1956 թուին, մի քանի ընտանիքների մտայղացումով կեանքի է կոչուել Իրանահայ միութիւնը՝ Կլէնտէյլում, ապա Հոլիվուտում, մի փոքր եւ համեստ կենտրոնում: Փոքր էր կենտրոնատեղին, սակայն ընդարձակ էր գործունէութեան դաշտը…: Նպատակասլաց էր. հայապահպանման, ազգային գիտակցութեան եւ մշակութային կեանքի զարգացման եւ վերելքի ձգտումով: Օր ըստ օրէ ուռճանալով միութեան շարքերը, կազմակերպւում էին զանազան միջոցառումներ, գրական եւ գեղարուեստական հանդէսներ, բարեսիրական եւ հասութաբեր ձեռնարկներ՝ միշտ դէպի առաջ քայլելով: Եւ ամէն ճիգ ու ջանք ներդրւում էր անշահախնդիր նուիրումով եւ հաւատքով, սակայն միշտ հայեացքը ուղղուած դէպի հայրենիք, հայի շնչով եւ ազգային հպարտութեամբ:
1976 թուին, Գալուստ Բաբախանեանի (Դայի) ուժեղ կամքի, հեռատեսութեան եւ աննկուն ջանքերի շնորհիւ, Կլէնտէյլում գնուեց Իրանահայ միութեան կենտրոնատեղին՝ դոկտ. Վահան Գրէգորիի անձնական տնտեսական երաշխաւորութեամբ:
2000 թուից ի վեր քաղաքապետարանը աշխատում էր գնել կենտրոնը, TOWN CENTER-ը կառուցելու համար: Մտքիս մէջ դեռ թարմ է եւ տպաւորուել եմ այդ շրջանի միութենականների սրտցաւ, ոգեւորիչ եւ յամառ քայլերով, երբ հետեւողական ու հաստատուն ոգով, իրենց շուրջ համախմբելով մեծ թուով հայորդիներ, բողոքի հաւաք էին կազմակերպել քաղաքապետարանի շէնքում: Միութենականները, թեւ ու թիկունք հանդիսանալով վարչութեան այն շրջանի նախագահ Թոմիկ Ալեքսանեանին եւ Վրէժ Աղաջանեանին, որոշել էին միասնաբար դիմադրել իրենց դիմաց ծառացած դժուարութիւններին, պաշտպանելու իրենց բոյնը շինելու արդար իրաւունքը:
Միութիւնը պայքարեց քաղաքապետարանի դէմ եւ, երկար բանակցութիւններից յետոյ, յաղթական դուրս եկաւ: Շուտով միութիւնը թողեց իր կենտրոնը՝ ժամանակաւորապէս հաստատուելով այլ տեղ, շարունակելով իր աշխատանքները: Քաղաքապետարանի հետ կնքուեց պայմանագիր, հետեալ ձեւով.- 5 միլիոն տոլար կանխիկ գումար, 15,000 քառակուսի ոտք՝ 300 ինքնաշարժի կանգառ, կառուցուելիք շէնքին կից: Ընդհանուր գումարը՝ 11 միլիոն տոլար:
Իրանահայ նոր կենտրոնի նախագիծը պատրաստուել է երկու անգամ: Առաջինը յայտնի ճարտարապետներ Մասիս Մկրտումեանի եւ Մարգար Գրիգորեանի միջոցով: Սակայն այն մերժուեց քաղաքապետարանի կողմից, շատ շքեղ ընդարձակ համարուելով:
Երկրորդը պատրաստուեց AMAK կազմակերպութեան միջոցով եւ հաստատուեց օրուայ խնամակալ մարմնի նախագահ Արկատի Օվանիսեանի օրօք:
Քաղաքապետարանից իրաւունքները ստանալու եւ շինարարական վերջին փուլին հասցնելու գործը կատարեց ներկայ վարչութիւնը, նախագահութեամբ Վարուժ Լալայեանի եւ վարչութեան անդամ Համլէթ Նազարեանի:
Չորեքշաբթի, Օգոստոս 29ի երեկոյեան ժամը 5ին, Կլէնտէյլի 117 South Luis փողոցում տեղի ունեցաւ Իրանահայ միութեան նոր կենտրոնի բացման արարողութիւնը: Շրջափակում տեղադրուած էին մեծ թուով աթոռներ, ճակատում ծածանւում էին Եռագոյնը եւ ամերիկեան դրօշը:
Օրուայ հանդիսավարն էր Կլէնտէյլի նախկին քաղաքապետ Լարի Զարեանը, որը իր բացման խօսքի մէջ բարձր գնահատեց միութեան գործունէութիւնը, ապա ներկայացրեց պաշտօնական հիւրերին: Սոյն միջոցառման ներկայ էին զոյգ թեմերի առաջնորդներ Մուշեղ արք. Մարտիրոսեանը եւ Յովնան արք. Տէրտէրեանը՝ քահանայական դասով: Ներկայ էր ՀՀ հիւպատոսարանի ներկայացուցիչ Սահակ Սահակեանը, Կլէնտէյլի քաղաքապետական խորհրդից Ա. Նաճարեանը եւ Պապ Եուսէֆեանը, քաղաքի գրագիր Արտաշէս Քասախեանը, ոստիկանապետ Պ. Էտըմզը, ինչպէս նաեւ ազգային հասարակական դէմքեր, միութիւնների ներկայացուցիչներ եւ մեծ թուով հայ եւ օտար թղթակիցներ:
Զոյգ սրբազանների, քահանայից դասի հոգեպարար ծիսակատարութեամբ, խունկով ու աղօթքով օրհնուեց հիմքը Իրանահայ միութեան նոր կենտրոնին: Տպաւորիչ էին հոգեւոր հայրերի գնահատական խօսքերը:
Ելոյթ ունեցաւ Արա Նաճարեանը եւ յայտարարեց, որ լիայոյս է, որ շինարարական աշխատանքը կ’աւարտուի 12-18 ամիսների ընթացքում: Խօսք առաւ նաեւ նոր շէնքին կից եկեղեցու հոգեւոր հովիւ Ս. Կրէկհոլը եւ ուրախութիւն յայտնեց, որ իր հարեւանութեան մէջ առիթը պիտի ունենայ համագործակցելու մշակութային կենտրոնի հետ: Ապա հիմքի մօտ հրաւիրուեցին միութեան կենտրոնական, խնամակալ եւ պատասխանատու անձնաւորութիւնները եւ բահերով հողը խաչաձեւ տեղաւորեցին հիմքի վրայ: Տպաւորիչ էր փոքրիկ Առնօ Աղաջանեանը իր փոքրիկ բահով գլխարկով, որ խորհրդանշում էր նոր սերունդը:
Պաշտօնական արարողութիւնից յետոյ ներկաները հիւրասիրուեցին Brabdview Collection ճաշարանում, ուր առաջնորդ Մուշեղ արք. Մարտիրոսեանի աղօթքով օրհնուեցին սեղանները, ապա Լարի Զարեանը եւ Համլէթ Նազարեանը, ողջունելով ներկաներին, բարձր գնահատեցին բոլոր միութենականներին եւ բարերարներին, որոնք միշտ նիւթապէս բարոյապէս օգտակար են եղել:
Սպասում ենք բացման արարողութեանը…: