Խօսք, Որն Իրականութիւն Դարձնելու Կամքը, Վճռականութիւնը, Համոզումն Ու Ծրագիրը Ունի Հ.Յ.Դաշնակցութիւնը

Յարգելի եւ սիրելի ներկաներ,

Ձեզ խօսք ունեմ ասելու, հետեւաբար պէտք է խուսափեմ նախաբանից եւ ուղղակի պէտք է անցնեմ բուն ասելիքիս։

ՀՀ Ազգային ժողովի ընտրութիւններին դեռ բաւական ժամանակ կայ, բայց արդէն որոշ ուժեր սկսել են պետական հնարաւորութիւններից բաշխել, ուրիշները իրենց քսակն են լայն բացել եւ, վերջապէս, որոշներն էլ նոր ոգեւորութեամբ մահ ու կործանում են շաղակրատում իրենց շուրջ բոլորը։

Մենք խօսք ունենք ձեզ ասելու, խօսք՝ որ տրամաբանական է, խօսք՝ որ գործին է հետեւում, խօսք՝ որն իրականութիւն դարձնելու կամքը, վճռականութիւնը եւ համոզումն ու ծրագիրը ունի Հ.Յ.Դաշնակցութիւնը։

Մենք չենք զանազանւում ուրիշներից միայն ժողովրդին ներկայանալու առումով, միայն մեր ընտրապայքարի ձեւով. մենք միւսներից տարբեր ենք մեր ծնունդով իսկ։

Եթէ մեր աչքի առջեւ կուսակցութիւններ են ձեւաւորւում, վերադասաւորւում ինչ-որ մէկի ասպարէզի համար եւ ծրագիր, կանոնագիր ու ժողովրդավարութիւն ասուածը նրանց համար ընդամէնը ձեւական բնոյթ ունեն եւ ոչ մի դէպքում՝ կիրառական արժէք, ապա մենք այն կուսակցութիւնն ենք, որ ձեւաւորուել է պատմութեան ընթացքին, յստակ ծրագրային գաղափարախօսութեամբ ու նպատակով, ուր կուսակցական ժողովրդավարութիւնը արժէք է, իսկ հաւաքական կարծիքին ու որոշումին ենթակայ են բոլորը, առանց խտրականութեան։

Մարդիկ դաշնակցական են դառնում ոչ թէ որեւէ մէկի ասպարէզին (կարիերային) ծառայելու համար, ոչ թէ որեւէ մէկին պատգամաւոր, նախարար կամ նախագահ դարձնելու համար, այլ Դաշնակցութեանն անդամակցում են, երբ կեանքի նպատակ են դարձնում Հայաստանի ու հայ ժողովրդի անվտանգութեան ապահովումը, երբ հայ ժողովրդի բարօրութիւնը, զարգացումն ու ազատութեան ապահովումը դառնում են կեանքի նպատակ, եւ, վերջապէս, երբ պատրաստ են այդ բոլորի համար պայքարել ամբողջական, անմնացորդ նուիրումով։

Մենք ազգային կուսակցութիւն ենք, եւ դրա ամենավառ ապացոյցը մեր կազմակերպական տարածուն կառոյցն է, ինչպէս նաեւ մեր գործունէութեան ու մտահոգութիւնների մշտական օրակարգը։

Չկայ մէկ այլ հայկական կազմակերպութիւն, որ Հ.Յ.Դաշնակցութեան պէս իր մէջ ընդգրկած լինի հայ ժողովրդի բոլոր հատուածներին։ Պատահական չէ, որ միայն Հ.Յ.Դաշնակցութիւնն է, որ իր կազմակերպական կառոյցով ու գործով ներկայ է թէ՛ հայրենիքում եւ թէ, այսպէս կոչուած, դասական ու խորհրդային Սփիւռքում, ու ամենեւին էլ պատմական դէպքերի հետեւանք չէ այս իրողութիւնը։ Մենք միակ հայկական կազմակերպութիւնն ենք, որ ներկայ ենք թէ՛ ՀՀում, թէ՛ Լեռնային Ղարաբաղում, թէ՛ Ռուսաստանում, թէ՛ Վրաստանում՝ Աբխազիայում, Չաւախքում եւ այլուր։ Անկեղծ ասած՝ այս մէկ առանձնայատկութեամբ ուրախ չեմ. կ’ուզէի, որ հայ ժողովրդի բովանդակ հոգսերը բոլորի ամէնօրեայ հոգսը լինէին։

Մենք ազգային կուսակցութիւն ենք, եւ դա ոչ մի առնչութիւն չունի ազգայնամոլութեան ու ազգային հակամարտութիւններ հրահրող շարժումների հետ։ Մենք ցանկանում ենք մեր ժողովրդին տեսնել ապահով, ազատ եւ զարգացման կարելիութիւններով օժտուած։ Մենք ցանկանում ենք միւս ազգերի կողքին հայ ժողովրդի համար ապահովել արժանապատիւ գոյակցութիւն։

Մեզ համար ազգային հարցերում մաքսիմալիստական եւ միաժամանակ պարտուողական մօտեցումները անընդունելի են։ Ազգային իրաւունքներին տէր կանգնելը չի նշանակում թշնամանք տածել այլ ժողովուրդների նկատմամբ. իսկ լաւ ապրելու ցանկութիւնը չի կարող իրականութիւն դառնալ միակողմանի զիջումներով։ Թող ոչ ոք չվախեցնի մեր ժողովրդին, որ Դաշնակցութեան յաջողութեան դէպքում հրահրուելու են ազգամիջեան խնդիրները։

Մենք տէր ենք մեր ժողովրդի իրաւունքներին, բայց եւ մեզ համար Հայաստանի անկախ հանրապետութիւնը հիմնական կռուանն է մեր հետապնդած նպատակների համար։ Ոչ մի հարց, որեւէ հարցի հետապնդման համար մղուող պայքարը, այդ պայքարի ձեւը չպէտք է վտանգեն, խնդրոյ առարկայ դարձնեն մեր պետականութիւնն ու մեր հայրենիքի անվտանգութիւնը։

Ազգային մեր հիմնական օրակարգերն էին պատճառը, որ 1998ին, երբ Հայաստանում տեղի ունեցաւ իշխանափոխութիւն, որոշեցինք մաս կազմել իշխանութիւններին, կանգնել իշխանութիւնների կողքին։ Բայց որեւէ բան փոխուե՞ց 1998 թուից։ Անշո՛ւշտ փոխուեց։

Փոխուեց ՀՀ նախագահը, եւ իշխանութիւնից հալածուած Հ.Յ.Դաշնակցութիւնը կանգնեց իշխանութիւնների կողքին, ու արդիւնքում փոխուեց նաեւ երկրի քաղաքական ուղղութիւնը (կուրսը)։ Բայց աւելացնէք նաեւ, որ չփոխուեց երկրի տնտեսական քաղաքականութիւնը, քատրային քաղաքականութիւնն ու ներքին բարոյահոգեբանական մթնոլորտը, կոռուպցիայի թափը ու ընկերային վիճակը։

Սակայն նախ՝ փոփոխութիւնների մասին։

Մինչ 1998 թուին փորձում էին մեզ հաւատացնել, որ Ղարաբաղի հարցը ղարաբաղցիների հարցն է։ Փորձում էին համոզել, որ արդի աշխարհը չի կարող հանդուրժել սահմանների փոփոխութիւն, որ Ղարաբաղի հարցը պէտք է լուծուի Ատրպէյճանի կազմում. այլ խօսքով՝ պէտք է թաղուի Ատրպէյճանի մէջ։ 1998 թուից այս կողմ փոխուել է մօտեցումը, եւ արդիւնքում՝ այսօր այլեւս բոլորը, ներառեալ Ատրպէյճանը, համոզուել եւ խոստովանում են, որ Ղարաբաղը չի եղել եւ չի կարող լինել Ատրպէյճանի մաս։ Այժմ խօսքը անկախ Ղարաբաղի սահմանների մասին է։

Մինչ 1998ին Հայոց Ցեղասպանութեան հարցը համարւում էր Սփիւռքի հարց, եւ իշխանութիւնները մերժում էին Հայաստանի արտաքին քաղաքականութեան օրակարգի հարց դարձնել այն։ Այն համարւում էր պատմական հարց, իսկ պատմութիւնը՝ կեղծ գիտութիւն, կեղծ կատեգորիա։ 1998 թուից սկսեալ Հայկական Ցեղասպանութեան հարցը մաս դարձաւ ՀՀի արտաքին քաղաքականութեան եւ արդիւնքը՝ ձեզ ծանօթ յաջողութիւնները։ Բայց եւ չմոռանանք ու արձանագրենք, որ Հայկական Ցեղասպանութեան հարցի հետապնդումը, միաժամանակ, Հայաստանի Հանրապետութեան համար ապահովեց միջազգային ճանաչում եւ ազդեցութիւն։

Մինչ 1998 թուին հայկական Սփիւռքը գնահատւում էր իբրեւ «նարինջ ուտողներ»ի հաւաքականութիւն, 1998ից սկսեալ՝ փոխուեց վերաբերմունքը Սփիւռքի նկատմամբ։ Կազմակերպուեցին հայրենիք-Սփիւռք խորհրդաժողովները, համահայկական խաղերը, «Մէկ ազգ – Մէկ մշակոյթ» միջոցառումները, որոնք, յուսով եմ, մօտ ժամանակներս երկքաղաքացիութեան օրէնքի ընդունումով կ’ամբողջանան։

Հայկական Սփիւռքը հայոց պետականութեան ու հայկականութեան ուժին մաս է կազմում, Հայաստանի Հանրապետութիւնը նաեւ սփիւռքահայերի հայրենիքն է, որի նկատմամբ նրանք ունեն պարտականութիւններ ու պատասխանատուութիւն, իսկ հայրենի պետութիւնը իր հերթին Սփիւռքի նկատմամբ ունի պարտականութիւններ ու պատասխանատուութիւն։

Փոխուեցին նաեւ մօտեցումները Հայաստան-Վրաստան, Հայաստան-Թուրքիա, Հայաստան-Իրան յարաբերութիւնների հարցում։ Վրաստանի պարագային, պահելով բարեկամական յարաբերութիւնները՝ կարողացանք միաժամանակ հարազատի վերաբերում ցուցաբերել Չաւախքին։ Թուրքիոյ թշնամական վերաբերումի նկատմամբ չցուցաբերեցինք պարտուողական քաղաքականութիւն, այլ հայկական շահերից բխած արժանապատիւ դիմակայութիւն։

Երբեք պէտք չէ մոռանալ, որ պարտուողական քաղաքականութեան հակադիր մօտեցումը ոչ թէ արկածախնդրութիւնն է, այլ պայքարը սեփական իրաւունքների պաշտպանութեան եւ յաջողութեան համար։ Իսկ Իրանի հետ բարեկամական յարաբերութիւնները նոր մակարդակի բարձրացան, եւ դրա ամենավառ ապացոյցը Իրան-Հայաստան կազատարի անցկացումն է։

Դաշնակցութիւնը նաեւ ժողովրդավարական եւ ընկերվարական կազմակերպութիւն է. տարածաշրջանային միակ կազմակերպութիւնն ենք, որ Ընկերվար միջազգայնականի (Սոցինտերն) լիիրաւ անդամ ենք։ Եւ ճիշդ այդ պատճառով մենք թէեւ ազգային հիմնական հարցերի համար մաս կազմեցինք իշխանութեանը, միաժամանակ միշտ եւ ամէնուր մեր կեցուածքով հետամուտ եղանք ընկերային, ժողովրդավարական հարցերում կարելի հնարաւորը յաջողացնելու համար։ Ազգային հարցերում յաջողեցինք, որովհետեւ այդտեղ ունէինք նախագահի զօրակցութիւնը։

Ընկերային, ժողովրդավարական հարցերում չյաջողեցինք, որովհետեւ այդ հարցերում մենք մենակ էինք։ Մենք իշխանութիւն չէինք, մենք մաս էինք կազմում իշխանութեանը ժողովրդի 11% վստահութեան քուէով։ Դա Դաշնակցութեան իշխանութիւնը չէր։ Շտապեմ աւելացնել. չենք փորձում խուսափել պատասխանատուութիւնից, ոչ էլ զղջում ենք կառավարութեանը մաս կազմելու համար։

Եթէ կրկնուի 1998 թուականը, 2003 թուականը, դարձեալ մաս կը կազմենք կառավարութեանը։ Մեզ քիչ բան չի յաջողուել իրականացնել այդ ընթացքում, բայց մենք արել ենք այն, ինչ որ այդ պայմաններում հնարաւոր էր, սակայն ոչ այն, ինչ մեր ծրագրում կայ, այն, ինչ մենք կարծում ենք՝ ճիշդ է ու անհրաժեշտ այս երկրում արդարութիւն, բարօրութիւն եւ համընդհանուր զարգացում ապահովելու համար։

Մենք հաւատում ենք, որ անհրաժեշտ է կազմակերպուած, ծրագրուած պայքար կոռուպցիայի դէմ. եւ ոչ միայն կոռոպցիայի, այլ նաեւ ստուերային տնտեսութեան, անպատժելիութեան մթնոլորտի, հովանաւորչութեան դէմ։

Մենք յաջողեցինք Հայաստանը մաս դարձնել Համաեւրոպական հակակոռուպցիոն պայմանագրին՝ Գրեկոյին, մի շարք օրէնսդրական նախաձեռնութիւններով ասպարէզ եկանք Ազգային ժողովում, մեր առաջարկութեամբ, բայց ոչ այն ձեւով, ինչպէս պահանջում էինք մենք, ձեւաւորուեց հակակոռուպցիոն պայքարի մարմին։

Սակայն այդ բոլորը եւ քուլիսների ետեւում մեր կեցուածքները բաւարար չեղան սայլը տեղից շարժելու։ Կոռուպցիայի, ստուերային տնտեսութեան, անպատժելիութեան եւ հովանաւորչութեան դէմ պայքարի համար պէտք է դու ինքդ արատաւորուած չլինես, ունենաս անհրաժեշտ քաղաքական կամք եւ բարոյականութիւն։ Իսկ այդ բոլոր յատկանիշները ունի Դաշնակցութիւնը։

Մենք հաւատացած ենք, որ տնտեսութիւնը պէտք է ունենայ ընկերային թեքում։ Պէտք է պետական միջամտութեամբ մեղմանան դասակարգային տարբերութիւնները, որոնք այսօր բեւեռացուած են։

Հայաստանում չպէտք է լինի աղքատութիւն։ Հայաստանի տնտեսական կարողականութիւնը մեզ տալիս է այն հնարաւորութիւնը, որ կարելի լինի մի քանի անգամ աւելիով սահմանել թոշակներն ու նուազագոյն աշխատավարձերը։ Մեր ճիգ ու ջանքով աւելացան թոշակները եւ ընդունուեց օրէնք, որ նուազագոյն սպառողական զամբիւղի չափով պէտք է ճշդուեն թոշակները։ Մեզ յաջողուեց շատ չնչին բան։ Համոզուած ենք, որ ստուերային տնտեսութեան բացառումով, տնտեսական հակաօրինական մենաշնորհները վերացնելով՝ կարելի է ընկերային բնագաւառում մեծ բարելաւումների հասնել։

Սա կարող է իրականացնել այն ուժը, որ սերտաճած չի տնտեսական այդ յոռի երեւոյթների հետ եւ ունի համապատասխան գաղափարախօսութիւն ու ծրագիր տնտեսական եւ ընկերային արդար համակարգ ստեղծելու համար, եւ այդպիսին է Հայ Յեղափոխական Դաշնակցութիւնը՝ իբրեւ ընկերվարական կուսակցութիւն ու գաղափարական շարժում. կուսակցութիւն, որի համար անարդարութեան դէմ պայքարը առաքելութիւն է ու գոյութեան իմաստ։

Արժէքային այն համակարգը, ըստ որի գնահատւում է մարդը եւ որին իբրեւ հետեւանք նաեւ ձեւ ու կերպարանք է առնում մեր քատրային քաղաքականութիւնը, ոչ դրամն է, ոչ տուեալ անձի նիւթական կարողութիւններն են, ոչ էլ կեղծ հեղինակութիւնների հետ հաշուի նստելու տրամադրութիւններ ունենք մենք։ Մարդը արժէք է իր համեստութեամբ, ժողովրդին ու հայրենիքի նուիրուածութեան չափով եւ կարողականութեամբ։ Մեր հետեւորդները պէտք է լինեն նրանք, որոնց գործը եւ հասարակութեան մէջ պահուածքը պատիւ կը բերեն նաեւ մեզ։

Մենք չենք ընդունում այն շփացածութիւնը, որ այսօր առօրեայ երեւոյթ է դարձել մեր հասարակութեան մէջ. մի շարք կերած-խմած, պետական ու վերնախաւային հովանաւորութիւն վայելող անձանց դրսեւորուած աներեսութեան (որոշները կ’ասէին՝ հաբրգածութեան) մասին է խօսքը, ովքեր էլ լինեն դրանք՝ Ազգային ժողովի պատգամաւոր, նախարար թէ քաղաքապետ, ընտրութիւններում սրան կամ նրան օգտակար եղող թաղային կամ քաղաքային հեղինակութիւն։ Բոլորը պէտք է օրէնքի առջեւ լինեն հաւասար, իսկ իրաւապահ մարմինները պարզ քաղաքացիների պաշտպանը պէտք է լինեն այս տեսակ տարրերից։ Դաշնակցութիւնը ասպետական կուսակցութիւն է եւ անխտրական մօտեցում ու վճռականութիւնն ունի կարգ, կանոն ու օրինականութիւն հաստատելու հարցում։

Մենք ազգային, ժողովրդավարական եւ ընկերվարական այն կազմակերպութիւնն ենք, որ յառաջիկայ տարիների համար չի վտանգելու հետագայ մեր երթը եւ այդ պատճառով իսկ հաւատում ենք ու հետամուտ ենք արդար ընտրութիւններին։

Մենք այն կազմակերպութիւնն ենք, որ ունի ներքին ժողովրդավարութիւն ու վերահսկողութիւն. մեր կուսակցական եւ պետական հանգամանքներ զբաղեցնող ընկերները ենթակայ են մեր կազմակերպութեան բազմահազար ընկերների պահանջատէր վերահսկողութեանը։ Մեզ թոյլատրուած չէ սխալուել, մեզ ներելի չէ սկզբունքներին դաւաճանութիւնը, շահամոլութիւնն ու կեղծիքը։ Մենք ստեղծուել ենք քեզ, ժողովո՛ւրդ հայոց, ծառայելու համար, քո զարգացման ու դէպի յաւիտենականութիւն գնացող երթը առաջնորդելու համար։