Friday, January 27, 2023
No Result
View All Result
Asbarez - Armenian
NEWSLETTER
Jan. 18, 2023 PDF
ENG
  • Home
  • Հայաստան
  • Գլխաւոր Լուրեր
  • Գաղութի Կեանքէն
  • Գաղութներ
  • Յօդուածներ
  • Home
  • Հայաստան
  • Գլխաւոր Լուրեր
  • Գաղութի Կեանքէն
  • Գաղութներ
  • Յօդուածներ
No Result
View All Result
Asbarez - Armenian
ENG
No Result
View All Result
Home Կիզակէտ

Սփիւռքը Եւ Անկախ Պետականութիւնը

by Asbarez Staff
January 29, 2007
in Կիզակէտ
0
Share on FacebookShare on Twitter

Հայ ժողովուրդի զանգուածային եւ կազմակերպուած ներկայութիւնը իր պատմական հայրենիքէն դուրս քսաներորդ դարու երեւոյթ չէ։ Ինչպէս Ռազմիկ Փանոսեան իր The Armenians from Kings and Priests to Merchants and Commissars գրքին մէջ կը հաստատէ, հայութեան ազգային ինքնութեան կազմաւորումը յատկանշուած է «բազմատեղեան» -multilocal – մեկնաբանութիւններով, որոնք սակայն ենթակայական ազդակի ներգործումով ստեղծած են մէկ հաւաքականութեան պատկանելու եւ մէկ ճակատագրի պատկանելու գիտակցութիւնը։ Հայութեան հաւաքական ինքնութեան ժամանակի ու տարածքի պայմանաւորումներէն վեր կազմաւորման այս հոլովոյթը ինքնին իւրայատուկ է պատմութեան մէջ, եւ, առ այդ, հաւաքական ինքնութիւններու կազմաւորման տեսաբաններու քննարկման յատուկ ներշնչում կրնայ ըլլալ։

Հայութեան համար հաւաքական ինքնութեան պատմական կազմաւորման այս իւրայատկութիւնը անկասկած մշակութային հարստութեան ենթահող է եւ, թերեւս, պատմութեան աղէտներու վերապրումի գլխաւոր ազդակներէն մէկը։

Հայութեան հաւաքական ինքնութեան կազմաւորման պատմական ժամանակաշրջաններուն կարգին Սփիւռքի հանգրուանը, սակայն, կը տարբերի անցեալի հոլովոյթներէն։ Ճիշդ է, Սփիւռքի կազմաւորումը իր կարգին կը յատկաշուի «բազմատեղեան» բնոյթով եւ ենթակայականութեան ազդակով, սակայն երկու ազդակներուն ենթահողը կը կազմեն երկու իրարու առնչակից պատմական իրադարձութիւններ։ Անոնցմէ առաջինը 19րդ դարու Ազգային զարթօնքն է, որուն անմիջական արդիւնքով հայութեան հաւաքական ինքնութիւնը բանաձեւուեցաւ «ազգ» յղացքի արդիական հասկացողութեամբ եւ, հետեւաբար, սերտօրէն անջատուելով կրօնական հասկացողութենէն՝ տեղադրուեցաւ աշխարհիկ (սեքիւլըր) ըմբռնումի ոլորտին մէջ եւ կապուեցաւ հայրենիքին ու, վերջին հաշուով, ազգային անկախ պետականութեան որպէս հաւաքական վերապրումի վերջնական գրաւական։

Երկրորդը, անշուշտ, 1915-1923 Հայոց Ցեղասպանութիւնն է, հայ ժողովուրդի պատմութեան աղէտներուն մէջ միակը, որ գլխագիրով կը գրուի որպէս Աղէտ, առանց որուն հայութեան հայրենի հողէն դուրս հաւաքական եւ կազմակերպուած ներկայութիւնը հազիւ թէ «Սփիւռք» յղացքով ինքնաճանաչում ունենար։

Թէ որքանով արդիականութեան հիմնական ենթադրեալներէն մէկը, այն, որ ազգային ինքնութիւնն ու հայրենի հողը, այլեւ ազգային պետականութիւնը, իրարմով պայմանաւորուած են որպէս հաւաքական վերապրումի ու զարգացման երաշխիք, բանավէճի նիւթ է։ Ի վերջոյ, Սփիւռքը վերապրեցաւ եւ իր իւրայատուկ ինքնութիւնը կերտեց քսաներորդ դարուն, իբրեւ պետականազուրկ հաւաքականութիւն։ Եւ եթէ Ցեղասպանութեան եւ Հայաստանի խորհրդայնացման յաջորդած առաջին երկու տասնամեակներուն աշխարհագրականօրէն իրարմէ այնքան հեռու համայնքներ հաղորդակցութեան միջոցներու գրեթէ բացակայութեան կրցան իրենց բնակած միջավայրերու մշակութային բոլոր տարբերութիւններէն վեր ստեղծել ինքնութեան գիտակցութիւն, որ վերապրեցաւ ամբողջ չորս սերունդ, ապա եւ անկախ հայրենիքի եւ համաշխարհայնացման պայմաններու ընձեռած հաղորդակցութեան միջոցներու առկայութեամբ Սփիւռքի վերապրումը ոչ միայն կարելի է այլեւ, այնքան ատեն, որ վերոյիշեալ ենթակայականութեան ազդակը գոյատեւէ, գրեթէ անխուսափելիօրէն պիտի գտնէ զարգացման իւրայատուկ ուղի։

Այս իրողութիւնը սակայն պէտք չէ անտեսէ պետականութեան ազդակի կարեւորութիւնը սփիւռքեան զարգացման հունին վրայ։ Աւելի՛ն, անկախութեան անցնող տասնհինգ տարիները աւելի բացայայտ դարձուցին պետականութեան ազդակի թէ՛ դրական, եւ թէ ժխտական անդրադարձը Սփիւռքի զարգացման գործընթացին վրայ։ Ի դէպ, առնուազն իրաւականօրէն, այնքան ատեն, որ երկքաղաքացիութեան օրէնք չկայ Հայաստանի մէջ, սփիւռքեան իրավիճակը որպէս պետականութենէ զուրկ ազգային հաւաքականութիւն կը շարունակուի։ Ճիշդ է, Սփիւռքի ինքնաճանաչման եւ ազգային ինքնութեան սահմանումի գործընթացը, անկախ խորհրդային վարչակարգի նկատմամբ գաղափարախօսական հակումներէն, զօրաւոր կերպով արմատաւորուեցաւ հայրենադարձութեան, հայահաւաքի, պատումին մէջ։ Հայրենադարձութեան յոյսն է, որ վառ պահեց Սփիւռքի մէջ հայապահպանման աշխատանքներու խանդավառութիւնը, եւ եթէ Բ. Համաշխարհային պատերազմին յաջորդած ներգաղթը չունենար այն ողբերգական բնոյթը, որ ունեցաւ ստալինեան բռնատիրութեան ներքոյ, կարելի է մինչեւ իսկ ենթադրել, որ Հայաստանի խորհրդային իշխանութիւնները կրնային յաջորդ տասնամեակներուն կազմակերպել ներգաղթի հետեւողական ալիքներ եւ իրականութիւն դարձնել հայրենադարձութիւնը։ Շատ հաւանաբար ներգաղթի փորձառութեան ողբերգութիւնը կարեւոր ազդակ եղաւ Սփիւռքի առնուազն մէկ կարեւոր հատուածի համար՝ հայրենադարձութեան յոյսը կապել անկախութեան հետ եւ մեծ սպասումներ ունենալ հայրենի անկախ պետականութենէն։

Այդ յոյսը, ինչպէս անկախութեան առաջին տասնհինգ տարիները ցոյց տուին, պարզապէս պատրանք էր։ Անկախացման հոլովոյթը, որուն ներհակ էր ազատ-շուկայական համակարգի անցումը եւ անոր գործնական երեսը՝ սեփականաշնորհումներու գործընթացը, բացառեց Սփիւռքի հայրենադարձութեան քաղաքական որոշումը։ Եւ մինչ 1998էն ետք հայրենադարձութեան արգելքները, որոնք Լեւոն Տէր Պետրոսեանի իշխանութեան օրերուն արուեստականօրէն ստեղծուեցան, վերացած են, բացառութեամբ երկքաղաքացիութեան օրէնքին որ, ինչպէս ծանօթ է, տակաւին այնքան տարակարծութիւններու ենթակայ կը մնայ, դեռեւս չկայ հայրենադարձութեան քաղաքական ծրագիր։ Շատ հաւանաբար այլեւս ուշ ըլլայ նման ծրագրի մը համար, որովհետեւ Սփիւռքի մէջ 1988-1991 տարիներու խանդավառութիւնը արդէն մարելու սկսած է, սակայն այդ չի նշանակեր, որ հայրենադարձութեան իրաւական եւ իրողական մեքանիզմներու ստեղծումը իր կարեւորութիւնը կորսնցուցած ըլլայ։ Ընդհակառա՛կը, նման մեքանիզմներու ստեղծումը հրամայական է երկու իմաստով։ Նախ, փրկութեան հասնելու համար Սփիւռքի մէջ վտանգուած որեւէ համայնքի, ինչպէս է պարագան Իրաքի, 2003էն ի վեր, ապա եւ ապահովելու համար Սփիւռքի գործօն մասնակցութիւնը հայրենի հոլովոյթին, տնտեսական ու ընկերային զարգացումէն մինչեւ հայրենիքի պաշտպանութիւն, երբ անհրաժեշտութիւնը ստեղծուի։

Հայրենադարձութեան մեքանիզմներու ստեղծման մէջ Սփիւռքի դերը նուազագոյնն է։ Որոշումը կը պատկանի հայրենի քաղաքական այրերուն եւ հայրենի հասարակութեան։ Եթէ այդ մեքանիզմները ստեղծուին, Սփիւռքը ստիպուած պիտի ըլլայ մտածել անոնց մասին, դիրք ճշդել եւ իր զարգացման հոլովոյթին մէջ ներառել հայրենադարձութեան կարելիութիւնը։ Նման կացութեան յստակ օրինակն է երկքաղաքացիութեան հարցը։ Օրէնքի որդեգրումը Ազգային ժողովի որոշում է, անոր վաւերացումը՝ գործադիր իշխանութեան, անձնապէս հանրապետութեան նախագահին, սակայն անգամ մը, որ օրէնքը անցնի, Սփիւռքի հայը ի՛նք պիտի որոշէ Հայաստանի քաղաքացի դառնա՞լ, թէ ոչ, որպէս լիիրաւ քաղաքացի հայրենիք վերադառնա՞լ, թէ ոչ։ Նոյնն է պարագան հայրենադարձութիւնը դիւրացնող այլ մեքանիզմներու։ Ենթադրենք, որ հայրենի պետութիւնը նախատեսէ կառոյցներ, որոնք կրնան տագնապի մէջ գտնուող որեւէ սփիւռքեան համայնքի անդամներ ընդունիլ եւ ապահովել անոնց գոյատեւումի պայմանները։ Նման կացութիւններ ստեղծուած են արդէն ինչպէս նշուեցաւ Իրաքի եւ, անցեալ տարի, Լիբանանի համայնքներու զոյգ պարագաներուն։ Այդուհանդերձ, պարզ է, որ տագնապի մէջ գտնուող սփիւռքեան տուեալ համայնքի մը անդամները իրենք է, որ պիտի որոշեն հեռանա՞լ, թէ ոչ, եւ հեռանալու պարագային՝ հայրենիք վերդառնա՞լ, թէ այլուր երթալ։

Սփիւռքի զարգացման հոլովոյթը, սակայն, հայրենադարձութեան մեքանիզմներու ստեղծման հետ կապուած չէ։ Այս գիտակցութեան ամրապնդումը Սփիւռքի զարգացման թերեւս ամէնէն հիմնական նորութիւնն է՝ բաղդատած անցեալին, երբ պետականազուրկ Սփիւռքի ինքնութիւնը կը կազմաւորուէր «ձուլում»ի, «ճերմակ ջարդ»ի ուրուականներով եւ հայրենադարձութեան պատումով։ Անցնող տասնհինգ տարիներուն հաստատագրուեցաւ Սփիւռքի զարգացման իւրայատուկ ուղի մը, որ ունի իրեն յատուկ մշակութային եւ քաղաքական օրակարգը։

Մշակութային ոլորտը կը յատկանշուի սփիւռքեան գոյավիճակի կեդրոնութեամբ արուեստի տարբեր մարզերու մէջ արձանագրուած ստեղծագործական բեղուն գործունէութեամբ։ Սփիւռքի պատմութեան մէջ, անշուշտ, արձանագրուած են ստեղծագործական բեղուն գործունէութեամբ յատկանշուած ժամանակաշրջաններ, ինչպիսին են, օրինակի համար, ֆրանսահայ գրականութիւնը 1930-50ական թուականներուն, կամ Լիբանանի մէջ թատրոնի ծաղկումը։ Սակայն անցնող տասնհինգ տարիներու սփիւռքեան մշակութային ծաղկումը յատկանշուեցաւ անով, որ արդէն նուաճեց համամարդկային նշանակութեան մակարդակը, որուն խօսուն փաստն է այդ ստեղծագործութեան ընկալման ոչ-հայ հասարակութեան մը գոյութիւնն ու բազմացումը։ Այլ խօսքով, ի տարբերութիւն անցեալին, սփիւռքեան գոյավիճակը այլեւս ընկալելի է որպէս մարդկային գոյավիճակ ոչ միայն Սփիւռքի հայուն։ Եւ ի՞նչ է այս նուաճումը եթէ ոչ արուեստի նոր մակարդակի նուաճում։ Անշուշտ, Սփիւռքի մշակութային օրակարգի մեծագոյն մարտահրաւէրը կը մնայ լեզուն, արեւմտահայերէնը, որուն պահպանման ու զարգացման ճիգը պէ՛տք է տակաւին իր նիւթական ենթահողը ամրապնդէ – հաստատութիւններ, որոնք գործնական յանձնառութիւն վերցնեն այդ ուղղութեամբ, դրամագլուխ, որ յատկացուի բացառապէս այդ նպատակին, հասարակութիւն, որ ճիգ չխնայէ իր արտայայտելու միջոցը, թէկուզ եւ սահմանափակ շրջապատի մը համար արեւմտահայերէն ընելու, որպէսզի արեւմտահայերէն լեզուի, գրականութեան ու մշակութային ժառանգին յանձնառու ռահվիրաներու անձնական ճիգը իսկապէս արդիւնաւորուի։

Ինչ կը վերաբերի քաղաքական օրակարգին, ապա եւ հոն կեդրոնական է Ցեղասպանութեան ճանաչման ու արդարահատոյցի ի խնդիր մղուող պայքարն ու անոր միջազգայնացումը 1965էն ի վեր։ Խորքին մէջ, Սփիւռքի ինքնութեան պայքարի հիմնաքարն իսկ Ցեղասպանութեան ճանաչումն ու արդարահատոյցն է, երկու նախանձախնդրութիւններ, որոնք իրարու հետ շաղկապուած են։ Արդարացիօրէն յաճախ կը յիշեցուի, որ Ցեղասպանութեան ճանաչման պայքարը անիմաստ է առանց անոր տրամաբանական հետեւումին՝ արդարահատոյցը, որուն ներհակ է հողային պահանջի գործօնը։ Այս վերջինը, իր կարգին, կրկին օրակարգի վրայ կը բերէ հայրենադարձութեան հեռանկարը, այս անգամ պատմական հայրենիքի տարածքին, ինչ որ եթէ իրականանայ, Սփիւռքի գոյութիւնը անհեթեթ կը դարձնէ։

Աշխարհաքաղաքական ներկայ իրավիճակէն մեկնած նման հեռանկար անիրապաշտ կը թուի, եւ, բնականաբար, հասկնալի է հայ անկախ պետականութեան տրամաբանութիւնը, որ ընդհանրապէս կը խուսափի հողային պահանջը քաղաքական օրակարգի վրայ բերելէ։ Ի վերջոյ, միջազգային քաղաքականութիւնը պետական շահերու մրցակցութեան ու բախումի ոլորտն է, ի մասնաւորի երբ հարցը կը վերաբերի աշխարհագրական սահմաններու, եւ պետականազուրկ հաւաքականութիւն մը միայն բացառիկ պարագաներու (միակ բացառիկ պարագան, բնականաբար, Իսրայէլի ստեղծումն է Բ. Համաշխարհային պատերազմէն ետք) կրնայ դերակատար ըլլալ։ Հետեւաբար, հողային պահանջի հեռանկարը, ինչպէս ոմանք դիտել կու տան, կրնայ նոր իւթոփիա մը ըլլալ սփիւռքեան գոյավիճակը շարունակելու համար։

Թրքական պետութիւնն ու անոր պաշտպանները չեն վարանիր այդ մէկը սահմանելու որպէս «ազգայնամոլութիւն»։

Բայց սխալ է ճանաչում-արդարահատոյց միասնութեան տալ հողային պահանջատիրութեան կամ հայրենադարձութեան հեռանկարի մեկնաբանութիւն, որովհետեւ ինքնախաբէութիւն է մտածել, որ թրքական պետութիւնը պատրաստ է Ցեղասպանութիւնը ճանչնալ, եթէ հայութիւնը այդ ճանաչումը անջատէ հողային պահանջատիրութենէն։ Այնպէս, ինչպէս հայութեան համար ընդհանրապէս եւ Սփիւռքի համար մասնաւորապէս ճանաչումն ու արդարահատոյցը գոյութենականօրէն կապուած է իր ինքնութեան հետ, թրքական պետութեան համար ալ Ցեղասպանութեան ճանաչման արարքը կապուած է պետական ինքնութեան հետ նոյնքան՝ որքան երկրի հողային ամբողջականութեան պահպանումը։ Անգարա շատ լաւ գիտէ, որ անկարելի է Ցեղասպանութիւնը ճանչնալ առանց արդարահատոյցի հարցը ինքնաբերաբար հայ-թրքական յարաբերութիւններու բնականոնացման գործընթացին մէջ դնելու։ Այս իմաստով, Սփիւռքին քաղաքական օրակարգը պիտի շարունակէ պնդել ճանաչում-արդարահատոյց միասնութեան վրայ, եւ անոր սկզբունքով է, որ պիտի (պէտք է) առաջնորդուին բոլոր նախաձեռնութիւնները, ներառեալ հայ-թրքական երկխօսութեան ոչ-պետական բոլոր ֆորումները։

Հասկնալի է, որ Երեւանի արտաքին քաղաքականութիւնը, մեկնած պետական տրամաբանութենէն, զգուշանայ հողային պահանջատիրութեան հարցը օրակարգի նիւթ դարձնելէ։ Բայց սխալ է Թուրքիոյ հետ պաշտօնական յարաբերութիւններու հաստատումը հրապարակային կերպով ցանկալի յայտարարել, պատրաստակամութիւն յայտնելով երկկողմանի յարաբերութիւններու օրակարգին մէջ անտեսել Ցեղասպանութեան հարցը, անոր ճանաչումն ու արդարահատոյցը։ Եթէ Սփիւռքը պիտի հասկնայ, որ ի վերջոյ դիւանագիտութիւնն է, որ պարտի լուծում մը գտնել երկու երկիրներու ու ժողովուրդներու յարաբերութիւններու բնականոնացման խոչընդոտող այս հիմնահարցին, քաջ գիտակցելով, որ դիւանագիտութիւնը անխուսափելիօրէն փոխ-զիջումային պատրաստակամութիւն կÿենթադրէ, հայրենի անկախ պետականութիւնը ականջալուր պէտք է ըլլայ Սփիւռքի, եւ ընդհանրապէս հայութեան, ինքնութեան գոյութենական իմաստին համար այնքան կենսական այս պահանջը Թուրքիոյ հետ յարաբերութիւններու ճշդման հոլովոյթին մէջ ներառելու հրամայականին։

Asbarez Staff

Asbarez Staff

Next Post

«Թիւֆէնքեան» Հիմնադրամի Վարկային Ծրագիրներ Արցախի Մէջ

Leave a Reply Cancel reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Recommended

Լոս Անջելես Գաւառի Կառավարիչները Կոչ Են Անում Դադարեցնել Լաչինի Միջանցքի Փակումը

Լոս Անջելես Գաւառի Կառավարիչները Կոչ Են Անում Դադարեցնել Լաչինի Միջանցքի Փակումը

9 hours ago
ԵԽԽՎի Մէջ՝ Լաչինի Միջանցքի Փակման Վերաբերող Քննարկում 

ԵԽԽՎի Մէջ՝ Լաչինի Միջանցքի Փակման Վերաբերող Քննարկում 

10 hours ago

Connect with us

  • About
  • Advertising
  • Subscribe
  • Contact

© 2021 Asbarez | All Rights Reserved | Powered By MSDN Solutions Inc.

No Result
View All Result
  • Home
  • Հայաստան
  • Գլխաւոր Լուրեր
  • Գաղութի Կեանքէն
  • Գաղութներ
  • Սիւնակներ
    • ՆԱԶԱՐԷԹ ՊԷՐՊԷՐԵԱՆ
    • ՎԱՉԷ ԲՐՈՒՏԵԱՆ
    • ԼԻԼԻԹ ԳԱԼՍՏԵԱՆ
    • Սասունեանի Անկիւնը
    • ԲԺԻՇԿ ԿԱՐՊԻՍ ՀԱՐՊՈՅԵԱՆ
    • ԳՐԻԳՈՐ ԵՊՍ. ՉԻՖԹՃԵԱՆ

© 2021 Asbarez | All Rights Reserved | Powered By MSDN Solutions Inc.

Accessibility

Accessibility modes

Epilepsy Safe Mode
Dampens color and removes blinks
This mode enables people with epilepsy to use the website safely by eliminating the risk of seizures that result from flashing or blinking animations and risky color combinations.
Visually Impaired Mode
Improves website's visuals
This mode adjusts the website for the convenience of users with visual impairments such as Degrading Eyesight, Tunnel Vision, Cataract, Glaucoma, and others.
Cognitive Disability Mode
Helps to focus on specific content
This mode provides different assistive options to help users with cognitive impairments such as Dyslexia, Autism, CVA, and others, to focus on the essential elements of the website more easily.
ADHD Friendly Mode
Reduces distractions and improve focus
This mode helps users with ADHD and Neurodevelopmental disorders to read, browse, and focus on the main website elements more easily while significantly reducing distractions.
Blindness Mode
Allows using the site with your screen-reader
This mode configures the website to be compatible with screen-readers such as JAWS, NVDA, VoiceOver, and TalkBack. A screen-reader is software for blind users that is installed on a computer and smartphone, and websites must be compatible with it.

Online Dictionary

    Readable Experience

    Content Scaling
    Default
    Text Magnifier
    Readable Font
    Dyslexia Friendly
    Highlight Titles
    Highlight Links
    Font Sizing
    Default
    Line Height
    Default
    Letter Spacing
    Default
    Left Aligned
    Center Aligned
    Right Aligned

    Visually Pleasing Experience

    Dark Contrast
    Light Contrast
    Monochrome
    High Contrast
    High Saturation
    Low Saturation
    Adjust Text Colors
    Adjust Title Colors
    Adjust Background Colors

    Easy Orientation

    Mute Sounds
    Hide Images
    Virtual Keyboard
    Reading Guide
    Stop Animations
    Reading Mask
    Highlight Hover
    Highlight Focus
    Big Dark Cursor
    Big Light Cursor
    Navigation Keys

    Asbarez - Armenian Accessibility Statement

    Accessibility Statement

    • asbarez.am
    • January 27, 2023

    Compliance status

    We firmly believe that the internet should be available and accessible to anyone, and are committed to providing a website that is accessible to the widest possible audience, regardless of circumstance and ability.

    To fulfill this, we aim to adhere as strictly as possible to the World Wide Web Consortium’s (W3C) Web Content Accessibility Guidelines 2.1 (WCAG 2.1) at the AA level. These guidelines explain how to make web content accessible to people with a wide array of disabilities. Complying with those guidelines helps us ensure that the website is accessible to all people: blind people, people with motor impairments, visual impairment, cognitive disabilities, and more.

    This website utilizes various technologies that are meant to make it as accessible as possible at all times. We utilize an accessibility interface that allows persons with specific disabilities to adjust the website’s UI (user interface) and design it to their personal needs.

    Additionally, the website utilizes an AI-based application that runs in the background and optimizes its accessibility level constantly. This application remediates the website’s HTML, adapts Its functionality and behavior for screen-readers used by the blind users, and for keyboard functions used by individuals with motor impairments.

    If you’ve found a malfunction or have ideas for improvement, we’ll be happy to hear from you. You can reach out to the website’s operators by using the following email

    Screen-reader and keyboard navigation

    Our website implements the ARIA attributes (Accessible Rich Internet Applications) technique, alongside various different behavioral changes, to ensure blind users visiting with screen-readers are able to read, comprehend, and enjoy the website’s functions. As soon as a user with a screen-reader enters your site, they immediately receive a prompt to enter the Screen-Reader Profile so they can browse and operate your site effectively. Here’s how our website covers some of the most important screen-reader requirements, alongside console screenshots of code examples:

    1. Screen-reader optimization: we run a background process that learns the website’s components from top to bottom, to ensure ongoing compliance even when updating the website. In this process, we provide screen-readers with meaningful data using the ARIA set of attributes. For example, we provide accurate form labels; descriptions for actionable icons (social media icons, search icons, cart icons, etc.); validation guidance for form inputs; element roles such as buttons, menus, modal dialogues (popups), and others. Additionally, the background process scans all of the website’s images and provides an accurate and meaningful image-object-recognition-based description as an ALT (alternate text) tag for images that are not described. It will also extract texts that are embedded within the image, using an OCR (optical character recognition) technology. To turn on screen-reader adjustments at any time, users need only to press the Alt+1 keyboard combination. Screen-reader users also get automatic announcements to turn the Screen-reader mode on as soon as they enter the website.

      These adjustments are compatible with all popular screen readers, including JAWS and NVDA.

    2. Keyboard navigation optimization: The background process also adjusts the website’s HTML, and adds various behaviors using JavaScript code to make the website operable by the keyboard. This includes the ability to navigate the website using the Tab and Shift+Tab keys, operate dropdowns with the arrow keys, close them with Esc, trigger buttons and links using the Enter key, navigate between radio and checkbox elements using the arrow keys, and fill them in with the Spacebar or Enter key.Additionally, keyboard users will find quick-navigation and content-skip menus, available at any time by clicking Alt+1, or as the first elements of the site while navigating with the keyboard. The background process also handles triggered popups by moving the keyboard focus towards them as soon as they appear, and not allow the focus drift outside of it.

      Users can also use shortcuts such as “M” (menus), “H” (headings), “F” (forms), “B” (buttons), and “G” (graphics) to jump to specific elements.

    Disability profiles supported in our website

    • Epilepsy Safe Mode: this profile enables people with epilepsy to use the website safely by eliminating the risk of seizures that result from flashing or blinking animations and risky color combinations.
    • Visually Impaired Mode: this mode adjusts the website for the convenience of users with visual impairments such as Degrading Eyesight, Tunnel Vision, Cataract, Glaucoma, and others.
    • Cognitive Disability Mode: this mode provides different assistive options to help users with cognitive impairments such as Dyslexia, Autism, CVA, and others, to focus on the essential elements of the website more easily.
    • ADHD Friendly Mode: this mode helps users with ADHD and Neurodevelopmental disorders to read, browse, and focus on the main website elements more easily while significantly reducing distractions.
    • Blindness Mode: this mode configures the website to be compatible with screen-readers such as JAWS, NVDA, VoiceOver, and TalkBack. A screen-reader is software for blind users that is installed on a computer and smartphone, and websites must be compatible with it.
    • Keyboard Navigation Profile (Motor-Impaired): this profile enables motor-impaired persons to operate the website using the keyboard Tab, Shift+Tab, and the Enter keys. Users can also use shortcuts such as “M” (menus), “H” (headings), “F” (forms), “B” (buttons), and “G” (graphics) to jump to specific elements.

    Additional UI, design, and readability adjustments

    1. Font adjustments – users, can increase and decrease its size, change its family (type), adjust the spacing, alignment, line height, and more.
    2. Color adjustments – users can select various color contrast profiles such as light, dark, inverted, and monochrome. Additionally, users can swap color schemes of titles, texts, and backgrounds, with over 7 different coloring options.
    3. Animations – epileptic users can stop all running animations with the click of a button. Animations controlled by the interface include videos, GIFs, and CSS flashing transitions.
    4. Content highlighting – users can choose to emphasize important elements such as links and titles. They can also choose to highlight focused or hovered elements only.
    5. Audio muting – users with hearing devices may experience headaches or other issues due to automatic audio playing. This option lets users mute the entire website instantly.
    6. Cognitive disorders – we utilize a search engine that is linked to Wikipedia and Wiktionary, allowing people with cognitive disorders to decipher meanings of phrases, initials, slang, and others.
    7. Additional functions – we provide users the option to change cursor color and size, use a printing mode, enable a virtual keyboard, and many other functions.

    Browser and assistive technology compatibility

    We aim to support the widest array of browsers and assistive technologies as possible, so our users can choose the best fitting tools for them, with as few limitations as possible. Therefore, we have worked very hard to be able to support all major systems that comprise over 95% of the user market share including Google Chrome, Mozilla Firefox, Apple Safari, Opera and Microsoft Edge, JAWS and NVDA (screen readers), both for Windows and for MAC users.

    Notes, comments, and feedback

    Despite our very best efforts to allow anybody to adjust the website to their needs, there may still be pages or sections that are not fully accessible, are in the process of becoming accessible, or are lacking an adequate technological solution to make them accessible. Still, we are continually improving our accessibility, adding, updating and improving its options and features, and developing and adopting new technologies. All this is meant to reach the optimal level of accessibility, following technological advancements. For any assistance, please reach out to