Հայաստանի Հանրապետութեան բանակը դարձաւ տասնհինգ տարեկան: Կարելի է առանց երկմտելու արձանագրել, որ անկախ պետականութեան հռչակումից ի վեր մեր ամենամեծ ձեռքբերումներից մէկը բանակի ձեւաւորումն էր ու կայացումը:
Կանոնաւոր զինուժ ունենալու երազը մեր նախնիները փայփայել են դարեր շարունակ՝ նրա գոյութիւնը նախ եւ առաջ համարելով ազգային անվտանգութեան եւ յարատեւութեան երաշխիք: Անցած դարասկզբին հայ ժողովրդին պատմական առիթ ընձեռուեց՝ վերականգնելու հարիւրամեակներ առաջ կորսուած պետականութիւնը, եւ այս հարցում առաջնային դերը վերապահուած էր բանակին:
Այո, չենք սխալուի շեշտելով բանակի դերը, քանի որ դեռ անկախութեան հռչակման նախօրեակին ազգային պետականութեան նոր կառոյցները արդէն իսկ ձեւաւորման փուլում էին, եւ հէնց այդ՝ գրեթէ պետական զինուժն էր, որ կասեցրեց դարաւոր թշնամու վերջին գրոհն ու ապահովեց պետութեան հռչակումը: Հայոց նորաստեղծ բանակը սաղմնաւորուել էր ազգային ազատագրական պայքարի երեսնամեայ բովում:
Ֆիտայական հիմքի վրայ ձեւաւորուած զինուորական այդ կառոյցը երկուսուկէս տարի ատամներով պաշտպանեց հայրենիքի վերջին հողակտորը եւ եթէ թողեց այն, ապա արդէն որպէս փաստացի կայացած ու ճանաչուած պետութիւն թողեց: Եօթանասուն տարի անց, հայոց նոր բանակը դարձեալ ձեւաւորուեց ու մկրտուեց ազգային ազատագրական պայքարի հրում:
Այո, դժուարին պայմաններում կայացաւ մեր նոր բանակի երկունքը, այն կեանք չառաւ առանձնասենեակներում կայացուած որոշումների հանգոյն, այլ ծնուեց մարտի դաշտում՝ կռիւների մէջ:
Ինքնապաշտպանական ուժ ունենալու իրաւունքից զրկուած ժողովուրդը նախ հարկադրուած եղաւ ապաւինելու կամաւորական նուիրեալների անձնազոհութեանը: Կամաւորականները արցախեան գոյամարտի ծանրութիւնն ուսերին առան զինուած հակամարտութեան առաջին՝ ամենածանր փուլում:
Հէնց պայքարի կամաւորական փուլում էլ տեղի ունեցաւ բեկումը, եւ, ըստ էութեան, նախանշուեց պատերազմի ելքը: Միաժամանակ անվիճարկելի է, որ նոյն կամաւորականների հիմքի վրայ ձեւաւորուած պետական բանակը արժանի շարունակողը դարձաւ եւ մարտն ընդունեց այն ժամանակ, երբ վերջինս ընդլայնել էր իր սահմանները, գործողութեան մէջ մտած ռազմական հզօր սարքերի միջոցով պայմաններում հակամարտութիւնը վերաճել էր իսկական պատերազմի:
Վառօդի հոտ չառած 18ամեայ երիտասարդները փորձառու աւագների հետ կիսեցին թէ՛ բոլոր զրկանքները եւ թէ՛, ի հարկին, մարտիրոսուելու պարտականութիւնն ու իրաւունքը:
Մենք մեր բանակով իրաւամբ հպարտանալու հիմք ունենք, եւ ոչ թէ պարզապէս նրա գոյութեան համար, այլ որովհետեւ նա յաղթած բանակ է:
Միաժամանակ, այս հանգամանքը այսօրուայ ու վաղուայ զինուորականի ուսերին պատասխանատուութեան ոչ պակաս ծանր բեռ է դնում: Այդ պատասխանատուութեան զգացումն առաւել մեծանում է, երբ յիշում ես, որ պատերազմը սառեցուած է, բայց ոչ աւարտուած, իսկ հակառակորդը շարունակում է յոխորտալ նոր բախումների սանձազերծումով վրէժխնդրութեան հասնելու մասին:
Եւ ոչ ոքի համար գաղտնիք չէ, որ եթէ այդ յոխորտանքները գործողութեան չեն վերածւում, ապա պատճառն այն է, որ հակառակորդը շատ լաւ գիտի, որ այսօր դեռեւս չի կարող յաղթել դիմացը կանգնած ուժին: Սա իր հերթին նշանակում է, որ որպէսզի պատմութեան անիւը երբեւէ ետ չշրջուի, մենք պարզապէս դատապարտուած ենք ռազմական հզօրութեամբ գերազանցելու հակառակորդին:
Մոլորութիւն է մտածելը, թէ առաւել հզօրութիւնը առաւել շատ կամ առաւել ահարկու զէնք ունենալն է: Առաւելութիւնը զինուորն է ու նրա ոգին: Չի պարտւում այն բանակը, որը չի պարտւում իր ներսում, եւ հակառակը: Իսկ զինուորի ոգու ուժը պայմանաւորուած է այն գաղափարական դիրքորոշմամբ, որ ինքն արդար ու բարոյական պայքար է մղում:
Ուժեղ է այն զինուորը, ում թիկունքն է ուժեղ: Չեն կարող լինել թոյլ թիկունք եւ ուժեղ ճակատ, որ նոյնն է թէ՝ չեն կարող լինել բարոյալքուած թիկունք եւ բարոյապէս ամուր ճակատ:
Բանակը հասարակութեան մի մասն է եւ, հետեւաբար, կրում է այն բոլոր արատներն ու առաւելութիւնները, որոնք առկայ են հասարակութեան մէջ: Եթէ ցանկանում ենք ունենալ ուժեղ, մարտունակ բանակ, պարտաւոր ենք ունենալ արդար, ամուր, նպատակամէտ ու միասնական երկիր եւ հասարակութիւն: Առանց ուժեղ երկրի՝ չի կարող լինել ուժեղ բանակ, եւ առանց ուժեղ բանակի՝ չի կարող լինել ուժեղ երկիր:
Եւ քանի դեռ մենք պարտադրուած ենք լինելու ապրել մի հարեւանութեան մէջ, որտեղ կան չլուծուած խնդիրներ, պարտաւոր ենք ունենալ ուժեղ երկիր ու բանակ: Պարտաւոր ենք կարեւորել ու գնահատել մեր բանակը եւ մեր զինուորականին: Զինծառայողը պէտք է լինի այս հասարակութեան ամենայարգարժան անդամը, եթէ կ’ուզէք՝ մենք զինուորականի պաշտամունք պէտք է ունենանք, եւ զինուորական գործը պէտք է համարուի ամենապատուաբերը:
Տօնական առիթով թերեւս կարելի էր ասելիքը սահմանափակել միայն գովերգումներով ու շնորհաւորանքներով, սակայն եթէ մեզ հպարտութիւն է պատճառում մեր յաղթած բանակը եւ ուզում ենք, որ նոյնպիսի վստահութիւն ներշնչի վաղուայ զինուժը, ապա պարտաւոր ենք անդրադառնալ նաեւ ակնկալիքներին:
Մանաւանդ որ բանակ երեւոյթը առնչւում է ողջ հասարակութեանը եւ նրա իւրաքանչիւր անդամին: Հետեւաբար ե՛ւ ասելիքը, ե՛ւ շնորհաւորանքները, որ պիտի հնչեն այս օրերին, պէտք է ուղղուած լինեն բոլորին: Առաջին հերթին պէտք է շնորհաւորել այն զինուորին, որը ոչ անվտանգ պայմաններում պաշտպանում է մեր սահմանները, պէտք է շնորհաւորել բոլոր նրանց, ովքեր ընտրել են զինուորականի դժուարին մասնագիտութիւնը եւ ոչ դիւրին կեանքի ուղին:
Առանձնայատուկ յարգանքով շնորհաւորանքներ պիտի ուղղել բոլոր այն մարդկանց, ովքեր մասնակից են եղել Արցախեան ազատամարտին, եւ ի հարկէ խոնարհուել բոլոր նրանց յիշատակի առաջ, ովքեր զոհաբերեցին իրենց կեանքը յանուն յաղթանակի եւ ազգի արժանապատիւ ու հպարտ ապագայի:
Ապա շնորհաւորանքի ու երախտիքի խօսքեր ասենք զինուորների մայրերին եւ վերջապէս մէկմէկու շնորհաւորենք 15ամեայ կայացած բանակ ունենալու համար:
«ԵՐԿԻՐ», Յունուար 26, 2007