ԵՐԵՒԱՆ.- Հայ օգնութեան միութեան աշխարհասփիւռ ընկերուհիներուն համար ամէն տարի առիթներ կը ստեղծուին մէկտեղուելու հայրենիքի մէջ եւ հարազատ հողի վրայ, ՀՕՄուհիներով շրջապատուած, ապրելու անմոռանալի պահեր:
Այս տարի նման առիթ մը ստեղծուեցաւ ՀՕՄի Հայաստանի միաւորին հիմնադրութեան 15ամեակին առթիւ կազմակերպուած ձեռնարկներով:
Արդարեւ, Հայաստանի ՀՕՄի հիմնադրութեան 15ամեակը եւ այդ առիթով կազմակերպուած ձեռնարկները անգամ մը եւս քով-քովի բերին տարբեր ցամաքամասերու եւ տարբեր երկինքներու տակ գործող ՀՕՄուհիները:
Հայաստանի ՀՕՄի Շրջանային վարչութեան կազմակերպած 15ամեակի ձեռնարկներու կողքին, ՀՕՄի Կեդրոնական վարչութիւնը, որ կազմակերպած էր շրջապտոյտ մը դէպի հայրենիք, գումարելով «ՀՕՄը ի սպաս հայութեան եւ հայրենիքին» թեմայով խորհրդաժողով մը, առիթը ստեղծեց ՀՕՄի անցեալին, ներկային ու ապագայի գործունէութեան մասին խորհրդածելու եւ մտածումներ փոխանակելու:
Խորհրդաժողովը տեղի ունեցաւ 22 Սեպտեմբերին «Արմենիա-Մարիոթ» պանդոկին մէջ: Սփիւռքի տարբեր շրջաններէն եւ Հայաստանի տարբեր մասնաճիւղերէն մեծ թիւով ընկերուհիներ ներկայ եղան այս խորհրդաժողովին, որ անգամ մը եւս առիթը ստեղծեց անդրադառնալու ՀՕՄի ունեցած շուրջ մէկդարեայ դերակատարութեան, ներկային եւ վաղուան ակնկալիքներուն ու սպասումներուն:
Խորհրդաժողովի բացումը կատարեց Հայաստանի ՀՕՄի Շրջանային վարչութեան ատենապետուհի Ալվարդ Պետրոսեան, որ վարեց խորհրդաժողովին առաջին բաժինը: Այս բաժնով խօսք առաւ ՀՕՄի Կեդրոնական վարչութեան ատենապետուհի Յասմիկ Տէրտէրեան, որ առաջին հերթին շնորհակալութիւն յայտնեց Պելլա Քոչարեանին, որուն հովանաւորութիւնը կը վայելէ Հայաստանի ՀՕՄի 15ամեակի տօնակատարութիւնը եւ այս խորհրդաժողովը: Ան ընդգծեց, յատկապէս, որ այս խորհրդաժողովը ՀՕՄուհիներու համար առիթ մը պիտի ըլլայ լսելու քննարկումներ համահայկական մեր մտահոգութիւններէն բխող հարցերու առնչութեամբ՝ ի մտի ունենալով անցեալի փորձառութիւնները, ներկայ իրականութենէն բխող պահանջները եւ ապագայ մեր ծրագրաւորումներու իրականացման կարելիութիւնները: Հաստատելով, որ իբրեւ ամբողջական հայութիւն «հեռու ենք տակաւին համազգային ամպհովանիի մը ընծայած համերաշխ միջավայրէն, այդ ամպհովանին կարելի է բարձրացնել, ըսաւ ընկ. Տէրտէրեան, հայրենի եւ սփիւռքաբնակ նուիրեալներու միացեալ ճիգերով, ուր մեծ դեր վերապահուած է հայ կնոջ, որուն ուժականութիւնը թէ՛ Սփիւռքի եւ թէ հայրենիքի մէջ ցարդ արժեւորուած եւ օգտագործուած չէ»:
Ապա, ընկհ. Ալվարդ Պետրոսեան հրաւիրեց Խորհրդարանի փոխնախագահ ընկ. Վահան Յովհաննիսեան ողջունելու այս խորհրդաժողովը: Ան յատկապէս շեշտեց այն իրողութիւնը, որ ՀՕՄը Հայաստանի մէջ (ինչպէս եւ Սփիւռքի) առանց ակնկալիքի, առանց պահանջի գործեց իր ժողովուրդին համար: Ան կարողացաւ պահպանել բարեգործութեան իմաստը՝ տալով ճի՛շդ բարեգործութեան դասեր: Խօսք առաւ եւ ՀՕՄի հետ գործակցութեան ու աշխատանքի համադրումին անդրադարձաւ ՄԱԿի Մանկական հիմնադրամի, Երեխաներու իրաւունքներու, Յատուկ կարիքներ ունեցող երեխաներու ծրագրի պատասխանատու Նայիրա Աւետիսեան:
ՀՕՄի գործունէութեան արժեւորումը կատարելով՝ Ազգային ժողովի պատգամաւոր ընկ. Ա. Ռուստամեան ընդգծեց, որ ՀՕՄը այսքան կենսունակ կը մնայ, որովհետեւ ան «կարողացած է ճիշդ համատեղել, ներդաշնակել համամարդկայինը եւ ազգայինը»: Նաեւ, ընդգծեց ան, ամէն ներկայի օրը բոլորանուէր ծառայութեամբ ապրելով՝ ՀՕՄը ինքզինք ազնուացուցած է: Այս բարեգործութիւնն է, որ մեզի շատ կարեւոր է այսօր, ըսաւ ան: ՀՕՄը կարողացած է ներկան ապրիլ այնպէս, որ զայն կամրջես երէկի եւ վաղուան հետ: Այլ խօսքով’ ՀՕՄը յաջողած է ճիշդ բանաձեւը գտնել անցեալի, ներկայի եւ ապագայի: Անդրադառնալով ներկային, ան ընդգծեց, որ ունինք մարտահրաւէրներ եւ ՀՕՄը կը հանդիսանայ ամէնէն գործունեայ կառոյցը, որ օրինակ կը ծառայէ մեր դէմ եղող մարտահրաւէրներու դիմագրաւման: Այդ մարտահրաւէրները հետեւեալներն են. նախ՝ պէտք է Հայաստանի ուրոյն տեղը ապահովել դէպի համաշխարհայնացում թաւալող աշխարհին մէջ, եւ երկրորդ՝ ան շեշտեց, թէ մենք «Միշտ յաջողած ենք յաղթող դուրս գալ միջազգային «ֆորումներէն», որովհետեւ ունինք Սփիւռքի «լոպպիինկը»: Բայց ան զգուշացուց ներկաները՝ յայտնելով, որ այս իրավիճակը կրնայ փոխուիլ, որովհետեւ մեր թշնամին չի քնանար, կը կազմակերպէ իր համայնքները հակահայկական գործունէութեան համար: Ուրեմն փորձենք գործել այլ եղանակով. համամարդկայինի եւ ազգայինի համատեղումով՝ պայքարինք մարդկութեան դէմ ցցուող դժուարութիւններու դէմ: Այս հրամայականը ամէնէն աւելի կրնայ իրագործել ՀՕՄը, շեշտեց ան:
Խորհրդաժողովի առաջին բաժինը շարունակուեցաւ ՀՕՄի Երեւանի գրասենեակի միջազգային կապերու պատասխանատու Աննա Մնացականեանի եւ ՀՕՄի Կեդր. վարչութեան Երեւանի գրասենեակի վարիչ-տնօրէն Վեհանուշ Մարգարեանի խօսքերով: Անոնք ընդհանուր գիծերու մէջ խօսեցան Հայաստանի ՀՕՄի տարած աշխատանքներուն մասին, անդրադառնալով այդ աշխատանքներու տարբեր երեսներուն, ընթացքի մէջ եղող աշխատանքներուն եւ իրագործուելիք ծրագիրներուն:
Վերջին խօսողը եղաւ տոքթ. Սեւակ Աւագեան, որ պատասխանատուն է ՀՕՄի առողջապահական ծրագիրներուն: Ան ընդհանուր գիծերու մէջ անդրադարձաւ Հայաստանի մէջ առողջապահական մարզէն ներս ՀՕՄի տարած աշխատանքներուն՝ յատկապէս ծանրանալով Ախուրեանի «Մօր ու մանկան» ծրագիրին վրայ: Այս իրագործումին մասին ցուցադրուեցաւ տեսաժապաւէն մը, ուր ներկաները առիթը ունեցան տեսնելու այդ հաստատութեան ճամբով կատարուող իրագործումները եւ զգալու այն իրապէս կենսական գործը, որ կը տարուի այդ շրջանին համար:
Խորհրդաժողովի երկրորդ բաժինով, երեք յաջորդական սերունդներու ներկայացուցիչ ՀՕՄուհիներու կողմէ ներկայացուեցան ՀՕՄի անցեալի, ներկայի ու ապագայի մասին հաստատումներ, տեսակէտներ, քննարկումներ, որոնց մասին ներկաներու կողմէ փոխանցուեցան տարբեր միտքեր:
Այս բաժնին ներածականը ըրաւ ընկ. Մայտա Մելքոնեան: Իսկ կլոր սեղանի զրոյցը վարեց ընկ. Թամար Տէր–Պետրոսեան: «ՀՕՄը՝ երէկ» նիւթը ներկայացուց ընկ. Վանուհի Իսաճանեան, որ անդրադարձաւ ՀՕՄի գործունէութեան տարբեր ժամանակաշրջաններուն եւ հանգրուաններուն: Հակիրճ պատմական ակնարկ մը ընելով, ընկերուհի Իսաճանեան անդրադարձաւ ՀՕՄի ծննդոցին, անոր ստեղծումին տուն տուող պատճառներուն, այդ շրջանի քաղաքական կացութեան: Ան անդրադարձաւ 1920ական թուականներէն կատարուած իրագործումներու՝ հայրենիքէն ներս: Յիշեց 1920ին Հայաստանի մէջ հիւանդանոցի կառուցումը, 1924ին տարագիրներու Հայաստան փոխադրութեան ծախսի ստանձնումը, 1926ին Երեւանի ջրհեղեղին պատճառած վնասներու համար եղած օժանդակութիւնը: Ան յայտնեց, թէ 1943ին եւ 1945ին դժուարին ու գաղտնի միջոցներով կատարուած են օժանդակութիւններ, որոնց արձանագրութիւնները կան Ազգային արխիւներու կամ Հայաստանի Կարմիր խաչի ֆոնտին մօտ եւայլն: Ան անդրադարձաւ նաեւ տարբեր երկիրներու մէջ ՀՕՄի միաւորներու կազմութեան, Սփիւռքի տարածքին դպրոցներու, սննդակայաններու, ամառնային ճամբարներու, Կազդուրման կայաններու, Հայկական ձեռարուեստի կեդրոններու, ուսանողական ֆոնտերու, ընկերային ծառայութեան կեդրոններու ստեղծումին: Շեշտեց, որ ՀՕՄի միաւորները սատարած են, որպէսզի հայուհին պահէ իր լեզուն, աւանդութիւնները, մշակոյթը: Ընկերուհի Իսաճանեան թուեց նաեւ այն բոլոր ծրագիրները, որոնք իրականացուած են հայրենիքի մէջ: Եզրակացնելով իր խօսքը, ան ընդգծեց, թէ երէկուայ եւ այսօրուայ կենսափորձին վերլուծումէն եւ արժեւորումէն ետք է միայն, որ մենք կրնանք փնտռել ու գտնել ապագան, որ պիտի ապահովէ մեր կառոյցի կենսունակութիւնը նոր իրողութիւններու դէմ յանդիման:
ՀՕՄի անցեալին մասին կատարուած հաստատումներէն եւ գործունէութեան մասին կատարուած ընդհանուր արժեւորումէն ետք, «ՀՕՄը՝ այսօր» նիւթը ներկայացուց ընկհ. Նանօր Հրեշտակեան: ՀՕՄի գործունէութեան դաշտը բաժնելով երկու բնագաւառի՝ մէկ կողմէ իբրեւ համահայկական բարեսիրական ու հասարակական միութիւն եւ, միւս կողմէ, իբրեւ միջազգային ոչ կառավարական կազմակերպութիւն, ան անդրադարձաւ այս գործունէութեան տարբեր երեսներուն: Իբրեւ համահայկական բարեսիրական կազմակերպութիւն ան թուեց կրթական, պատանեկան, խնամատարական եւ առողջապահական մարզերը: Ընկհ. Հրեշտակեան ընդգծեց այն միտքը, թէ ՀՕՄը այսօր կարիքը ունի գիտական հիմունքով ուսումնասիրութիւններու իրականացումին՝ ընկերային կեանքը յուզող երեւոյթներու մասին, ախտաճանաչումը ընելու եւ անոնց պատճառներու վերացման եւ լուծման գործնական միջոցներ գտնելու: Այս աշխատանքին համար պէտքը ունի մասնագիտացած եւ արհեստավարժ անձերու եւ նիւթական ներդրումի: Այս հարցերը ներկայիս միութեան դիմագրաւած կարեւոր մարտահրաւէրներէն են, որոնց համար ան առաջարկեց փնտռել այն մարզերը, ուր միութիւնը կարիքը ունի մասնագիտացած անձերու, լաւ ճանչնալ անդամուհիները՝ օգտուելու համար անոնց կարողութիւններէն եւ մասնագիտութենէն, կրթական նպաստներու ընտրութեան պահուն ընտրել միութեան անհրաժեշտ մասնագիտութիւն ընող ուսանողները: Նաեւ՝ անկախ ՀՕՄի հիմնադրամի համար կատարուած դրամահաւաքէն, պէտք է զարկ տալ այն ձեռնարկներուն, որոնք ապագային նիւթապէս անկախանալու եւ ինքնաբաւ դառնալու հնարաւորութիւնը կը ստեղծեն:
Անդրադառնալով ՀՕՄի գործունէութեան իբրեւ միջազգային ոչ կառավարական կազմակերպութիւն՝ ան թուեց այն մարզերը, ուր ՀՕՄը կը փորձէ Հայաստանի կարիքներուն հասնիլ. այդ մարզերն են աղքատութեան վերացումը, կրթութիւնը, կանանց հարցերը, երեխաներու մահացութեան նուազումը, մայրերու առողջութեան բարելաւումը, AIDSի եւ այլ հիւանդութեանց կանխարգիլումը եւայլն: Եզրակացնելով իր խօսքը՝ ան մաղթեց, որ ՀՕՄի շարքերուն մէջ կազմաւորուած ընկերուհին թող շարունակէ մնալ հայ մշակոյթն ու աւանդութիւնները պահպանող ու ներկայ դարուս պահանջին յարմարող եւ իրեն վստահուած դերին գիտակցող զարգացած հայ կինը:
ՀՕՄի անցեալի եւ ներկայի մասին անդրադարձող բաժիններէն ետք, ՀՕՄի ապագային եւ վաղուան գործունէութեան անդրադարձան երկու երիտասարդ ընկերուհիներ՝ Լիլիթ Յովհաննիսեան (Հայաստան) եւ Նայիրի Տէրտէրեան (Միացեալ Նահանգներ):
ՀՕՄի Հայաստանեան գործունէութեան անդրադարձաւ Լ. Յովհաննէսեան, շեշտելով, թէ Հայասանի մէջ ՀՕՄը իր առաջին քայլերը առաւ օրախնդիր հարցեր լուծելով եւ փուլ առ փուլ իր գործունէութիւնը ծաւալեց: ՀՕՄի ապագայի մասին խօսելով, ան թուեց այն ծրագրերը, որոնք իրականացան ՀՕՄի կողմէ Հայաստանի մէջ: Ան ընդգծեց, յատկապէս, թէ ՀՕՄը պէտք է կարենայ ընտրել ու պահպանել բոլոր այն արժէքները, որոնք կ’առնչուին մեր ազգային ինքնութեան պահպանման: Այն հարցերը, որոնք միջազգային հանրութեան կը հետաքրքրեն, նաեւ մեզի համար կարեւոր են, բայց միշտ զանոնք պատշաճեցնելով մեր ազգային առանձնայատկութիւններուն: Ընդգծելով՝ թէ ՀՕՄը մեր երկրի տարբեր ոլորտներէն ներս յատուկ դեր ունեցած կազմակերպութիւն է, ան ընդգծեց թէ կան լուրջ հարցեր՝ «թրաֆիքինկ», երեխաներու հանդէպ բռնութիւն եւայլն. առանց այս խնդիրներու մասին մտածելու մենք չենք կրնար ապագայի մասին խօսիլ: Եւ վերջապէս ՀՕՄի ապագան կարելի է ապահովել բարձր կրթութեամբ, պետութեան քաղաքացի ըլլալու խոր գիտակցութեամբ:
Վերջին խօսք առնողը եղաւ Նայիրի Տէրտէրեան: Երիտասարդ ՀՕՄուհիի իր դիտանկիւնէն, ան ըրաւ մատնանշումներ, բերաւ նոր միտքեր, որոնց իրագործումը, իր տեսանկիւնէն, անհրաժեշտ է ՀՕՄի վաղուան, ապագային համար: Ան ընդգծեց երիտասարդներու ներգրաւման անհրաժեշտութիւնը, հանրային յարաբերութիւններու աշխուժացումը, կազմակերպական գետնի վրայ ծրագիր–կանոնագրերու միատեսակ ըլլալու անհրաժեշտութիւնը: Ղեկավարութեան մակարդակի վրայ եւս ան առաջարկեց նոր միտքեր:
Արտայայտուած կարծիքներու մասին ներկաները փոխանցեցին իրենց մտածումները, ստեղծելով միտքերու փոխանակման հետաքրքրական մթնոլորտ մը: Ընկ. Թամար Տէր
Պետրոսեան, Կեդր. վարչութեան կողմէ, վարեց զրոյցը եւ համադրեց արտայայտուած կարծիքները:
ՀՕՄի Կեդր. վարչութեան կողմէ կազմակերպուած այս խորհրդաժողովը առիթ ստեղծեց մտածելու անցեալի, ներկայի կամ գալիք աշխատանքներու մասին: Անիկա ներկաներուն համար հանդիսացաւ յատկանշական օր մը, ուր ՀՕՄուհիներ միասնաբար մտածեցին, թէ ո՞ւր ենք եւ ո՞ւր կ՚երթանք իբրեւ միութիւն, իբրեւ հազարաւոր անդամուհիներ հաշուող կազմակերպութիւն:
