ԵՐԵՒԱՆ, «Արմէնփրէս».- ՀՀ ԱԳ նախարար Վարդան Օսկանեան Սեպտեմբեր 25ին ելոյթ ունեցաւ ՄԱԿի Ընդհանուր ժողովին առջեւ: Օսկանեան իր խօսքին սկիզբը անդրադարձաւ Լիբանանի վերջին իրադարձութիւններուն, յառաջ քշելով այն միտքը, որ ամբողջ աշխարհի հաւատքը «կոտրուած է» ի տես անարդարութեան, բիրտ ուժի ցուցադրութեան եւ քաղաքական նպատակայարմարութեան ջատագովութեան:
«Երբ համաշխարհային որեւէ մարմին կամ ուժ կորցնում է իր բարոյական հեղինակութիւնը, հաւաքական արձագանգ պահանջող մարտահրաւէրներին դիմակայելու արդիւնաւէտութիւնն է ընկնում», աւելցուց ան, ակնարկելով ՄԱԿին:
Ապա ի մասնաւորի շեշտելով ՄԱԿի ունեցած եւ ունենալիք յանձնառութիւնը չքաւորութեան վերացման մէջ, Օսկանեան թուեց Հայաստանի մէջ իրականացուող քայլերը այդ առնչութեամբ, մասնաւորելով՝ «Հայաստանում մեր լայնածաւալ բարեփոխումները մեզ խրախուսում ու ոգեւորութիւն են պատճառում: Այս բարեփոխումներն անշրջելի են եւ արդէն նշանակալից արդիւնքներ են տալիս: Մենք այժմ նախաձեռնում ենք բարեփոխումների երկրորդ շարքը, որպէսզի շարունակենք արձանագրել անցած կէս տասնամեակի յաջողութիւնները՝ առաջխաղացում օրէնսդրական ու վարչական ոլորտներում: Ոգեւորուած մեր յաջողութիւններով՝ այս տարի մենք որոշեցինք, հիմնուելով մեր տնտեսական վերականգնման վրայ, նպատակամղուած աշխատանք տանել գիւղական վայրերի աղքատութեան ուղղութեամբ: … Մենք մեր սահմանային համայնքներից կը սկսենք, քանի որ, ի տարբերութիւն այլ երկրների, որտեղ սահմանները փոխգործակցութեան ու գործունէութեան կէտեր են, սահմանները Հայաստանի արեւելքում ու արեւմուտքում շարունակում են փակ մնալ: Արդիւնքում տուժում է տարածաշրջանային տնտեսական զարգացումը:
«Սակայն Թուրքիայի պարագայում, աւելին է տուժում, քան միայն մեր տնտեսութիւնները: Մեր երկու ժողովուրդների միջեւ երկխօսութիւնն է տուժում: Մենք շարունակում ենք յոյս տածել, որ Թուրքիան կը գիտակցի, որ յարաբերութիւններն արգելափակելը մինչեւ ներդաշնակութիւն ու փոխադարձ ընբռնում ձեւաւորուի, իրատես քաղաքականութիւն չի ներկայացնում իրենից: Հակառակը, դա աճող համաշխարհային նշանակութեան տարածաշրջանում ու ժամանակներում տարածաշրջանային համագործակցութեամբ առաջ գնալու պատասխանատու քաղաքականութիւնից խուսափել է»:
Ապա նախարար Օսկանեան անդրադարձաւ ժողովուրդներու ինքնորոշման իրաւունքին, ի մասնաւորի օրինակ բերելով Քոսովոն: Արցախի մասին նախարարը ըսաւ. «Մենք ինքներս խստագոյնս պաշտպանում ենք Լեռնային Ղարաբաղի բնակչութեան ինքնորոշման գործընթացը: Այնուհանդերձ, մենք զուգահեռներ չենք անցկացնում այս երկու կամ որեւէ այլ հակամարտութեան միջեւ: Մենք հաւատացած ենք, որ հակամարտութիւնները բոլորը տարբեր են եւ իւրաքանչիւրի վերաբերեալ որոշում պիտի կայացուի՝ ելնելով նրա սեփական առանձնայատկութիւններից:
«Միջազգային յարաբերութիւններում, ինչպէս մարդկային յարաբերութիւններում, չկան բացարձակ իրաւունքներ: Կան նաեւ պարտականութիւններ: Պետութիւնը պէտք է վաստակի առաջնորդելու ու կառավարելու իրաւունքը: Պետութիւնները պատասխանատուութիւն են կրում իրենց քաղաքացիների պաշտպանութեան համար: Ժողովուրդն ընտրում է իշխանութիւն, որն իրեն է ներկայացնում:
«Լեռնային Ղարաբաղի ժողովուրդը վաղուց ընտրութիւն է կատարել ներկայացուած չլինելու Ատրպէյճանի կառավարութեան կողմից: Նրանք պետական բռնութեան զոհ են եղել, պաշտպանել են իրենց եւ յաջողութեան հասել:
«Սակայն Ատրպէյճանի կառավարութիւնը կորցրել է նրանց անվտանգութիւնն ու ապագան ապահովելու վերաբերեալ առաջարկ ներկայացնելու բարոյական իրաւունքն անգամ, ուր մնաց, խօսի Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդի խնամակալութեան մասին: … Նրանք քաղաքային վայրերում, Լեռնային Ղարաբաղից շատ հեռու, ջարդեր թոյլ տուեցին իրականացնել, ռմբակոծութեան ու տեղահանման ենթարկեցին աւելի քան 300 հազար հայերի, սանձազերծեցին զինուորականութեանը, իսկ երբ պարտութիւն կրեցին պատերազմում ու ընդունեցին զինադադարը, սկսեցին հայերի բոլոր հետքերը վերացնել իրենց տարածքներում»:
Օսկանեան մատնանշեց նաեւ Ատրպէյճանի բարբարոսական մշակութային քաղաքականութիւնը, օրինակ բերելով Հին Չուղայի հազարամեայ խաչքարերու ոչնչացումը անոնց կողմէ եւ մասնաւորաբար ընդգծելով, որ «Ատրպէյճանի վերաբերմունքը հանդուրժողականութեան, մարդկային արժէքների, մշակութային գանձերի, համագործակցութեան ու անգամ խաղաղութեան հանդէպ չի փոխուել»:
Օսկանեան անգամ մը եւս շեշտեց, որ Հայաստան միշտ ալ պատրաստակամ եղած է հակամարտութիւնը լուծել խաղաղ բանակցութիւններու միջոցով, եւ Ատրպէյճանն է, որ կը խոչընդոտէ հարցերու խաղաղ կարգաւորման եւ «Հայաստանը յստակ է արտայայտուել. մենք համաձայնել ենք այսօր սեղանի վրայ դրուած փաստաթղթի իւրաքանչիւր հիմնարար սկզբունքի հետ: Ճանապարհը, որն ընտրել է Լեռնային Ղարաբաղն իր համար այս երկու տասնամեակների ընթացում, անշրջելի է: Դրանով յաջողուել է ապահովել իր ինքնապաշտպանութիւնը, իր ինքնակառավարման մեքանիզմն է ստեղծել եւ վերահսկում է իր սահմաններն ու տնտեսութիւնը: Այս գործընթացին պաշտօնական բնոյթ տալը անհրաժեշտ պայման է տարածաշրջանում կայունութեան հասնելու համար: Լեռնային Ղարաբաղը դատ չէ: Այն վայր է, մի հնադարեան վայր, գեղեցիկ պարտէզ՝ բնակեցուած մարդկանցով, ովքեր վաստակել են խաղաղ ու առանց վախի ապրելու իրաւունքը: Մենք աւելին չենք պահանջում: Եւ մենք ոչինչ պակաս չենք ակնկալում»: