Սոյն թուի Նոյեմբեր 1ին, Կլէնտէյլի Կենտրոնական գրադարանում տեղի ունեցաւ մի բացառիկ դասախօսական երեկոյ՝ կազմակերպութեամբ Հայ կրթական հիմնարկութեան։ Երեկոն բացառիկ էր, քանի որ դեռ նախքան յայտարարուած ժամը, սրահը լցուած էր արդէն, մարդիկ կանգնած էին պատերի տակ, իսկ մի մեծ թիւ էլ դրսում՝ ներս մտնելու իրաւունքի էր սպասում, որ դժբախտաբար մերժուեց սրահի պատասխանատուների կողմից։ Երեկոն բացառիկ էր, քանի որ ժողովուրդը եկել էր ո՛չ թէ մի պարզ դասախօսութիւն լսելու (արդէն դասախօսութիւնները այդպիսի խուռներամ մասնակցութիւն չեն ունենում), այլ՝ կարօտից մղուած, դասախօսի հետ ճամբորդակից դառնալու եւ իր նախնիների հետքերով քայլելու։
Դասախօսն էր UCLA-ի Հայ կրթական հիմնարկութեան Արդի հայոց պատմութեան ամպիոնի վարիչ՝ փրոֆեսէօր Ռիչըրտ Յովհաննէսեանը, նիւթը՝ “THE VANISHING LANDSCAPE OF HISTORIC WESTERN ARMENIA” (Պատմական Արեւմտեան Հայաստանի անհետացող բնապատկերը)։ Դասախօսին պատշաճօրէն ներկայացրեց եւ բեմ հրաւիրեց ՀԿՀի նախկին ատենապետուհի եւ ներկայ վարչութեան անդամ Նորա Սահակեանը։ Եւ այնուհետեւ, մագնիսացած մթնոլորտ ու կլանուած ունկնդրութիւն յարգելի դասախօսին, որ շուրջ մէկուկէս ժամ հայերէն եւ անգլերէն երկլեզու ելոյթով եւ սահիկների ցուցադրութեամբ, ներկաներին առաջնորդեց Տրապիզոնից դէպի Կիւմիւշհանէ, Էրզրում, Խարբերդ ու դէպի Մուշ ու Վան։ Իր ամբողջ կեանքում Արեւմտահայաստանի իւրաքանչիւր գիւղ ու քաղաք, լեռ ու դաշտ ուսումնասիրած գիտնականը առաջին անգամ լինելով իր ոտքի տակ ու աչքերի առջեւ զգացել ու տեսել էր աներեւակայելին՝ աւերակ հայրենիքն ու հայ ժողովրդի հազարամեակների պատմութեան անհետացող հետքերը, տեսել էր թուրքին, որ սպառնում էր ո՛չ մի թիզ հող չտալ այդ հողի տիրոջ՝ հային։ Տեսել էր քուրտին, որ ցաւ էր յայտնում կատարուածի համար։ Եւ վերջապէս, տեսել էր «դարձած» հային, որ պահում էր իր հայու ինքնութիւնը, բայց հայերէն չգիտէր ու Մուհամմէտին էր պաշտում։ Փրոֆեսէօրը այս ճամբորդութիւնը կամ ուխտագնացութիւնը կատարել էր իր տիկնոջ՝ Վարդիթերի եւ Հայոց Ցեղասպանութեան նկատմամբ թրքական պաշտօնական կեցուածքը մերժող, թուրք գիտնական՝ Ֆաթմա Միւկէ Կէօչէքի ընկերակցութեամբ։ Դա ինքնին տարօրինակ երեւոյթ էր փրոֆեսէօրի համար՝ առաջին անգամ ոտք դնել հայրենիք՝ թուրքի ընկերակցութեամբ եւ թրքացած հայի առաջնորդութեամբ։
Զգացական արտայայտութեամբ ու պատմագիտական հիմնաւորումներով ներկայացուած երբեմն տխուր, երբեմն ոգեւորող պատկերների խոր տպաւորութեան տակ, հարցումների ու յուզուած ակնարկների տարափը շուրջ մէկ ժամ եւս զբաղեցրեց դասախօսին, որը վերջին հարցումին ի պատասխան պատգամեց հայ ուսանողութեան ուսումնասիրել, ի հեճուկս բազմաթիւ աղէտների, ջարդի ու տեղահանութեան, հայ ժողովրդի յարատեւումի գաղտնիքը ու կառչել դրան՝ ի սէր ապագայի։
Դասախօսութեան աւարտին ՀԿՀի ատենապետ Վահէ Յակոբեանը իր երախտագիտութիւնը յայտնեց դասախօսին անմոռանալի երեկոյի համար եւ հրաւիրեց ներկաներին օգտուելու գեղեցիկ հիւրասեղանից։
(Հայ Կրթական Հիմնարկութեան Գրասենեակ)