
Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինեան Հայոց Ցեղասպանութեան 110րդ տարելիցին առիթով յղած իր ուղերձին մէջ ըսաւ, որ Ցեղասպանութիւնը վերապրելու միջոցը Հայաստանի Հանրապետութիւնն է՝ ակնարկելով, որ շեշտը պէտք է դրուի ներկայ Հայաստանի վրայ միայն եւ պէտք է ճանաչումը եւ հատուցումը մոռնալ: Անոր, ինչպէս նաեւ արտաքին գործոց նախարարութեան նոյն ուղղուածութիւնը ունեցող յայտարարութիւնը դժգոհութեան համատարած ալիք յառաջացուցին, որովհետեւ ցարդ դրսեւորուած կեցուածքներէն յստակ նահանջ կար Երեւանի պաշտօնական նորագոյն կեցուածքին մէջ։ Աւելի՛ն, Փաշինեանի՝ նախքան 23 Ապրիլի երեկոյեան տեղի ունեցած բազմամարդ ջահերթը Թուրքիոյ եւ Ատրպէյճանի դրօշները այրելը դատապարտելը ընդվզում յառաջացուց։
«Այսօր մենք ոգեկոչում ենք Մեծ Եղեռնի` Հայոց Ցեղասպանութեան անմեղ զոհերի յիշատակը, ովքեր զոհ գնացին 1915 թուականից ահագնացած կոտորածներին եւ զանգուածային տեղահանութիւններին: Օսմանեան կայսրութեան գոյութեան վերջին շրջանում տեղի ունեցած այդ իրադարձութիւնները խորը հետք են թողել իւրաքանչիւր հայի հոգու եւ գիտակցութեան մէջ, Հայաստանի շատ քաղաքացիների համար Ցեղասպանութիւնը ոչ միայն ազգային, այլեւ ընտանեկան, անձնական ողբերգութիւն է: Այս ողբերգութիւնը վերապրելը վերջին աւելի քան մէկդարեայ մեր ազգային օրակարգի առանցքային հարցերից է, անկախ նրանից, թէ որքանով է ձեւակերպուած եղել որպէս այդպիսին: Այս օրակարգի շուրջ կառավարութեան եւ անձամբ իմ մտորումներն ու մտածումները յանգում են հետեւեալին. զարգացած, ինքնիշխան, անվտանգ, այսինքն` սահմանազատուած եւ սահմանագծուած սահմաններով Հայաստանի Հանրապետութիւնն է Մեծ Եղեռնի ողբերգութիւնը վերապրելու միջոցը, մեր ժողովրդի բոլոր զոհողութիւններին եւ զոհերին մեր հաւատարմութեան առհաւատչեան: Պետութիւն եւ պետական շահեր, Հայաստանի Հանրապետութիւն` միջազգայնօրէն ճանաչուած տարածքով, հարեւանների հետ կարգաւորուած յարաբերութիւններով, բաց սահմաններով, խաղաղութիւն, աշխատանք, բարեկեցութիւն, ազատ եւ պաշտպանուած քաղաքացի. Ահա՛ թէ ինչը, ովքեր եւ ինչպէս պիտի վառ պահեն Մեծ Եղեռնի զոհերի յիշատակը, ահա թէ ինչպէս պէտք է վերապրենք Մեծ Եղեռնի ողբերգութիւնը: Մենք գնում ենք այս ճանապարհով, որովհետեւ այսպէս ենք վերծանում այն ուղերձը, որ մեզ յղում է պատմութիւնը, այսպէս ենք վերծանում ձեզնից իւրաքանչիւրի, ՀՀ իւրաքանչիւր քաղաքացու սրտի տրոփիւնը, որ չի հեռարձակւում ոչ մի հեռուստատեսութեամբ, չի արտայայտւում ոչ մի սոցիալական ցանցում, բայց լսելի է ձեր քուէով Հայաստանի Հանրապետութիւնում ձեւաւորուած կառավարող մեծամասնութեանը, լսելի է անձամբ ինձ: Այս ճանապարհով գնալը լաւատեսութեան կամ յոռետեսութեան հարց չէ, այլ առաքելութեան, ապահովելու Հայաստանի Հանրապետութեան, մեր հայրենիք–պետութեան յարատեւութիւնը, եւ անցնելով դաժան փորձութիւնների ու ողբերգութիւնների միջով` մենք վաստակել ենք այդ հնարաւորութիւնը եւ այդ հնարաւորութիւնը բաց պիտի չթողնուի: Ու համոզուած եմ, մենք` ժողովուրդն ու նրա ընտրած կառավարող թիմը, բաց չենք թողնի այս հնարաւորութիւնը յանուն մեր նահատակների եւ յանուն մեր սերունդների:
«Փա՛ռք նահատակներին եւ կեցցէ՛ Հայաստանի Հանրապետութիւնը», իր ուղերձին մէջ կ՛ըսէ Փաշինեան:
Ասոր զուգահեռ, «Արմէնփրէս»ի հետ ունեցած զրոյցի մը ընթացքին Հայաստանի վարչապետի բանբեր Նազելի Բաղդասարեան յայտնեց, որ Փաշինեան կը դատապարտէ նախքան ջահերթը Թուրքիոյ եւ Ատրպէյճանի դրօշակները այրելը՝ զայն նկատելով անպատասխանատու եւ անընդունելի, սադրիչ եւ հրահրող գործելակերպ։
ԸՆԴԴԻՄԱԴԻՐ ՊԱՏԳԱՄԱՒՈՐ ՔՐԻՍՏԻՆԷ ՎԱՐԴԱՆԵԱՆ ՋԱՀԵՐԹԸ ՄԵՐԺՈՒՄԻ ԿԵՑՈՒԱԾՔ ՀԱՄԱՐԵՑ
Փաշինեանի ուղերձին արձագանգեց «Հայաստան» խմբակցութեան պատգամաւոր Քրիստինէ Վարդանեան՝ յայտնելով, որ ան ճանաչում բառը չօգտագործեց, Ցեղասպանnւթիւնն ալ ստիպուած ըսաւ՝ վախենալով հանրութեան արձագանգէն։
«Ապրիլքսանչորսեանի յղած ուղերձում Հայաստանի վարչապետի պաշտօնը զբաղեցնող անձը ճանաչում բառը չի օգտագործում, չի օգտագործում ընդհանրապէս որեւէ ուղերձ, որը Թուրքիային կոչ է անում առերեսուել իր պատմութեանը, կոչ է անում ընդունել իրականացրած ոճիրն այն Թուրքիային, որը շարունակում է այդ քաղաքականութիւնը եւ այն ուղերձներն է յղում, որը հիմք դարձան Հայոց Ցեղասպանութեանն Օսմանեան կայսրութիւնում», ըսաւ Վարդանեան, որ շեշտեց, թէ ասիկա Հայաստանի ղեկավարին՝ հայկական շահերը ներկայացնողի ուղերձ չէր, այլ՝ Թուրքիոյ նախապայմանները կատարողի:
«Սա Թուրքիայի ներկայացրած բոլոր պահանջները, որոնցից ամենաառաջիններից մէկն է եղել մշտապէս Հայոց Ցեղասպանութեան միջազգային ճանաչումից հրաժարուելը կատարող մարդու ուղերձ էր: Բացի այդ, այս ուղերձն առանձին չի կարելի դիտել, որովհետեւ ուղերձին զուգահեռ տարածուեց նաեւ Նիկոլ Փաշինեանի մամուլի խօսնակի պաշտօնական մեկնաբանութիւնը: Այնպիսի տպաւորութիւն է, որ կազմակերպուած պատասխանի հետ գործ ունենք, որտեղ Փաշինեանը ոչ աւել, ոչ պակաս քննադատել ու թիրախաւորել է երէկ տեղի ունեցած ջահերով երթը, քննադատել է այդտեղ երիտասարդների իրականացրած Թուրքիայի եւ Ադրբեջանի դրօշ վառելու ակցիան (արարքը)», ըսաւ Վարդանեան:
Ան յիշեցուց, որ ամէն տարի ջահերով երթին կը յաջորդեն Թուրքիայէն եւ Ատրպէյճանէն այդպիսի արձագանգներ, «այս տարի կարծես Թուրքիայի եւ Ադրբեջանի արձագանգը հնչեցնողը Նիկոլ Փաշինեանն է դարձել»:
Վարդանեան շեշտեց, որ 23 Ապրիլին ո՛չ քաղաքական ուժերը, ոչ պատգամաւորները, ոչ ալ ընդդիմութիւնը, այլ հանրութիւնը իր մասնակցութեամբ պատասխանեց Փաշինեանի ուրացման քաղաքականութեան եւ ըսաւ, որ ինք համաձայն չէ: «Մարդաշատ ջահերով երթի պատասխաններն ենք մենք տեսնում, դրա համար են այդ պատասխաններն այսպէս թիրախաւորուած: Երէկ հանրութիւնը պատասխանել է Փաշինեանի ուղերձին, ով ասում էր, որ պէտք է հրաժարուենք այս օրակարգից, պէտք է փակենք այդ էջը», աւելցուց Վարդանեան, որ համոզուած է, թէ Ցեղասպանութեան 110րդ տարելիցին Նիկոլ Փաշինեան ոչ թէ կրկնեց Թուրքիոյ թէզերը, այլ պաշտպանեց զանոնք: «Փաստօրէն պարզ դարձաւ, որ կատարել է նախապայմանը, որով պէտք է Հայաստանը հրաժարուի Ցեղասպանութեան միջազգային ճանաչումից», ըսաւ Վարդանեան։
ԱՐՏԱՔԻՆ ԳՈՐԾՈՑ ՆԱԽԱՐԱՐՈՒԹԻՒՆԸ ԴԷՊԻ ԱՊԱԳԱՅ ՆԱՅԻԼԸ ԱՆՀՐԱԺԵՇՏ ԿԸ ՀԱՄԱՐԷ
Հայոց Ցեղասպանութեան 110ամեակին առիթով, Հայաստանի արտաքին գործոց նախարարութեան յայտարարութեան մէջ կ՛ըսուի հետեւեալը. «Հայաստանն այսօր յիշում է անցեալը եւ նայում ապագային` ձգտելով գալիք սերունդների համար կառուցել խտրականութիւնից եւ բռնութիւնից զերծ, հանդուրժողականութեան, յարգանքի, մարդու իրաւունքների պաշտպանութեան եւ խաղաղութեան արժէքների վրայ հիմնուած միջավայր։ Օսմանեան կայսրութեան գոյութեան վերջին շրջանում հայ ժողովրդի մի զգալի հատուած, որոնց թւում` երեխաներ, կանայք, տարեց մարդիկ, բնաջնջուեցին իրենց ազգային պատկանելութեան հիմքով, իւրացուեց նրանց նիւթական սեփականութիւնը, ոչնչացուեց հազարամեակների տարեգրութիւն ունեցող պատմամշակութային հարուստ ժառանգութեան մի զգալի մասը»։
Նախարարութիւնը կը յայտնէ, որ Հայոց Ցեղասպանութեան պէս ոճրագործութիւնները կանխելու հրամայականի գիտակցութիւնն է նաեւ, որ առաջնորդեց Ցեղասպանութեան յանցագործութիւնը իրաւաբանօրէն սահմանելու անհրաժեշտութեան, որ դրսեւորուեցաւ «Ցեղասպանութեան յանցագործութիւնը կանխարգիլելու եւ պատժելու մասին» 1948ին որդեգրուած ՄԱԿի համաձայնագիրով:
«Հայաստանը շարունակում է ակտիւօրէն (աշխուժօրէն) ներգրաւուած լինել այն նախաձեռնութիւններում, որոնք միտուած են նման յանցագործութիւնների միտումները վաղ շրջանում յայտնաբերելուն, դրանց արագ արձագանգելուն, կանխարգելելուն եւ այդ յանցագործութիւնները բացառելուն», կ՛ըսուի յայտարարութեան մէջ:
Յիշեցնելով Ցեղասպանութեան ճանաչման գծով Հայաստանի քայլերը` արտաքին գործոց նախարարութիւնը կը յայտնէ, որ այդ բոլոր ջանքերը «Այլեւս երբեք»ը կարգախօսը իրականութեան վերածելու համար են: