«Այդ Քաղաքական Ուժը Պաշտպանում Եւ Ընդունո՞ւմ Է Գողական Աշխարհի Սկզբունքները, Թէ Ոչ»
Վարեց՝ ՍԻՐԱՆՈՅՇ ՊԱՊԵԱՆ
ՍԻՐԱՆՈՅՇ ՊԱՊԵԱՆ.- Նախօրէին խորհրդարանում քրէական ենթամշակոյթի դէմ պայքարին ուղղուած օրէնսդրական նախաձեռնութեան քննարկման ժամանակ պատգամաւոր Գէորգ Պետրոսեանի ելոյթից յետոյ միջադէպ գրանցուեց: Դուք ինչպէ՞ս էք գնահատում տեղի ունեցածը: Քրէական ենթամշակոյթն ի՞նչ արմատներ ունի մեզ մօտ:
ՌՈՒԲԷՆ ԲԱԲԱՅԵԱՆ.- Կարծում եմ՝ շատ խորը արմատներ ունի, եւ սա մեծ պրոբլեմ (խնդիր-Խմբ.) է, որովհետեւ արմատները դրուել են ոչ թէ 5, 10 կամ 20 տարի առաջ, այլ շատ վաղուց: Արժէքային համակարգի հարց է՝ ո՛վ է իսկական մարդը, ո՛վ է իսկական տղամարդը, ի՛նչ օրէնքներով է ապրում, պետութեան օրէնքներն աւելի՞ կարեւոր են, քան գողական օրէնքները, այդ պիտակաւորումները: Սա շատ խորը արմատներ ունի ոչ միայն մեզ մօտ, այլ շատ երկրներում: Նորմալ քաղաքակիրթ իշխանութիւնը, առաւել եւս մտաւորականութիւնը միշտ հասկացել է, որ սրա վտանգը շատ մեծ է, որովհետեւ նման արժէքային համակարգով ժամանակակից պետութիւն կառուցել հնարաւոր չէ: Սրա դէմ պէտք է պայքարել եւ պայքարել բոլոր ուղղութիւններով: Մի անգամ արդէն ասել եմ, որ միայն օրէնքների ընդունումով եւ խստացումով հարցը լուծել հնարաւոր չէ, պէտք է սկսել դպրոցից, ընտանիքներից եւ միանշանակ պէտք է դատապարտուի այս ամէնը:
Այս ամբողջ պատմութեան մէջ ինձ համար ամենամեղմ ասած զաւեշտալին այն էր, որ նման դիրքորոշումներով հանդէս էր գալիս դասախօսը: Պատգամաւորն իրաւունք ունի լինելու տգէտ, անտաշ, գողական, դա ընդունելի է բոլոր երկրներում եւ յաճախ այդպէս էլ լինում է, բայց որ դասախօսը, այն էլ, եթէ չեմ սխալւում համալսարանի դասախօսը, ով իրաւունք է դասաւանդում, սա արդէն շատ վատ է: Այստեղ արդէն նշանակում է, որ կրթական համակարգում ունենք լուրջ խնդիրներ: Նորմալ երկրում այդ համալսարանի ղեկավարութիւնը երկրորդ օրը կը հեռացնէր աշխատանքից նման դասախօսին: Մենք գիտենք, որ նոյնիսկ անզգոյշ արտայայտութեան համար են մարդկանց հեռացրել աշխատանքից: Այստեղ, ցաւօք, հանգիստ կարելի է ասել՝ ես այդ տեսակի եմ, այդ տեսակ բառապաշար ունեմ, այս ձեւով եմ շարժւում, առաւել եւս աջակցութիւն եմ ստանում ոչ միայն կոլեգաներից, հաստատ նաեւ հանրութեան որոշակի մասից, ուսանողներից, միգուցէ նաեւ դասախօսներից: Մարդիկ չեն ամաչում իրենց դասել այդ կարգին: Հակառակը, ամաչում են լինել ներողամիտ, հանդուրժող, դա համարւում է թուլութեան նշան: Իսկ գողական աշխարհում հակառակն է:
ՍԻՐԱՆՈՅՇ ՊԱՊԵԱՆ.- Ինչպէ՞ս պէտք է պայքարել այդ ենթամշակոյթի դէմ. դատապարտող ելոյթներո՞վ:
ՌՈՒԲԷՆ ԲԱԲԱՅԵԱՆ.- Ե՛ւ դատապարտող յայտարարութիւններով, ե՛ւ այլ քայլերով: Եթէ այն ուժը, որը այդ պատգամաւորը ներկայացնում է, չի դատապարտում նման ելոյթը, ուրեմն ստորագրում է ամէն մի խօսքի տակ: Սա պէտք է հասկանալ. դու կա՛մ այստեղ ես, կա՛մ այնտեղ ես: Կարելի է բերել բազմաթիւ պատճառաբանութիւններ՝ հոգեվիճակը խանգարուած էր մի քիչ, սադրանք էր եւ այլն: Այդ ամէն ինչը կարելի է ասել, բայց միեւնոյն է, դու կա՛մ ստորագրում ես այդ ելոյթի տակ, կա՛մ քեզ առանձնացնում ես: Երկրորդ, սա արդէն կրթական հարց է: Իսկ ի՞նչ է սրա մասին մտածում համալսարանի ղեկավարութիւնը: Ես, ճիշդն ասած, չգիտեմ, թէ նա կոնկրետ որտեղ է դասաւանդում, բայց հետաքրքիր է, թէ ինչ է սրա մասին մտածում այդ համալսարանը: Հանդուրժում է նման դասախօսի, ուրեմն նա ընդունո՞ւմ է նման կրթական ուղղուածութիւն, թէ չի ընդունում: Սրանք բազմաթիւ հարցեր են, որոնց պէտք է պատասխան տրուի: Մենք ազատուե՞լ ենք այդ տեսակ մշակոյթից, թէ չենք ազատուել, եւ ազատուել ենք, որովհետեւ այսօրուայ իշխող քաղաքական ուժը ուզում է դա անել, եւ հանրութեան որոշակի մասը չընդունելով այդ ուժին՝ նաեւ սա է մերժում, դա էլ արդէն մարազմ (հիւծում-Խմբ.) է: Որ եթէ ես չեմ ընդունում որոշակի քաղաքական ուժի, ես նաեւ լաւ բաները չեմ ընդունում, եւ հակառակը: Թէ՞ կանգնում ու ասում ենք՝ եղբայր, այս տեսակ արժէքային համակարգը մեր կեանքում տեղ չունի, մեր կրթական, մեր քաղաքական համակարգում տեղ չունի, մեր պետական կառավարման համակարգում տեղ չունի: Մենք յաճախակի պատիժը ընկալում ենք միայն քրէական տեսանկիւնից, հանրային պարսաւանքը, կարծում եմ, ամենամեծ պատիժն է: Տեսէք, վերջին դէպքը, որ եղաւ Դրեզդենում ադրբեջանցի օպերային երգչի մասնակցութեամբ, նրա արարքում ոչ մի քրէական հետապնդելի բան չկայ, բայց տեսէք, թէ ինչ աղմուկ բարձրացաւ հանրութեան կողմից, որ անընդունելի է հանրութեան կողմից: Մենք էլ պէտք է մերժենք, ով ուզում է լինի: Ցաւօք, շատ է քաղաքականացուած մեր կեանքը, որ այ, եթէ այս կողմից ես, ներելի է, իսկ եթէ միւս կողմից ես, ներելի չէ: Սա անընդունելի է: Կամ ընդունելի է՝ անկախ նրանից՝ սպիտակ ես, սեւ ես, դեղին ես, կամ ընդունելի չէ:
ՍԻՐԱՆՈՅՇ ՊԱՊԵԱՆ.- Սա միայն մէկ պատգամաւորի խօսք չէր, ԲՀԿ խմբակցութիւնում այդպիսի արժեհամակարգով բազմաթիւ պատգամաւորներ կան: Ի՞նչ պէտք է անել, որ գոնէ յաջորդ խորհրդարանում մենք բացառենք այսպիսի պատգամաւորների ներկայութիւնը:
ՌՈՒԲԷՆ ԲԱԲԱՅԵԱՆ.- Կարծում եմ՝ շատ պատգամաւորների կենսագրութեան մէջ կան շատ կարեւոր կէտեր, եւ միգուցէ ընդունուի նորմալ օրէնք, թէ ով կարող է դառնալ պատգամաւոր: Կրկնեմ, նման մարդիկ կը լինեն եւ կան տարբեր երկրների խորհրդարաններում: Ամենակարեւորը հանրութեան վերաբերմունքն է՝ մենք ընդունո՞ւմ էք դա, թէ չենք ընդունում: Այդ քաղաքական ուժը ընդունո՞ւմ է նման վարքը, թէ ոչ, պաշտպանում եւ ընդունո՞ւմ է գողական աշխարհի սկզբունքները, թէ ոչ: Ես այստեղ կողմնակից եմ ոչ այնքան վարչարարական արգելքներին, որքան բարոյական: Եթէ մեր հանրութիւնը սկսի մերժել դա, նման ուժեր չեն յայտնուի: Նրանք յայտնւում են, որովհետեւ նման պահանջարկ կայ: Եթէ այդ պահանջարկը չլինի, առաջարկն էլ չի լինի, նման մարդիկ չեն յայտնուի: Քաղաքական ուժերը իրենց կը համարեն քաղաքական ուժ, այլ ոչ թէ թայֆայի շահերը ներկայացնող ինչ-որ խմբաւորում, որը կը վարի կոնկրետ խօսակցութիւն, ամէն ինչ կը տեղափոխի քաղաքական դիսկուրս (խօսոյթ-Խմբ.), եւ մենք հնարաւորութիւն կ՛ունենանք ընտրելու ոչ թէ գողական աշխարհի եւ քաղաքակիրթ աշխարհի միջեւ, այլ քաղաքակիրթ աշխարհի տարբեր ուղղութիւնների միջեւ: Այսօր խօսակցութիւնն ընթանում է, կոպիտ ասած, տանձի եւ կարմիրի մասին, դրանք տարբեր հարթութիւններում են գտնւում: Մենք պէտք է այնպէս անենք, որ մեր ԱԺն իր գործունէութեամբ, վարուելաձեւով այսպիսին չլինի: Նոյնիսկ եթէ կռիւ է, դա պէտք է լինի քաղաքական կռիւ: Այո, կարող է քաղաքական հարցերը լուծելու ժամանակ մարդկանց նեարդերը չդիմանան, եւ լինի կռիւ: Օրինակ, եթէ կռիւը լինէր այն պատճառով, որ Հայաստանը մնա ԵԱՏՄում, թէ դուրս գայ, ես այդ կռիւը կ՛ընդունէի, նոյնիսկ եթէ դա լինէր բռունցքներով, որովհետեւ հիմնաւորումը քաղաքական է: Իսկ մեզ մօտ տեղի ունեցածի հիմնաւորումը գողական է, որը միանշանակ մերժելի է: