ԼԱՐՔԻ ՍԵՐՈՒՆԴ- Ալէն Դիշիգրիքեան՝ Տաղանդ Եւ Հասունութիւն

ՎԱՐԴԻ ԴԱՆԻԷԼԵԱՆ

Անձնաթուղթ

Անուն՝ Աւետիս Ալէն Դիշիգրիքեան: Ծնած է Լոս Անճելըս, Ապրիլ 22, 1996ին: Մօր անուն՝ Յասմիկ: Հօր անուն՝ Մկրտիչ: Դպրոց՝ Շամլեան Ազգային վարժարանէն շրջանաւարտ: Երկրորդական վարժարան՝ Clark Magnet High School: Կարգ՝ 11րդ: Լարքի ուսանող՝ 6 տարեկանէս ի վեր: Նուագարան՝ դաշնամուր: Այլ նուագարաններ՝ հարմոնիքա եւ ջութակ: Երգչախումբի անդամ՝ այո:

ՎԱՐԴԻ ԴԱՆԻԷԼԵԱՆ.- Դո՞ւք թէ ձեր ծնողները ուզած են, որ երաժշտութեան հետեւիք: Ինչպէ՞ս կայացաւ այդ որոշումը:
ԱԼԷՆ.- Մեր մանկապարտէզին մէջ աղջիկ մը կար, որ այնքան լաւ կը նուագէր, որ բոլորը կը զարմանային, միշտ զինք կը գովէին: Ես մտածեցի, որ ես ալ կրնամ նուագել: Խնդրեցի ծնողքէս որ ես ալ կ՛ուզեմ այդպէս նուագել, ու անոնք զիս բերին Լարք:

ՎԱՐԴԻ ԴԱՆԻԷԼԵԱՆ.- Ձեր տան մէջ ի՞նչ երաժշտութիւն կը լսէք ընդհանրապէս:
ԱԼԷՆ ԴԻՇԻԳՐԻՔԵԱՆ.- Ընդհանրապէս հայկական, եւ մանաւանդ ամէն տեսակ հայկական երգեր, եւ շատ աւելի յաճախ Կոմիտաս: Դասական, էսթրատային, աշուղական, եւ նաեւ ռուսական եւ թրքական (հայրս ռուսերէն լաւ գիտէ):

ՎԱՐԴԻ ԴԱՆԻԷԼԵԱՆ.- Բայց հարցաթերթիկիդ մէջ նշած էիր, թէ դուն կ՛ունկնդրես նաեւ «լռութիւնը՞»: կը խնդրեմ, որ բացատրես, թէ ի՞նչ ըսել կ’ուզես: (Անհամբեր եմ –Վ.Դ.)
ԱԼԷՆ.- Երաժշտութեան մէկ կարեւոր մասն է, կը կարծեմ: Ամբողջ օրդ աղմուկով կը լեցուի, եւ երաժշտութիւնը լաւ հասկնալու համար պէտք է լռութիւնն ալ մտիկ ընել, որ միջոցին մէջ անձայն բան մըն է, որուն ձայնը կը լսես, երբ կը բաղդատես ձայնին: Դժուար է օրուան մէջ ատիկա ընել, ուրեմն կը սպասեմ մինչեւ գիշերուան ուշ ժամերը, որ ամէն բան խաղաղի եւ ես լռութիւնը կարենամ իսկապէ՛ս մտիկ ընել: Ես այդ ժամանակ է, որ աւելի լաւ կը սորվիմ: (իրա՞ւ 16 տարեկան ես,- կը մտածեմ-Վ.Դ.)

ՎԱՐԴԻ ԴԱՆԻԷԼԵԱՆ.- Ծնողներդ հետեւա՞ծ են երաժշտութեան, որեւէ բան կը նուագե՞ն:
ԱԼԷՆ.- Ոչ, պարզապէս հայկական երաժշտութիւն շատ կը սիրեն:

ՎԱՐԴԻ ԴԱՆԻԷԼԵԱՆ.- Դուն ընդհանրապէս ի՞նչ մտիկ կ՛ընես:
ԱԼԷՆ.- Կը սիրեմ դասական երաժշտութիւն մտիկ ընել, գրեթէ միշտ: Լարք երաժշտանոց յաճախելով սորված եմ ընտրել իմ սիրածներս. Կոմիտաս, Արամ Խաչատուրեան, ռուսականներէն Ռախմանինոֆ, եւայլն:

ՎԱՐԴԻ ԴԱՆԻԷԼԵԱՆ.- Քու ընկերներդ դասական երաժշտութիւնը մտիկ ընելուդ համար ի՞նչ կ՛ըսեն:
ԱԼԷՆ.- «Դուն յետամնաց ես»,- կ՛ըսեն ինծի, իսկ ես կը պատասխանեմ, որ «ոչ, յետամնաց չեմ, այսօր դասականը զարթօնք կ՛ապրի, ձեր սիրած երգերուն մեծ մասը դասականէն գողցուած կտորներ են…»: Չեն գիտեր, անոր համար այդպէս կ՛ըսեն:

ՎԱՐԴԻ ԴԱՆԻԷԼԵԱՆ.- Ընկերներ ունի՞ս, որոնք ազդուած են քեզմէ, եւ հիմա դասական մտիկ կ՛ընեն:
ԱԼԷՆ.- Այո, անշուշտ: Ունիմ ընկերներ, որոնք Լարք կու գան եւ արդէն միասին դասական մտիկ կ՛ընենք, բայց ունիմ թէ՛ հայ թէ՛ օտար ընկերներ, որոնք ինծի հետ մտիկ կ՛ընեն, երբեմն շատ կը սիրեն, երբեմն ալ՝ իրենց սիրած երաժշտութիւնը միասին մտիկ կ՛ընենք: Ես ամէն բան մտիկ կ՛ընեմ:

ՎԱՐԴԻ ԴԱՆԻԷԼԵԱՆ.- Ո՞վ է ձեր նախասիրած երաժիշտը:
ԱԼԷՆ.- Կոմիտասը: (միա՞յն, եւ պէտք է աւելին պեղել…-Վ.Դ.)

ՎԱՐԴԻ ԴԱՆԻԷԼԵԱՆ.- Պէտք է որ ծանօթ ըլլաս ուրիշ երաժիշտներու, որ կարենաս նախընտրութիւն ընել, չէ՞: Ուրիշ որո՞նց ծանօթացած ես, անշուշտ իրենց երաժշտութեան ընդմէջէն:
ԱԼԷՆ.- Ընդհանրապէս, Պախ, Ռախմանինոֆ, Մոցարթ, Պթհովէն: Ըսի ընդհանրապէս, բայց եթէ ես ուզեմ բան մը մտիկ ընել, միշտ՝ Կոմիտասին կ’երթամ, զանազան դաշնաւորումներով կամ գործիքներով նուագուած անոր գործերուն, ինչպէս՝ տուտուկ, կիթառ, դաշնամուր, ջութակ, երգչախմբային, եւայլն:
ՎԱՐԴԻ ԴԱՆԻԷԼԵԱՆ.- Բոլոր արուեստներուն մէջ ալ նոյնն է. երբ նոր կը սկսիս, անպայման մէկու մը պէս կ՛ուզես նուագել, գծել, գրել կամ ներկել: Դուն որո՞ւն պէս կ՛ուզես նուագել:
ԱԼԷՆ.- Մինչեւ հիմա մօտէն շփում ունեցածներուս մէջէն՝ իմ ուսուցչուհիիս՝ Սուսաննա Աթասունցին պէս կ՛ուզեմ նուագել: (խորհրդաւոր զմայլանք մը կայ ձայնին մէջ, եւ ուսուցչուհիին մակարդակին հասնելու հաստատակամութիւն-Վ.Դ.)

ՎԱՐԴԻ ԴԱՆԻԷԼԵԱՆ.- Ո՞ր երաժիշտը քեզ իսկապէս զարմացուցած է, այնքան՝ որ ուզես անոր նմանիլ:
ԱԼԷՆ.- Գիտէք, «դժուար» ըսուած բանը չկայ: Ամէն ինչ դիւրին է: Եւ կատակ չէ ըսածս: Եթէ երթանք այդ լռութեան, որուն մասին հարցուցիք քիչ առաջ, կը հասկնանք: Օրինակ՝ երաժիշտ մը կայ John Cage անունով, որ մեծ դահլիճներու մէջ նուագած հռչակաւոր գործ մը ունի, որուն անունը 4 վայրկեան եւ 33 երկվայրկեան է: (4 minutes 33 seconds): Սրահը լեցուն է. կը բանայ դաշնակը եւ 4 վայրկեան եւ 33 երկվայրկեան լուռ կը նստի դաշնակին առջեւ: Այս է ամէնը. լռութիւնը կը դառնայ իր հանելիք ձայնը, նուագելիք կտորը: Այսպիսի բաներ կ՛ուզեմ ընել: Խենթենալիք է, չէ՞… (պէտք է դէմքին վրայէն եւ աչքերուն երազկոտ խորքերուն մէջէն կարդալ իր հրճուանքին խառն՝ օր մը ինքնուրոյն բան մը ստեղծել ուզողի երազը…-Վ.Դ.)

ՎԱՐԴԻ ԴԱՆԻԷԼԵԱՆ.- Ալէ՛ն, քեզ տպաւորած է այդ գործը, որովհետեւ՝
ԱԼԷՆ.- Որովհետեւ ես կեանքիս մէջ ատանկ բան չեմ լսած: Շատ մեծ նորութիւն է ինծի համար:

ՎԱՐԴԻ ԴԱՆԻԷԼԵԱՆ.- Նորութիւն եւ նաեւ՝ զգայացունց բան է փնտռածդ, ինչ որ այս տարիքիդ կարելի է վերագրել: Բայց չ՛ըսիր, թէ ո՞ր գործը, այսօր, ամէնէն աւելի սրտիդ կը խօսի որպէս ստեղծագործութիւն, որպէս յօրինուած գործ:
ԱԼԷՆ.- Արամ Խաչատուրեանի Piano concerto in D flat major, որ պիտի նուագեմ Խաչատուրեանի ծննդեան 125ամեակի տօնակատարութեան առթիւ: Հոգիս տակն ու վրայ կ՛ըլլայ երբ կը նուագեմ… օդին մէջ թռչելու պէս բան մըն է…

ՎԱՐԴԻ ԴԱՆԻԷԼԵԱՆ.- Անցնինք Կոմիտասէն անդին: Կոմիտասէն զատ, ուրիշ ո՞ր հայ երաժիշտներու գործերուն ծանօթ ես:
ԱԼԷՆ.- Առնօ Պապաջանեան, æուխաճեան, Ալան Յովհաննէս: (Կեցաւ, ըսեմ թէ չըսեմի մէջ տատանելէ ետք, աւելցուց-(Վ.Դ.) Ալան Յովհաննէսը կը սիրեմ, որովհետեւ ամերիկահայ է, մայրը սքոթլանտացի է, բայց, հայկականէն աւելի, ազդուած է չինական, հնդկական եւ արեւելեան երկիրներու երաժշտութիւններէն: Ես իր գործերը շատ չեմ սիրեր, տարօրինակ կը հնչեն ականջիս…: (աչքերով դէմքէս բանի մը, թերեւս համաձայնութեան նշանի մը կը սպասէր…-Վ.Դ.)

ՎԱՐԴԻ ԴԱՆԻԷԼԵԱՆ.- Քիչ առաջ ըսիր, թէ Կոմիտաս մտիկ կ՛ընես ամէնէն աւելի եւ քիչ մը ամէն տեղ: Իսկ շուրջիննե՞րդ, ընկեր-ընկերուհիներ, ազգականներ, մանաւանդ՝ երբ խումբով էք…
ԱԼԷՆ.- Ինքնաշարժներուն մէջ եւ ամէն տեղ, հարսանիքի երգեր մտիկ կ՛ընեն, պարելիք բաներ, ռապիզ, որ աւելի թրքական է քան՝ հայկական: Երբ խումբով ենք, Կոմիտաս չկայ, ոչ ալ՝ զուտ, մեր տունը, մօրս մտիկ ըրած էսթրատային աղուոր երգերը…:

ՎԱՐԴԻ ԴԱՆԻԷԼԵԱՆ.- Արդեօք կրնա՞ս ըսել, թէ ինչո՞ւ ռապիզ մտիկ կ՛ընեն ընդհանրապէս…
ԱԼԷՆ.- Հայկական մտիկ չեն ըներ, շատ պարզ է. որովհետեւ շփում չեն ունեցած մաքուր հայկականին հետ, ուրիշ բան չեն գիտեր, չեն լսած. նաեւ՝ այս օրերուն Հայաստանէն եկածն ալ այդ է… (այս որքան տեսնելու եւ դատելու հասունութիւն է,- Վ.Դ.)

ՎԱՐԴԻ ԴԱՆԻԷԼԵԱՆ.- Քու երաժշտական ճաշակդ տարբեր զարգացում կ՛ապրի, իսկ դուն նաեւ մտիկ կ՛ընես ռապի՞զ կոչուած երգերը:
ԱԼԷՆ.- Այո: Մօրս ծնողքը Հալէպէն գաղթած են Հայաստան, մայրս հոն ծնած է, իսկ հայրս պզտիկ տարիքին իր ծնողքին հետ Պարսկաստանէն կ՛երթայ Հայաստան: Մեծ հայրս ու մայրս Ցեղասպանութենէն վերապրած թրքախօս հայեր են: Մտիկ կ՛ընեմ ռապիզ, եւ չեմ կրնար ըսել, որ չեմ սիրեր, «կը խօսի կոր հետս», մանաւանդ որ, մեծ մամաս եւ մեծ պապաս թրքերէն կ՛երգեն, բայց ես քանի մը անգամ առիթը ունեցայ հարցնելու պարոն Վաչէին եւ որ բացատրեց, թէ ռապիզը հայկական չէ, (ռապիզ ռուսերէն բառ է, որ կը նշանակէ՝ ժողովրդական), ըսաւ թէ այդ երգերուն մէջ եղածը թրքական կամ պարսկական ազդեցութիւններ են: Ուզեցի ես փնտռել թէ ինչն է հայկականը, եւ հիմա աւելի լաւ կը հասկնամ, թէ Կոմիտասը ինչերը մաքրած է մեր հայկական ժողովրդական բայց օտար ազդեցութիւններով երգերէն, որ զուտ հայկականը մէջտեղ հանէ, ինչպէս ըսած է, «Ժողովուրդն է մշակոյթը ստեղծողը, գացէք սորվեցէք անկէ»: Հրաշքի պէս բան մըն է ըրածը: Պարոն Վաչէն կ՛ըսէ Կոմիտասը մեր սուրբերէն պէտք է համարել…

ՎԱՐԴԻ ԴԱՆԻԷԼԵԱՆ.- Օրական քանի՞ ժամ կ՛աշխատիս դաշնակի դասերուդ վրայ: Տրուած ըլլալով, որ 11րդ դասարանի աշակերտն ալ բեռնաւորուած է դպրոցի դասերով, դժուարութիւն ունի՞ս այդ երկուքը հաւասարապէս, կամ գրեթէ հաւասարապէս պատրաստելու:
ԱԼԷՆ.- Օրական երկու, երբեմն՝ երեք ժամ: Գիտեմ, որ երթալով դպրոցի դասերս պիտի դժուարանան, բայց ես հաւասարակշռուած ձեւով կ՛աշխատիմ: Չեմ կարծեր, որ գլխաւոր հարցեր ունենամ: Նուագելը ինծի համար շնչելու պէս բան մըն է… (նաեւ բանաստեղծականութիւն…-Վ.Դ)

ՎԱՐԴԻ ԴԱՆԻԷԼԵԱՆ.- Լարքի մէջ դուք կը սորվի՞ք օտար երաժիշտներու կեանքին ու գործերուն կողքին նաեւ հայ երաժիշտներուն եւ անոնց ստեղծագործութիւններուն մասին:
ԱԼԷՆ.- Այո: Անշուշտ: Դաս մը ունինք Հայկական երաժշտութեան պատմութիւն անունով, սկիզբէն մինչեւ Կոմիտաս եւ Կոմիտասէն ետք, կարծես ամէն ինչ այս երկու մասերուն շուրջ կը դառնայ: Կոմիտասին ըրածը աներեւակայելի բան է, եւ ատիկա ընելու համար պէտք այնքա՜ն շատ բան գիտնաս մեր արմատներուն մասին…: Ասիկա մեզի ցոյց կու տան հոս: (Կեցցէ՛ք Լարքի ուոսուցիչներ, կը մտածեմ, եւ հայ մշակոյթ ու երաժշտութեան պատմութիւն, ընդամէնը շաբաթը անգամ մը մէկ ժամով միայն,-Վ.Դ.)

ՎԱՐԴԻ ԴԱՆԻԷԼԵԱՆ.- Երաժիշտի մը հետ մօտէն ծանօթացա՞ծ ես, շփումներ ունեցա՞ծ ես:
ԱԼԷՆ.-  Այո: Հայաստանէն: Բարձրահասակ, քիչ մը ծեր, մեծահասակ, բայց աշխոյժ երաժիշտ մըն է: Տիգրան Մանսուրեան է անունը: Զինք շատ սիրեցի: Ամէն մարդ ալ ինծի պէս շատ սիրեց զինք: Իր կտորներէն նուագեցինք ու երգեցինք իր առջեւ… (այսպէս չէ՞, որ կը հիւսուին երազները…-Վ.Դ.)

ՎԱՐԴԻ ԴԱՆԻԷԼԵԱՆ.- Հետաքրքրական է գիտնալ, թէ դուն քու ընկերներուդ հետ, երբ մտիկ կ՛ընէք նաեւ օտար դասականները, կը խօսի՞ք հայկական երաժշտութեան մասին, կը բաղդատէ՞ք մերինները օտար երաժիշտներու գործերուն հետ:
ԱԼԷՆ.- Այո, եւ շատ յաճախ կը պատահի ատիկա, թէ իմ Լարքի ընկերներուս հետ, եւ թէ՛ դուրսի իմ դպրոցական ընկերներուն հետ: Կան՝ որ կը մտածեն, թէ հայկականը նոյն մակարդակը չունի, եւ ասոնք գրեթէ գաղափար ալ չունին մերինին մասին: Մեծ քանի մը անուն գիտեն միայն, շատ մօտէն ալ ծանօթ չեն արդէն, ասոնց կը ջանամ կրցածիս չափ բացատրել… եւ կան նաեւ անոնք, որոնք կը պնդեն թէ մերը նոյն, եւ մանաւանդ՝ Կոմիտասը, աւելի լաւ մակարդակ ունի, ասոնք Լարքի աշակերտներ չեն, հայ են, տունէն կամ ուրիշ տեղերէ սորված կամ լսած են Կոմիտասի մասին:

ՎԱՐԴԻ ԴԱՆԻԷԼԵԱՆ.- Արդեօք ծնողներուդ կը պատմե՞ս քու Լարքէն սորվածներուդ մասին: Անոնք կը բաժնե՞ն իրենց կարծիքները քեզի հետ:
ԱԼԷՆ.- Ոչ անպայման: Անոնք կ՛ուրախանան իմ յառաջդիմութեամբս եւ կամաց կամաց ձեռք բերած յաջողութիւններովս, որովհետեւ աւելի երգեր մտիկ կ՛ընեն, Կոմիտաս մտիկ կ՛ընեն սիրելով, բայց երաժշտական պատրաստութիւն չունին, եւ ուրեմն՝ կը քաջալերեն:

ՎԱՐԴԻ ԴԱՆԻԷԼԵԱՆ.- Դաշնակի տիրապետումի վերաբերեալ ամէնօրեայ վարժութիւններէն զատ, ուրիշ ի՞նչ երաժշտական դասեր պէտք է պատրաստէք շաբթուան ընթացքին:
ԱԼԷՆ.- Շաբաթ օրերը կը սորվինք ամէն բան ինչպէս՝ ձայնամարզութիւն, երաժշտական տեսութիւն (theory), հարմոնի, դաշնաւորում, ֆիւկ, որ շատ հետաքրքրական է, յօրինում, գործիքաւորում, երգչախումբին հետ գրել, եւ հայ երաժշտութեան պատմութիւն: Այդ դասերէն մենք պարտականութիւններ կ՛ունենանք պատրաստելիք շաբթուան ընթացքին, կ՛ունենանք քննութիւններ եւ ծրագրային աշխատանք (projects):

ՎԱՐԴԻ ԴԱՆԻԷԼԵԱՆ.- Ո՞ր դասը ամէնէն աւելի կը սիրես:
ԱԼԷՆ.- Երաժշտութեան պատմութեան դասը: Երբ նկատի կ՛ունենամ, որ գուսաններէն եւ աշուղներէն անցնելով կը հասնինք 16րդ դար, անցնելով մեր շարականներէն, միւս կողմէն՝ եւրոպականը կ՛ունենայ Պախ, Մոցարթ, մեր կողմէն՝ կը հասնինք Կոմիտասին եւ մինչեւ Խաչատուրեան, Պապաջանեան, Մանսուրեան… խենթանալիք բան է այդ ամէնը գիտնալը, կարծես հետերնին դարերու վրայէն կը ճամբորդենք…

ՎԱՐԴԻ ԴԱՆԻԷԼԵԱՆ.-  Երբ կեդրոնացած աշխատանքի վրայ գտնուինք, եւ միտք ու ջիղ ու մկան կը լարուին, կ՛ուզենք փախչիլ, լքել ամէն բան, զզուած՝ հեռանալ: Կ՛ունենա՞ս օրեր, երբ դուն կը զզուիս, եւ չես իսկ ուզեր դաշնակիդ երեսը նայիլ:
ԱԼԷՆ.- Այո: Անշու՜շտ: Ասիկա կը նմանի էրիկ–կնիկ յարաբերութեան: Դաշնակը կինն է, որ կը սպասէ, իսկ ես եմ մատներ ունեցողը, որ նուագելով մեր յարաբերութիւնը շտկեմ: Եթէ զզուած եմ իրմէ, ի՛մ եանցանքովս է, ինք հոն է, կը սպասէ, որ իմ նուագելովս մենք միասին ամբողջականութիւն դառնանք: (իսկ ես ապշած եմ այսքան պատկերաւոր բացատրութեան համար-Վ.Դ.)

ՎԱՐԴԻ ԴԱՆԻԷԼԵԱՆ.- Ելոյթներ ունեցա՞ծ ես արդէն, եթէ այո, ո՞ւր, ե՞րբ, առանձի՞ն թէ, ուրիշի եւ կամ՝ նուագախումբի հետ:
ԱԼԷՆ.-  Անշուշտ: Երկու երեք տարի առաջ, Դիլիջան համոյթին հետ քանի մը անգամ որպէս դաշնակահար, իսկ ամէն Կիրակի, երկու տարիէ ի վեր Լա Քրեսենթայի մատրան մէջ կը նուագեմ, եւ երկու տարի առաջ Վաղարշապատի պարը նուագեցի Լարքի մասնակցութեամբ UCLA-ի կողմէ կազմակերպուած համերգին:

ՎԱՐԴԻ ԴԱՆԻԷԼԵԱՆ.- Ո՞րն է քու ապագայի երազդ: Բոլորս իրագործելիքներ ունինք, եւ երազը չի դադրիր:
ԱԼԷՆ.- Իմ երազներս անվերջ են, բայց կ՛ուզեմ նաեւ կեանքը ապրի՛լ – ընտանիք կազմել եւ մանաւանդ՝ Հայաստան փոխադրուիլ, հո՛ն ապրիլ: Բայց չեմ գիտեր, որ հոն ի՞նչ գործ պիտի ունենամ, տասը տասնըհինգ տարի ետք ի՞նչ վիճակ պիտի ունենայ Հայաստանը: Բայց իսկապէս, երազս է Հայաստանի մէջ ապրիլ եւ հոն նուագել, հոն ստեղծագործել…:

ՎԱՐԴԻ ԴԱՆԻԷԼԵԱՆ.- Ինչպիսի՞ հաղորդակցութիւն կայ քու եւ դաշնակիդ միջեւ: Քիչ առաջ ըսիր թէ նուագողը եւ դաշնակը «էրիկ-կնիկ» են: Հիմա կ՛ուզեմ գիտնալ, թէ ի՞նչ կը ներկայացնէ դաշակը քեզի համար:
ԱԼԷՆ.- Դաշնակս ընկերս է: Ինչո՞ւ ոչ՝ աւելի ճիշդը՝ իմ ընկերուհիս է, քանի որ կ՛ըսեն թէ դաշնակը երաժշտական գործիքներուն թագուհին է, ուրեմն՝ իմ թագուհիս է: Ես կեանքս չեմ կրնար երեւակայել առանց դաշնակի: Կը մտածեմ, որ եթէ աշխարհին բան մը պատահի, եւ ուրիշ տեղ մը երթամ, եւ իյնամ տեղ մը, ուր դաշնակ չկայ, կը մեռնիմ. ատոր համար ձեռնադաշնակ (accordion) ալ սորվիլ կ՛ուզեմ: Ատոր համար ալ միշտ կ՛ըսեմ, եթէ պատերազմ կամ ատանկ բաներ ըլլան, ուր որ ալ իյնամ, հոն գոնէ պէտք է որ դաշնակ մը ըլլայ…: (Մատները կը ճմլէ, բան մը կորսնցնելու վախով, բայց հոգեկան անդորրութիւն մը կայ դէմքին վրայ, իր կեանքին իմաստ տուող բանը գտած ըլլալու վստահութիւնը, որուն համար շատեր կեանք կը սպառեն…-Վ.Դ.)

ՎԱՐԴԻ ԴԱՆԻԷԼԵԱՆ.- Խօսինք քու, դաշնակի կտոր մը նուագելէն ստացած անձնական հաճոյքիդ մասին: Տիրապետելէ ետք կտորի մը, նոյնիսկ եթէ դուն քեզի համար երբ կը նուագես, ի՞նչ կը զգաս: Արդէօք դուն քեզի կ՛ըսե՞ս, ինչպէս որեւէ դասի կամ քննութեան պարագային, թէ՝ այս մէկն ալ եղաւ եւ վե՞րջ, թէ…:
ԱԼԷՆ.- Երբ կտոր մը նոր կը սորվիս, նոյնիսկ սորվելէ առաջ լաւագոյն ձեւն է, որ մտիկ ընես կտորը, որ կրնաս համացանցի վրայէն գտնել նոյն գործը նուագողներ, եւ նախ՝ նուագելու տրամադրութիւն ստեղծել մէջդ: Բայց, վերջ ի վերջոյ, տիրապետելէ յետոյ կտորին, դո՛ւն ես այլեւս անոր հետ խօսողը, քու զգացումներդ կը դնես հոն: Օրինակ, կը նուագեմ «կռունկը», եւ ամէն անգամ կը սկսիմ տեսնել դաշնակին ձայներուն եւ զգացումին իրարու միանալը, միաձուլումը, տեղէ մը սկսելէ ետք անոր տուն հասնիլը: Ճիշդ ինչպէս կեանքի մէջ է. հոն հարց մը կայ, որուն լուծումը քու նուագելու ձեւովդ պիտի գտնես եւ կտորը տուն պիտի հասցնես: Անշուշտ որ կը պատահի, որ նուագած ատենդ այնքան կը ձուլուիս կտորին, որ կը տարուիս եւ կը մոռնաս ամբողջ շուրջի աշխարհդ: (ա՞ս ալ կը սորվեցուի… Վ.Դ.)

ՎԱՐԴԻ ԴԱՆԻԷԼԵԱՆ.- Շատ շնորհակալ եմ, Ալէն, որ չմերժեցիր մեր հրաւէրը, եւ քու դասի ժամերէդ տրամադրեցիր այս հետաքրքրական հարցազրոյցին համար: