Մեծարգոյ պարոն նախագահ, յարգելի ներկաներ, սիրելի ընկերներ: Հայ Յեղափոխական Դաշնակցութեան Բիւրոյի անունից ողջունում եմ մեր կազմակերպութեան 11րդ Գերագոյն ժողովի բացումը: Կրկնակի ողջունելու առիթ ունեմ, որովհետեւ այս ժողովը գումարւում է ազատագրուած Շուշիում:
Ազատագրուած Շուշիում այս ժողովի կազմակերպումը իր մէջ պարունակում է մի քանի խորհուրդ: Նախ՝ մենք սրանով գալիս ենք ասելու, որ ազատագրուած Շուշին յաւերժօրէն ազատագրուած Շուշի է, գալիս ենք ասելու, որ մեզ համար ոչ մի տարբերութիւն գոյութիւն չունի Շուշիի, Երեւանի եւ միւս քաղաքների միջեւ:
Բոլորը մեր հայրենիքն են, մերն են անվերադարձ: Ապա Գերագոյն ժողովը Շուշիում գումարելով՝ մենք գալիս ենք վերանորոգելու մեր ուխտը՝ Ղարաբաղի պայքարը մինչեւ իր վերջնական կէտ հասցնելու առումով: Գալիս ենք պայքարը շարունակելու մեր ուխտը վերանորոգելու:
Պայքար, որ պէտք է շարունակուի երեք տարբեր ուղղութիւններով: Առաջինը. անհրաժեշտ է աշխարհով մէկ համահայկական ուժերը լարելով՝ վերարծարծենք Արցախի հարցի արդարացիութիւնը, անհրաժեշտ է, որ մենք յաղթենք քարոզչական դաշտում եւ կարողանանք իբրեւ արդար դատի ներկայացուցիչներ ամբողջ աշխարհում ներկայանալ:
Երկրորդ. բանակցութիւնների ընթացքը թւում է, որ ձախող է: Եւ այս ձախող ընթացքը մեզ պարտաւորեցնում է նոր շեշտադրումներով մօտենալ հարցին: Բանն այն է, որ Արցախի բանակցութիւնների սեղանին Ղարաբաղի հարցը դրուել է ծուռ ուղղութեամբ: Մեր պայքարը միշտ եղել է եւ է Ղարաբաղը, ոչ թէ ստալինա-ատրպէյճանական քմահաճոյքով ճշդուած վարչական տարածքը՝ ԼՂԻՄը: Եւ քանի դեռ բանակցութիւնների հիմքում դրուած է ԼՂԻՄի հարցը, ոչ թէ Ղարաբաղի հարցը, բանակցութիւնները դատապարտուած են ձախողման:
Ապա, քանի դեռ Ատրպէյճանը յոյս է փայփայում, որ պատերազմի միջոցով, զէնքի միջոցով պէտք է կարողանայ լուծում բերել Ղարաբաղի հարցին, մենք չենք ունենալու բանակցութիւնների արդիւնք: Ուրեմն անհրաժեշտ է, որ համաշխարհային հանրութիւնը իր դերակատարութիւնը կենտրոնացնի այն ուղղութեամբ, որ բացառի պատերազմը: Պատերազմը բացառելով՝ բանակցութիւնները ունենալու են ճշգրիտ ընթացք եւ արդիւնք:
Եւ երրորդ. վերջին հաշուով Ղարաբաղի հարցի լուծման հիմնական երաշխիքը զարգացած, արդար, ժողովրդավար Արցախի գոյութիւնն է. այն Արցախի, որում չի լինի անարդարութիւն, այն Արցախի, որը կ’ունենայ լայն ժողովրդականութիւն: Այն Արցախի, որտեղ լինի, տիրի, իշխի արդարութիւնը, եւ մենք չունենանք այստեղ կոռուպցիա եւ այլ բաներ:
Ուրեմն, զարգացած Արցախն է, որ կարող է գրաւչութիւն ունենալ, կարող է իր շուրջը համախմբել առաջին հերթին հէնց ակամայ գաղթական դարձած ղարաբաղցիներին: Եւ այդ պարագայում մենք ունենալու ենք աւելի բազմամարդ Արցախ, ու հէնց դա կը լինի ամենահիմնական երաշխիքը Ղարաբաղի հարցի արդարացի լուծման:
Շուշիում գումարելու յաջորդ խորհուրդն այն է, որ, ես հաւատացած եմ, այս ժողովը բաւական բախտորոշ ժողով է: Մեզ անհրաժեշտ է համարձակութիւն, վճռականութիւն, ինքնավստահութիւն, եւ ճիշդ այդ առումով ժողովը Շուշիում գումարելը իմաստաւորուած է:
Սրանից 15 տարի առաջ աւելի քան հազար դաշնակցական բարձրացաւ Շուշիի բարձունքներն ի վեր: Աւելի քան հազար դաշնակցական մի քանի հազար այլ հայորդիների հետ միասին նուաճեցին այն, ինչը համարւում էր աննուաճելի, այն, ինչ թւում է՝ դժուար էր նուաճել:
Եւ այսօր ես ուզում եմ՝ այս ժողովի մէջ թեւածի նաեւ մեր երեք հարիւրից աւելի նահատակների ոգին, որպէսզի մեզ չպակասի համարձակութիւնը, մեզ չպակասի վճռականութիւնը, մեզ չպակասի պատասխանատուութիւնը, որ մենք ունենք մեր նախնիների, մեր կուսակցութեան էութեան ու առաքելութեան եւ, վերջապէս, մեր ժողովրդի, հայրենիքի նկատմամբ:
Բախտորոշ է այս ժողովը, որովհետեւ մենք նոր ենք անցել խորհրդարանական ընտրութիւնները, եւ մեր դիմաց ունենք նախագահական ընտրութիւններ: Խորհրդարանական ընտրութիւններին, որ մի քանի կարեւոր դասեր են տուել մեզ, ի հարկէ, ժողովը իր գնահատականը կը տայ, բայց շտապեմ ասել, որ խորհրդարանական ընտրութիւններում մենք մի քանի բան հասկացանք:
Նախ՝ հակառակ այն բանի, որ անցած ութ տարիների ընթացքում մենք իշխանութեան կողքին էինք եղել, եւ այդ առումով մեզ վերագրուել էր իշխանութեան թէ՛ վատը, թէ՛ լաւը, իսկ որովհետեւ լաւը շատ աւելի քիչ պատճառ ունի գնահատանքի արժանանալու, յաճախ մեզ վերագրուել է նաեւ վատը: Եւ մենք լուրջ մտահոգութիւն ունէինք, որ այս ընտրութիւններին ամէն ինչ մեզ համար պէտք է դժուար լինի: Սակայն, հաւանաբար, մեր ակնկալիքից էլ աւելի ժողովուրդը մեզ ճիշդ էր հասկացել:
Եւ ճիշդ էր հասկացել, որ յանուն Ղարաբաղի, յանուն հայ-թուրք յարաբերութիւնների ճիշդ կարգաւորման, յանուն Հայոց Ցեղասպանութեան միջազգային ճանաչման, յանուն ազգային գծի յաջողութեան՝ մենք եղել ենք իշխանութեան կողքին, բայց չենք նոյնացել իշխանութեան հետ անարդարութիւնների առումով: Մենք չենք նոյնացել իշխանութիւնների հետ տնտեսա-ընկերային քաղաքականութիւնը բաժանելով:
Այդտեղ եղել ենք մենք տարբեր, այդտեղ հնչեցրել ենք մեր կարծիքը, մեր այլընտրանքային կարծիքը ամէնուր, եւ այդ առումով մենք նոյնացուած չենք եղել իշխանութիւնների հետ: Ժողովուրդը իր մասնակցութեամբ, իր վստահութեան քուէն մեզ տալով՝ ապացուցեց, որ մեզ ճիշդ է հասկացել:
Բանն այն է, որ մենք իրաւունք չունենք արդիւնքները գնահատել յայտարարուած թուերի համաձայն: Մենք պարտաւոր ենք խորքային վերլուծութիւն կատարել: Այս ընտրութիւններին մենք ունեցել ենք յաջողութիւն: Համեմատական իմաստով մենք յաջողել ենք: Մենք ունենք 200 հազար գիտակից քուէարկող մեր կողքին, մեր շուրջ:
Եւ այս առումով զանազանւում ենք շատ շատերից: Սակայն այդ նոյն ընտրութիւնները մեզ տուեցին նաեւ երկրորդ հարցը. որ մենք չկարողացանք մեր իրաւունքները պաշտպանել, մենք չկարողացանք ընտրութիւնների արդարացիութիւնը ապահովել, եւ այս առումով մենք պատասխանատու ենք, որովհետեւ մեր իրաւունքների պաշտպանութիւնը կարող ենք ակնկալել միայն մեզանից:
Եւ ճիշդ այս հարցն է, որ պէտք է մեզ մտածել տայ, եւ մտածենք, որ ինչքան մեծ ճանապարհ ունենք կտրելու, կազմակերպականօրէն հզօրանալու, որակապէս բարելաւուելու, քանակային առումով բազմանալու, տարածուելու, որպէսզի կարողանանք այս երկրին պարտադրել արդար ընտրութիւններ: Արդար ընտրութիւնների երաշխիքը, ցաւօք սրտի եմ ասում, կարող է լինել միայն Հայ Յեղափոխական Դաշնակցութիւնը:
Ուրեմն, մենք այս ոգով պէտք է մտածենք այս նախագահական ընտրութիւններին մասնակցելու մասին, այս տրամադրութեամբ պէտք է պատրաստուենք մասնակցելու նախագահական ընտրութիւններին: Եւ եթէ մենք ինքնուրոյն կերպով, յստակ ծրագրով, յստակ ասելիքով ասպարէզ ենք դուրս գալիս, ժողովուրդը մեզ հետ է: Ուրեմն, առաջ դէպի նախագահական ընտրութիւններ, առաջ դէպի յաղթանակ: