ԵՐԵՒԱՆ, Հ.Յ.Դ. Հայաստանի Գերագոյն Մարմինի Լրատուուական Բաժին, «Երկիր Միտիա».- Սեպտեմբեր 29ին Երեւանի Հ. Յ. Դաշնակցութեան «Սիմոն Վրացեան» կեդրոնին մէջ Հ.Յ.Դ. Բիւրոյի ներկայացուցիչ Հրանդ Մարգարեանը եւ Հ.Յ.Դ. Հայաստանի Գերագոյն Մարմինի ներկայացուցիչ Արմէն Ռուստամեանը ընդունեցին Լեւոն Տէր Պետրոսեանը եւ Ալեքսանդր Արզումանեանը: Հանդիպման նախաձեռնութեամբ հանդէս եկած էր Լեւոն Տէր Պետրոսեանը: Քննարկուեցան Հայաստանի ներքաղաքական իրավիճակին, յառաջիկայ նախագահական ընտրութիւններուն առնչուող հարցեր: Երկուստեք կարեւոր նկատուեցաւ ներկայ փուլին գաղափարական-քաղաքական բանավէճի անհրաժեշտութիւնը:
Այս կապակցութեամբ «Երկիր միտիա» հեռատեսիլի կայանը Հ.Յ.Դ. Բիւրոյի ներկայացուցիչ Հրանդ Մարգարեանին հետ հարցազրոյց ունեցած է, զոր կը ներկայացնենք ստորեւ:
ՀԱՐՑՈՒՄ.- Պարո՛ն Մարգարեան, ո՞ւմն էր հանդիպման նախաձեռնութիւնը եւ ի՞նչ հարցեր քննարկեցիք երկրի առաջին նախագահի հետ:
ՊԱՏԱՍԽԱՆ.- Առաջին հերթին հանդիպման փաստն էր կարեւոր, ոչ թէ հանդիպման բովանդակութիւնը: Առաջին նախագահը՝ Լեւոն Տէր Պետրոսեանը, ցանկացել էր հանդիպում, մենք ընդառաջեցինք, որովհետեւ չընդառաջելը չէր բացատրուի: Սա ոխակալութիւն կը նշանակէր եւ քաղաքական կեցուածք չէր լինի: Մենք ընդառաջեցինք եւ հանդիպումը կայացաւ:
Հէնց առաջին հանդիպումն էր, որ կարեւոր էր: Մասնաւոր խօսակցութիւններ եւ պայմանաւորուածութիւններ չեն եղել: Ընդհանրապէս եղել է հարց, որ պայքարի ենք դուրս գալիս, իսկ ամէն մի պայքար ունի իր կանոնները, եւ այդ կանոնները պէտք է փոխադարձաբար յարգուեն: Այսքանով մենք էլ ենք համաձայն եղել, դա մեր քաղաքական կեցուածքին յարիր է: Վերջապէս այս երկրում պէտք է քաղաքական մշակոյթ հաստատուի: Ի հարկէ, սա միակ հանդիպումը չէ, որ մենք ունենում ենք, բոլորի հետ էլ հանդիպումներ տեղի են ունենում: Այս մէկն ինչ-որ առումով կարեւոր էր, որովհետեւ առաջինն էր:
Հ.- Հնարաւո՞ր է յառաջիկայում այլ հանդիպումներ լինեն Լեւոն Տէր Պետրոսեանի հետ:
Պ.- Կարծում եմ՝ սա է, որ դժուար էր: Սրանից յետոյ, եթէ հանդիպումների անհրաժեշտութիւն լինի, աւելի դիւրին կը լինի, եւ հոգեբանական այն ծանրութիւնը, որ կար, մասամբ թեթեւացած կը լինի:
Հ.- Հանդիպման ընթացքում անդրադարձ կատարեցի՞ք ձեր նախկին յարաբերութիւններին, թէ՞ միայն ապագայի մասին խօսեցիք:
Պ.- Երկուսս էլ գիտակցաբար խուսափեցինք անցեալի մասին խօսել: Աւելի շատ անդրադարձանք ապագային: Վերջապէս երկրի ներքին համաձայնութեան, ներքին ազգային մթնոլորտի համաձայնութեան առումով, կարեւոր է, որ նոյնիսկ իրար հակադիր, գաղափարապէս տարբեր ուղղութիւններով քաղաքական ուժերը կարողանան ունենալ փոխադարձ յարգանք: Վերջապէս մի ժամանակ մեր հանդէպ անհանդուրժողականութիւն է ցուցաբերուել, մենք մեզ թոյլ չենք տուել այդ նոյն անտարբերութիւնը, մերժողականութիւնը մեր մէջ ունենալ: Այս առումով, կարծում եմ, որ առաջին հանդիպման իմաստով խօսակցութիւնը բաւական լուրջ պայմանների մէջ էր:
Հ.- Ասացիք, որ անդրադարձել էք պայքարի կանոնները փոխադարձ յարգելու խնդրին: Հնարաւոր համարո՞ւմ էք այդ հարթութեան մէջ Հ.Յ.Դ.-ՀՀՇ համագործակցութիւնը:
Պ.- Մենք նախապէս էլ յայտարարել ենք, որ ճիշդ ընտրութիւններ կազմակերպելու առումով բոլորի հետ պատրաստ ենք համագործակցել, եւ այստեղ բացառութիւն չկայ ոչ մէկի պարագայում, եթէ խօսքը վերաբերում է արդար ընտրութիւններին, ճիշդ ընտրութիւններին, մաքուր ընտրութիւններին: Այս առումով կարծում եմ, որ բոլորը պէտք է իրար հետ համագործակցեն: Այլ ելք չկայ: Մանաւանդ, որ մեր ընտրութիւնների համակարգը վիրաւոր է, ընտրութիւնների համար պատասխանատու գոյութիւն չունի: Պատասխանատու չկայ եւ եղած պատասխանատուութիւնն էլ այնպէս է բաժանուած, որ անպատասխանատուութեան մթնոլորտ է ստեղծում: Սա վտանգաւոր վիճակ է: Երանի թէ յստակ պատասխանատու գոյութիւն ունենար: Եւ կարծում եմ, որ բոլոր ուժերը պէտք է կարողանան համագործակցել, որ մենք կարողանանք հաւատալ ընտրութիւնների արդիւնքներին:
Հ.- Լեւոն Տէր Պետրոսեանն ասաց, որ քննարկել էք երկրի համար կարեւորագոյն հարցեր: Դրանց լուծման ուղիներում երկու կուսակցութիւնների մօտեցումներում նմանութիւններ կա՞ն:
Պ.- Խօսակցութիւնը մինչեւ այդտեղ առաջ չի գնացել: Նման պատկերացումն էլ բաւական դժուար է, որովհետեւ մենք տեսել ենք այդ ուղղութիւնը, եւ չէի ասի, որ դրական փոփոխութիւն գոյութիւն ունի: Բայց հարցը դա չէ: Հարցն այն է, որ տարիներ շարունակ ես կրկնել եմ այն միտքը, որ մեր երկիրը, մեր քաղաքական դաշտն այնպիսին է, որ քաղաքական բոլոր ուժերը, վերջին հաշուով, բնական դաշնակից են, եթէ խօսքը վերաբերում է այն իշխանութեանը, որն ապաքաղաքական է: Խօսքը «կոնկրետ» այս իշխանութիւններին չի վերաբերում, այլ մթնոլորտին է վերաբերում: Ընտրութիւնների մէջ, մասնաւորաբար, խորհրդարանական ընտրութիւնների մէջ, յաճախ տեսնում ենք, որ ապաքաղաքական ուժերն են, որ աւելի դերակատար են դառնում, քան քաղաքական ուժերը: Եւ դա, ինքնաբերաբար, ստեղծում է հոգեբանական մթնոլորտ, որ բոլոր քաղաքական ուժերն իրար բնական դաշնակիցներ են, եթէ փորձում են Հայաստանի քաղաքական դաշտը ձեւաւորել, փորձում են իրական մրցակցութիւն, քաղաքական-գաղափարական մրցակցութեան հիմքերի վրայ ձեւաւորել երկրի իշխանութիւնը: Այս առումով բոլորս էլ իրար դաշնակից ենք, բայց գաղափարական-քաղաքական առումներով շատ տարբեր ենք իրարից:
Հ.- Պարո՛ն Մարգարեան, Լեւոն Տէր Պետրոսեանից հետաքրքրուեցի՞ք, թէ ինչո՞ւ է որոշել իշխանութեան մաս կազմող կուսակցութիւններից առաջինը Հ.Յ.Դ. ներկայացուցիչներին հանդիպել:
Պ.- Իրենք հանդիպումներ ունենում են: Չեմ կարծում, որ մենք առաջինն էինք: Կարծում եմ՝ մեզ հետ էր, որ առաջին հանդիպումը տեղի ունեցաւ, բայց իրենց հանդիպումների մէջ առաջինը չէր: Գուցէ տարբերութիւնն այն է, որ ինչ-ինչ պատճառներով նախընտրեց այս հանդիպման համար գալ մեր գրասենեակ:
Հ.- Թէեւ Լեւոն Տէր Պետրոսեանն այսօր ասաց, որ իր ելոյթից յետոյ ոչինչ չի փոխուել եւ դեռ չի որոշել կ’առաջադրուի նախագահական ընտրութիւններում, թէ ոչ, այնուամենայնիւ, ձեր տպաւորութեամբ, նա նման մտադրութիւն ունի՞:
Պ.- Լուրջ մտադրութիւններ ունի, բայց չեմ ասի, որ վերջնական որոշում ունի: Յամենայն դէպս, իր գիտցածն է, իր որոշելիքը: Բայց մենք կ’ուզենք, որ դնի իր թեկնածութիւնը, որովհետեւ կարծում ենք, որ իրական մրցակցութեան մէջ ամէն մարդ իր տեղը պէտք է գտնի: Եւ որովհետեւ շատ մեծ փոփոխութիւններ չկան, կարծում եմ, որ լաւ է, որ առաջադրուի:
Հ.- Իսկ հնարաւոր համարո՞ւմ էք Լեւոն Տէր Պետրոսեանի կողմից դաշնակցական թեկնածուին սատարելու տարբերակը:
Պ.- Դժուար կարող եմ պատկերացնել այդպիսի բան, դժուար է պատկերացնել: Բայց քաղաքականութեան մէջ ամէն ինչ հաւանական է: Կարծում եմ, որ նախագահական ընտրութիւններին մասնակցելու՝ Դաշնակցութեան այսօրուայ քայլը վեր է կուսակցական հարցից: Մենք սրանով այլ հարց ենք գալիս ապացուցելու: Մենք սրանով աւելի լուրջ հարց ենք լուծում, քան կուսակցական պատուախնդրութիւնը բաւարարելու եւ կուսակցական թեկնածուին յաջողեցնելու: Ես հաւատում եմ, որ սրանով բեկումնային վիճակ ենք ստեղծելու երկրի զարգացման մէջ՝ դէպի օրինականութիւն, դէպի արդարութիւն, դէպի քաղաքացիական հասարակութիւն: Եւ այս առումով, անհաւանական չեմ համարում, որ շատ-շատերը հետզհետէ կը համախմբուեն մեր շուրջ: Բայց միանշանակ ասեմ, որ մեզ կը պաշտպանեն, դրա համար լուրջ պատճառ չունեմ:
Նշենք, որ Անցեալ Ուրբաթ օր, Սեպտեմբեր 28ին Հ.Յ.Դ. ներկայացուցիչներու նախաձեռնութեամբ տեղի ունեցած է Հ.Յ.Դ. կուսակցութեան նախագահի թեկնածուներ Վահան Յովհաննիսեանի եւ Արմէն Ռուստամեանի հանդիպումը Հայաստանի ժողովրդական կուսակցութեան նախագահ Ստեփան Դեմիրճեանին հետ:
Զրոյցի ընթացքին քննուած են ներքաղաքական հարցեր՝ յառաջիկայ նախագահական ընտրութիւններու պարունակով: