուցիչ հատուածներով հարուստ, դաստիարակիչ բովանդակութեամբ եւ բանաստեղծական շունչով օծուն Աստուծոյ մարդասէր նկարագրին, անչափելի սիրոյն մեծարանքն է եւ փառաբանութիւնը իր Միածին Որդւոյն՝ Յիսուս Քրիստոսի փրկարար յանձնառութեան։ Հակադիր երկու բեւեռներու՝ ստեղծիչ եւ բարեաց աղբիւր Աստուծոյ եւ անկեալ մեղսալից մարդուն միջեւ կանգնած Որդի Աստուածը (Աստուածութեան եւ Ամենասուրբ Երրորդութեան երկրորդ դէմքը), որպէս Քահանայապետ եւ պատարագ, զոհ եւ պատարագիչ, Փրկիչ եւ ազատարար, Ադամ-Յիսուս, կատարումը, լրումը Օրինաց եւ մարգարէից՝ անարատ իր արեան հեղումով, Աստուծմէ հեռացածները հանապազ կը հաշտեցնէ եւ հակադիր բեւեռները իր սուրբ Հոգիով կը կամրջէ, յաւիտենական կեանք եւ կորսուած փրկութեան երաշխիքը պարեգեւելու։

Քրիստոնէական երրորդութեան վարդապետութեան եւ փրկագործական խորհուրդի ջատագովական գրական հոգեյոյզ վկայութիւն է սոյն գրքոյկը, ապրուած համոզումներու եւ հոգեւոր խորհրդածութիւններու մտերմիկ զրուցագրութիւն է, ներանձնական հաւատքի ապրումներով ճոխացած եւ աւետարանադրոշմ վկայութիւններով գեղեցկացած, սրբացած. միաժամանակ հրաւէր՝ գիտակցական հաւատքի, ժառանգելու խոստացուած փրկութիւնը եւ արժանի ըլլալու յաւիտենական կեանքի։

Էութեամբ բանաստեղծ եւ ծանրախոհ ծանօթ գրագէտ հայրենաշունչ, հոգեշունչ եւ հայաշունչ ստեղծագործ տաղանդով թաթաւուն Ժաք. Ս. Յակոբեան վերլուծող, ներհուն վաստակաշատ մտաւորական, խորաթափանց սրատես պայծառ երեւակայութեամբ հետամուտ եւ երկրպագու է գեղեցիկին, արդարին, կատարեալին, ճշմարիտին, բարիին ու վսեմին։ Անոր ներսիդին առկա՛յ սրբութեան եւ կատարեալի ձգտումը, հայաշունչ մաքրակրօնութիւնը, հայրենական ջինջ ոգին, ներքին համոզումներն ու ապրուած հաւատքը՝ հեղինակի ինքնութիւնը կը կազմեն, որ բիւրեղային յորդումով մարգարէաշունչ փոթորկումներով կը բոցկլտան մարմին, իմաստ, խորք ու տարածք կը ստանան եւ հրաբորբ թեւերով կը տարածուին անոր ստեղծագործական իւրաքանչիւր կտորի վրայ, վաւերական եւ համոզիչ թելադրականութեամբ ճշմարտութիւն մը պարզելու, երեւոյթ մը հաստատելու, խորհուրդ մը քօղազերծելու, ներշնչելու, ուսուցանելու, վկայելու եւ առաջնորդելու։

«Անմեղ մեղապարտը՝ Պատարագ»ը հեղինակի մտքի եւ սրտի արգասիքը հանդիսացող աշխատութիւնը, բանաստեղծական շունչով ընդելուզուած արձակ զրոյց է։ Կը յատկանշուի ներքին համոզումներու, տեսակէտի իրերայաջորդ արտայայտութիւններով, գաղափարներու հաստատումներով, հարցադրում հակադրութիւններու ելեւէջներով եւ աստուածաշնչական առատ մէջբերումներու օգտագործումով, որ իբր լրացուցիչ եւ հաստատում իր մտածումներուն եւ խորհրդածութիւններուն՝ կու գան զարգացնելու եւ համոզիչ բնոյթ տալու իր զրոյցին։

Հեղինակին կը մաղթենք նորանոր յաջողութիւններ գրական-ստեղծագործական անդաստաններէն ներս։ Իսկ գրասէր բոլոր ընթերցողներուն կը մաղթենք հոգեկան բարի վայելք։

Անթիլիաս 2006