«ԱՍՊԱՐԷԶ».- ՀՅԴ Բիւրոյի նախկին անդամ Ալպերթ Աճէմեանի հետ վերեւի վերնագրով հարցազրոյցը լոյս տեսած է «Առաւօտ» թերթի մէջ: Հարցազրոյցը վարած է թերթի աշխատակից Աննա Իսրայէլեանը: Ստորեւ «Առաւօտ»ի հրապարակած այս նիւթը:
Դաշնակցութեան ընտրացուցակում երկրորդը ՀՅԴ Բիւրոյի նախկին անդամ Ալպէրթ Աճէմեանն է, որը մինչեւ 2000 թուականը բնակուել է Իրանում:
ԱՆՆԱ ԻՍՐԱՅԷԼԵԱՆ.- 9 տարի է, ինչ Երեւանի բնակիչ էք: Ինչո՞վ է պայմանաւորուած ձգտումը՝ մաս կազմել մայրաքաղաքի աւագանուն: Արդեօք կարո՞ղ էք ասել, թէ այս տարիների ընթացքում Դուք ծանօթացել էք Երեւանի խնդիրներին:
ԱԼՊԵՐԹ ԱՃԷՄԵԱՆ .- Այո՛, անշուշտ: Ընտրութիւններին մասնակցում եմ՝ առաջին հերթին որպէս ճարտարապետ, քաղաքաշինութեան ոլորտում աւելի քան 40 տարուայ փորձառութիւն ունեցող մասնագէտ:
Հայաստանի վերանկախումից յետոյ, համոզուած եմ, որ որեւէ հայ այլեւս դրսում շատ անելիք չունի՝ եթէ կարող է գալ ու հաստատուել այստեղ եւ իր ներդրումը բերել մեր Հայրենիքի զարգացման ու բարգաւաճման գործին: Դրա համար էլ առաջին իսկ առիթով Հայաստան եկայ եւ 2000 թուականից արդէն ընտանիքով այստեղ եմ հաստատուած: Եւ առաջին իսկ օրուանից նախաձեռնեցի կառուցել երկու շէնքեր՝ մինչդեռ այդ տարիներին որեւէ մէկս ռիսք չէր անում այստեղ որեւէ կառոյց ստեղծել: Սա եղաւ Երեւանում իմ ճարտարապետական գործունէութեան սկիզբը: Այնուհետեւ հիմնադրեցի մի նախագծային, ճարտարապետական գրասենեակ, որի տնօրէնն եմ:
Երեւանի աւագանու ընտրութիւններն ունեն 4 կարեւոր յատկանիշներ, որոնք ամբողջապէս համընկնում են ՀՅԴ հայեացքներին ու ծրագրային հիմնադրոյթներին: Առաջինը՝ քաղաքապետի ընտրութեան այս գործընթացն ինքնին ստեղծում է Հայաստանի իշխանական կարգի մէջ ինքնակառավարման ապակենտրոնացեալ մի նոր դրուածք: Ապակենտրոն ղեկավարութիւնն առիթ է ստեղծում առողջ մրցակցութեան: Երկրորդը՝ 65 հոգանոց այս աւագանին հակակշռելու մի մեքանիզմ է առաջացնում ղեկավարման գործընթացում: Այսինքն՝ միանձնեայ ղեկավար քաղաքապետը, որն անցեալում հաշուետու էր միայն նրան, ով իրեն նշանակել էր՝ այժմ հաշուետու է լինելու նաեւ աւագանուն, որն ընտրուած է ժողովրդի կողմից: Երրորդ առաւելութիւնը 100 տոկոսանոց համամասնական ընտրութիւնն է. սա արգելում է թաղային հեղինակութիւնների մուտքը, որոնք իրենց նիւթական եւ այլեւայլ լծակներով դառնում էին ժողովրդի ղեկավարներ: Կուսակցութիւնների մասնակցութիւնն աւելի ծրագրային՝ գաղափարական, քաղաքական տեսակէտների պայքարի հնարաւորութիւն է ստեղծում, որն ինքնին առողջ է: Իսկ ամէնից հետաքրքիրն ու կարեւորը 4րդ մօտեցումն է: Առաջին անգամ առիթ է ստեղծուած համայն հայութեան մասնակցութեան համար Հայաստանի (այս պարագային՝ Երեւանի) քաղաքական ղեկավարման մէջ: Այն սփիւռքահայը, որն ապրում է, հաստատուած է Երեւանում, ունի 3 տարուայ հաշուառում՝ կարող է մասնակից լինել այս ընտրութիւններին: ՀՅԴի համար համահայկական ուժերի մասնակցութիւնը երկրի քաղաքական, տնտեսական, մշակութային կեանքին սկզբունքային մօտեցում է: Պատահական չէ, որ թէեւ բոլոր քաղաքական ուժերն էլ յայտարարում են, թէ Երեւանը համայն հայութեան մայրաքաղաքն է, բայց ընտրութիւններին մասնակցող եւ ոչ մի այլ ուժ իր ցանկում չունի գոնէ մէկ սփիւռքահայ: Իսկ ՀՅԴ ցանկի առաջին իսկ 5 թեկնածուների մէջ երկուսը (միւսն «Armenian reporter»-ի գլխաւոր խմբագրի տեղակալ Մարի Թիթիզեանն է.- Ա. Ի.) արտասահմանից են:
ԱՆՆԱ ԻՍՐԱՅԷԼԵԱՆ.- ՀՅԴի նախընտրական ծրագրում բաւական զգալի տեղ է յատկացուել քաղաքաշինութեանը, ու մասնաւորապէս նշուած է անցած տարիներին իրականացուած «չհամակարգուած քաղաքաշինութեան, անկանոն եւ անվերահսկելի կառուցապատման» մասին: Եւ հէնց Դուք էլ մասնակցութիւն էք ունեցել Հիւսիսային ճառագայթի շինարարութեա՞նը:
ԱԼՊԵՐԹ ԱՃԷՄԵԱՆ .- Այո՛: Քաղաքաշինութեան ոլորտը մեր ծրագրում ամէնից առաջնահերթերից մէկն է: Մեր մօտեցումն է, որ քաղաքի վերաբերեալ պէտք է մշակուի ռազմավարական հեռահար ծրագիր, որտեղ պիտի երեւայ ապագայ Երեւանի կերպարը՝ ինչպիսի՞ն ենք ուզում տեսնել մեր մայրաքաղաքը 10 տարի յետոյ, որո՞նք են նպատակային կէտերը, որո՞նք են այն սկզբունքները, որոնցից պիտի չշեղուի քաղաքապետը, որո՞նք են այն առաջադրանքները, մարտավարական մօտեցումները, որ պիտի կիրառուեն, եւ ի՞նչ միջոցներով: Այս ամէնը կը մանրամասնենք այլ առիթով:
ԱՆՆԱ ԻՍՐԱՅԷԼԵԱՆ.- Այս ընտրութիւններին ՀՅԴն մասնակցում է ընդդիմադիրի կարգավիճակով՝ զրկուած լինելով նաեւ վարչական լծակներից: Սա արդեօք որոշակի դժուարութիւններ չի՞ ստեղծում կուսակցութեան համար:
ԱԼՊԵՐԹ ԱՃԷՄԵԱՆ .- Չեմ կարծում: Ճիշդ հակառակը՝ այս նոր պայմանների, նոր կարգավիճակի համար աւելի ուրախ եմ: Այն իմաստով, որ աւելի անկաշկանդ ու սկզբունքային եւ այս պայքարի մէջ աւելի «ձեռքը բաց»՝ ազատ ենք կարող ներկայացնել մեր տեսակէտները, քննադատութիւններն ու առաջարկները: Կարծում եմ, այս ընտրութիւնների արդիւնքը ներկայ պայմաններում շատ աւելի լաւ պիտի լինի, քան այն, ինչ կար, երբ իշխանութեան մէջ էինք:
Բայց անցեալում էլ ընտրութիւնների ընթացքում մենք իշխանական լծակներն օգտագործելու հարցը բացառել ենք եւ չենք համարել դա առողջ ու ճիշդ: Հետեւաբար՝ մեզ համար անհրաժեշտ չէ, որ անպայման իշխանութեան կազմի մէջ լինենք, որ ընտրութիւններում կարողանանք մեզ համար ապահովել դրական երաշխիքներ:
ԱՆՆԱ ԻՍՐԱՅԷԼԵԱՆ.- Գոնէ քարոզարշաւի մեկնարկի փուլում այլեւս ընդդիմադիր այս կուսակցութեան գործիչների քննադատութիւնն ուղղուած էր ոչ միայն իշխանութեանը, այլ նաեւ ընդդիմութեանը: Սա նաեւ յայտարարել էր ՀՅԴ բիւրոյի ներկայացուցիչ Հրանդ Մարգարեանը. «Մենք ընդդիմութեանն էլ ընդդիմութիւն ենք լինելու»: Ի՞նչ կարգավիճակ է սա. քաղաքական դաշտում կա՛մ իշխանութիւն ես, կա՛մ ընդդիմութիւն:
ԱԼՊԵՐԹ ԱՃԷՄԵԱՆ .- Ընդդիմութիւնն այս պարագային անպայման չի կարելի համարել մէկ ամբողջութիւն: Ընդդիմութեան մէջ կան նաեւ երանգներ: Այստեղ նաեւ գաղափարական տարաձայնութիւնների հարց գոյութիւն ունի: Այն ընդդիմութիւնը, որն այժմ անուանւում է ծայրայեղ՝ ՀՅԴի հետ չունի գաղափարական ու նաեւ քաղաքական գործելաոճի նոյնութիւններ, եզրեր: Հետեւաբար՝ այսպէս թէ այնպէս, մենք գաղափարապէս նաեւ ընդդիմադիր ենք հէնց այդ ծայրայեղ ընդդիմութեանը:
ԱՆՆԱ ԻՍՐԱՅԷԼԵԱՆ.- Իսկ քարոզարշաւի այս առաջին հանդիպումների ընթացքում տարակուսանք չե՞ն յայտնել այն կապակցութեամբ, որ ՀՅԴն այնուամենայնիւ պահեց ԱԺ յանձնաժողովների ղեկավարների պաշտօնները: Չէ՞ որ գոնէ անցած տարիների ընթացքում սովորել ենք, թէ ընդդիմութիւնը զրկւում է ամէն ինչից, իսկ Ռոպերթ Քոչարեանը նոյնիսկ հիմնաւորում էր, որ եթէ ընդդիմադիրը պաշտօն ունենայ՝ կը դադարի ընդդիմադիր լինելուց:
ԱԼՊԵՐԹ ԱՃԷՄԵԱՆ .- Գոնէ ինձ նման հարցադրումներ չեն արուել հանդիպումների ընթացքում: Հաւանաբար առաջիկայ օրերի՞ն լինեն: Բայց Ազգային ժողովն ընտրովի մարմին է: Եւ եթէ մանաւանդ օրէնք է ընդունուել, թէ ԱԺ յանձնաժողովների ղեկավարման մէջ պէտք է տեղ յատկացուի ու հնարաւորութիւն տրուի նաեւ ընդդիմութեանը՝ հետեւաբար, չկայ հակասութիւն:
Մանաւանդ որ՝ նոյն մօտեցումն ունեցել են նաեւ, Ժառանգութեան նկատմամբ ու ժամանակին նաեւ այդ ընդդիմադիր խմբակցութեանն են առաջարկել, որ ղեկավարի մի յանձնաժողով:
Սա ընդդիմութեանը տրուող մի հնարաւորութիւն է, որ նա կարողանայ դերակատար լինել օրէնսդիր իշխանութեան մէջ: