

ԿԱՐԻՆԷ ՏԷՐ ԳԷՈՐԳԵԱՆ
Օրերս լրանում է հալէպահայ երաժիշտ, խմբավար, ուսուցիչ, հանգուցեալ Ժիրայր Իսկէնեանի ծննդեան 100ամեակը։ Ժիրայր ԻսկԷնեան անունը իր ուրոյն տեղն ունի Սփիւռքում, հայրենիքում, յատկապէս՝ Սիրիայի Հալէպ քաղաքում: Այստեղ նա վարել է մի շարք պատասխանատու պաշտօններ. եղել է դպրապետ Ս. Աստուածածին եկեղեցում (1944- 2000), Կիլիկեան ճեմարանում դասաւանդել է հայերէն, հայոց պատմութիւն եւ երաժշտութիւն (1946-1951), եղել է ՀԲԸ Միութեան Մեսրոպեան նախակրթարանի տնօրէնը (1951-1979), հիմնել եւ ղեկավարել է ՀԲԸ Միութեան «Սպենդիարեան» երգչախումբը (1953- 1973), Հալէպի Արաբական պետական երաժշտանոցում երաժշտութեան տեսութիւն է դասաւանդել (1965- 2000), Մխիթարեան վարժարանում դասաւանդել է հայոց լեզու եւ երաժշտութիւն (1980- 1999), ղեկավարել է Կրթասիրաց Մշակութային միութեան «Առնօ Բաբաջանեան» երգչախումբը, 1984ին։
Ժիրայր Իսկէնեանը ծնուել է 1924 թուականին, Հալէպում, այնթապցի Սարգիս Իսկէնեանի եւ Լուսիա Անսրլեանի ընտանիքում։ Նախնական կրթութիւնը ստացել է Կիլիկեան վարժարանում, ապա դարձել է սան Անթիլիասի նորաբաց Դպրեվանքում։ Ահա՛ թէ ինչ է գրում այդ մասին հալէպահայ մտաւորական Լեւոն Շառոյեանը. «Հո՛ս է որ հմտացեր էր եկեղեցական շարականագիտութեան մէջ, ինչ որ մեծապէս օգտակար պիտի ըլլար իրեն յետագային, քանի որ Հալէպ վերադարձին՝ դպրապետութիւնը պիտի դառնար իր գործունէութեան հիմնական կալուածը։ Երեւակայեցէ՛ք, 1944էն սկսեալ մինչեւ 2000, լման 55 տարի, ան դպրապետի շապիկը չէ՛ր հանած վրայէն, ու ամէն Կիրակի (տարին 52 շաբաթ…) իր հետեւակ դպիրներուն գլուխը կանգնած՝ պայծառացուցած էր Ս. պատարագի արարողութիւնները։ Այդ 55 տարիներէն 47ն՝ Ս. Աստուածածին եկեղեցւոյ մէջ, որուն խորհրդանիշներէն մին դարձեր էր իրաւամբ»։

Հայրենիք է հրաւիրուել. 1969ին՝ որպէս խմբավար, Կոմիտասի ծննդեան 100ամեակին, 1971ին՝ ՀԲԸ Միութեան Հալէպի «Սպենդիարեան» երգչախմբի հետ մասնակցել է Ալ. Սպենդիարեանի ծննդեան 100ամեակին նուիրուած հանդիսութիւններին, 1962ին եւ 1984ին հրաւիրուել է մասնակցելու սփիւռքահայ ուսուցիչների կատարելագործման դասընթացքներին:
1985ին, իր դպրապետութեան 50ամեակի առթիւ՝ Ժիրայր Իսկէնեանը արժանացել է Կիլիկիոյ կաթողիկոսութեան «Ս. Մեսրոպ Մաշտոց» շքանշանին, ձեռամբ Գարեգին Բ. կաթողիկոսի։ Ստացել է նաեւ Ս. Աստուածածին եկեղեցու թաղականութեան եւ դպրաց դասի շքանշանները։
Սիրիայի պատերազմի օրերին, 2012ին, Ժիրայր Իսկէնեանը ընտանիքի հետ տեղափոխւում է Հայաստան։ Մի քանի տարի անց, 90 տարեկանին, վախճանւում է մայր հայրենիքում։
Առանց կանխագուշակելու իր կեանքի ընթացքը, 1973 թուականին, Հալէպում, Մայրերի օրուայ տօնակատարութեան ժամանակ Ժիրայր Իսկէնեանը հայ մայրերին էր փոխանցում իր պատգամը, որտեղից պիտի ներկայացնենք հետեւեալ մէջբերումը.
«Մեր ժողովուրդը այս քնքոյշ մայր բառով որակած է իր հայրենի հողն ու հայրենիքը, իր լեզուն, զանոնք կոչելով մայր հայրենիք, մայր հող, մայր լեզու։ Եւ այս բոլորը ի զուր տեղը չէ, որովհետեւ մայրն է աղբիւրը արարչութեան, աղբիւրը ծնունդին եւ կեանքին։ Մայր հայրենիք կամ մայր հող կ՛ըսենք, որովհետեւ հողն ու հայրենիքն են որ մօր նման կը ծնին ազգը ու կը պահեն զայն»։
Եւ իրաւամբ, մայր հողն այժմ իր գրկում է պահում հանգուցեալ Ժիրայր Իսկէնեանին, հայ մշակոյթին Սփիւռքում ծառայած նուիրեալ երաժիշտ մտաւորականին։