
19 Մայիսին, Հայաստանի Ազգային անվտանգութեան ծառայութիւնը յայտարարեց, որ Տաւուշի Կիրանց գիւղի հատուածին մէջ կը կատարուին սահմանի «պահպանութիւնը ստանձնելուն վերաբերող նախապատրաստական աշխատանքներ»: Գիւղ տանող ճամբան փակուեցաւ եւ 20 Մայիսին ալ շարունակեց մնալ փակ։
Ասոր զուգահեռ, ընթացք առին այլընտրանքային ճամբու շինութեան աշխատանքները: 20 Մայիսին Աճարկուտ բարձրացող հատուածին մէջ շինարարութիւն կը կատարուէր։ Վարչապետի աշխատակազմի ղեկավար Արայիկ Յարութիւնեան գրեց, որ այս ճամբան պիտի ունենայ անհրաժեշտ բոլոր պայմանները. «Ճանապարհը կը լայնացուի, այն անցանելի կը լինի նաեւ բեռնատարների համար», նշեց ան՝ աւելցնելով, որ ճամբան շահագործման պիտի յանձնուի երկու ամիսէն։
Ասիկա այլընտրանքային ճամբայ է եւ անոր անհրաժեշտութիւնը ծագեցաւ սահմանազատման իբրեւ արդիւնք: Անիկա պիտի անցնի Աճարկուտ գիւղով եւ Կիրանցի նորակառոյց դպրոցին յարակից հատուածով պիտի միանայ այժմ գործող ճամբուն: Արդարեւ, միջպետական ճամբուն մէկ հատուածը՝ կամուրջի բաժինը, սահմանազատման գործընթացէն ետք պիտի անցնի Ատրպէյճանին։
Կիրանցի մէջ սիւներ կը տեղադրուին, կողքին սահմանապահներն են` զինուած ու դիմակաւորուած: Գիւղացիները դիտել տուին, որ Մայիս 19էն 20 լուսցող գիշերուան ընթացքին երեք սիւներ դրուած են։
Գիւղէն առաջ տեղադրուած անցակէտէն մինչեւ Կիրանց երկարող հատուածին մէջ երկու օր է ոստիկանական ուժեր կեդրոնացած են։
Ոստիկանական ուժերը 19 Մայիսին ընդդիմադիր պատգամաւորներուն եւ մշակութային շարք մը գործիչներուն արգիլեցին Կիրանց մուտք գործել: Ընդդիմադիր պատգամաւորները կրցան այլընտրանքային ճամբով հասնիլ գիւղ:


Ազգային ժողովի «Հայաստան» խմբակցութեան պատգամաւոր Գառնիկ Դանիէլեան լրագրողներուն հետ ունեցած զրոյցին ընթացքին ըսաւ. «Ամբողջ աշխարհը պէտք է հասկանայ՝ Հայաստանում ի՛նչ բարքեր են տիրում: Երէկ ամբողջ օրը պատգամաւորներին հետապնդել են: Դաշտերով ու ձորերով հասել ենք Կիրանցի մատոյցներ, մեր կեանքին էլ վտանգ է սպառնացել, երկինք են բարձրացրել անօդաչու թռչող սարքեր, ԱԱԾ եւ ոստիկանական ստորաբաժանումները մի 10 շղթայ, կարծես գեղարուեստական ֆիլմ նկարեն, ամօթ է», ըսաւ ան՝ շեշտելով, որ գիւղացիները փափաք յայտնած են Բագրատ սրբազանը տեսնել, անոնք ծանր հոգեվիճակի մէջ են, սակայն ոստիկանութիւնը Տաւուշի թեմի առաջնորդն ալ չարտօնեցին մտնել գիւղ։
«Վրաստանից գալիս են՝ խնդիր չկայ, Իրանից գալիս են՝ խնդիր չկայ, Ռուսաստանից գալիս են՝ խնդիր չկայ, խնդիրը մե՞նք ենք: Մենք հասկանում ենք, որ Ալիեւը որոշել է, որ մենք չպէտք է մտնենք, այստեղի աշխատողներին ասել է, որ չթողնեն մտնենք: Դպրոցի շրջակայքում էլ է սիւն տեղադրուել, եթէ սիւներով նայենք՝ գիւղը կիսւում է երկու մասի՝ մի կողմը հայկական է լինելու, իսկ միւսն՝ ադրբեջանական, բայց այդտեղ ոչ մէկ չի ապրելու», ընդգծեց ան:
Պատգամաւորին համաձայն՝ հարցը այն է, որ ապօրինի գործողութիւն կը կատարուի, այդ պատճառով ալ չեն արտօներ գիւղ մտնել։
20 Մայիսին Կիրանց տանող ճամբան փակ էր նաեւ Տաւուշի թեմի առաջնորդ Բագրատ արքեպիսկոպոս Գալստանեանի ու անոր աջակիցներուն դիմաց։
Տաւուշի ոստիկանապետին հետ բանակցութիւններն ալ օգուտ չտուին: Ոստիկանները չընդառաջեցին Բագրատ սրբազանին բացատրութիւններուն, թէ կ՛ուզէ զրուցել Կիրանցի բնակիչներուն հետ, որոնց կեանքը վտանգուած է: «Դժոխք են դարձրել երկիրը», դժգոհեցաւ ան՝ աւելցնելով. «Վերից վար ապօրինի են, սկսած այս հակասահմանադրական սահմանազատման, Ալիեւի դիմաց ծնկած վիճակից մինչեւ այս պահը»։
«Սահմանը չեն գծում, սահմանը զատում են թշնամու թելադրանքով: Այսօր ու վերստին նրանք նոր գերեզմանաքար են դնում Հայաստանի Հանրապետութեան վրայ, սա գիւղի հետ շատ քիչ առնչութիւն ունի։ Այստեղ Բերձորի միջանցքը կը սարքեն», ըսաւ սրբազանը։
Աւելի ուշ, Տաւուշի թեմի առաջնորդը կրցաւ այլ ճամբով մտնել Կիրանց, որուն եկեղեցւոյ բակին մէջ ան զրուցեց բնակիչներուն հետ, գօտեպնդեց, յորդորեց չտխրիլ, խոստացաւ` իշխանութիւնները կը հեռանան:
«Ոչ մէկդ չտխրէք: Խնդրում եմ` իրար շատ բռնէք, ժողովո՛ւրդ, մի՛ թողէք, որ խնդիրը մէկինը լինի կամ այդպէս նկատուի», ըսաւ ան՝ աւելցնելով. «Սա Կիրանցի, Ոսկեպարի, Բաղանիսի կամ որեւէ այլ փոքրիկ գիւղական համայնքի խնդիրը չէ, սա Հայաստանի Հանրապետութեան գոյութեան խնդիրն է, որի արժանապատիւ, պատուով քաղաքացիներն այստեղ են: Խնդիրը, հարցը այս տեղում է, լուծումը` Երեւանում: Այս ապօրինի գործողութիւնները եւ ապօրինի իշխանութիւնը, այս մարդկանց քուէները գողացած իշխանութիւնը, այս մարդկանց հակառակ խոստում տուած իշխանութիւնն ի՞նչ գործ ունի այս մարդկանց կեանքի հետ»։
Մինչ սրբազանը գիւղը կը գտնուէր, մուտքի մօտ իրավիճակը կրկին լարուեցաւ: Ընդդիմադիր «Հայաստան» խմբակցութեան պատգամաւորները, լրագրողներն ու շարժման աջակիցները պահանջեցին բանալ ճամբան: Ոստիկանները մերժեցին, հրմշտոց սկսաւ, ապա բերման ենթարկեցան Տաւուշի թեմի առաջնորդին 14 աջակիցները, որոնց հարցերը լուծելու համար ոստիկանատուն ուղղուեցան Գառնիկ Դանիէլեանն ու Արման Սարգսեանը։
Իրավիճակ արդէն հանդարտած էր, երբ սրբազանը գիւղիէն վերադարձաւ, ամփոփեց այցելութեան արդիւնքները եւ ուղղուեցաւ Երեւան։
«Մեզ որեւէ ձեւով որեւէ տեղ ոչ ոք չի կարող ո՛չ խոչընդոտել, ո՛չ վախեցնել, ո՛չ սարսափեցնել, ո՛չ էլ որեւէ այլ կերպ․ մեր գործը ճշմարտութեան մասին է։ Դուք պիտի գիւղում տեսնէիք` մեր սիրելի քոյրերն ու եղբայրներն ինչ ծանր հոգեկան վիճակում են գտնւում, եւ այս ողբերգութիւնը պէտք է աւարտ գտնի մեր կեանքում», ըսաւ ան։
Սրբազանը ուղղակի չպատասխանեց այն հարցումին, թէ ինչպէ՛ս կրցած է գիւղ մտնել՝ զարտուղի՞ ճամբով, թէ՞ ոստիկանները ի վերջոյ թոյլ տուին:
«Վերադառնում եմ Կիրանց գիւղից, իրենք ողջոյններ են յղում, խնդրում են մենակ չթողնել, եւ չենք թողնելու եւ այդ արցունքներին ու այդ ողբերգութեանը պէտք է պատասխան գտնուի։ Ասացին մինչեւ վերջ գնացէք, մենք ձեր թիկունքին ենք։ Այս արհաւիրքն ու աղէտը պէտք է կանգնի, ոստիկանական շրջափակման պատճառով այդ մարդիկ դարձել են պատանդ, իրենք գերի, մենք գերի, սա է ամբողջ իրականութիւնը», ըսաւ սրբազանը՝ գիւղէն տպաւորութիւններուն մասին խօսելով։
«Նախ գիւղն իմ ճանաչած գիւղը չէր, կեանքն էր փոխուել։ Երբ մտել եմ գիւղ, կարծես ուրուականների գիւղ լիներ, մարդ չկար գիւղում, ես այդպէս երբեք չեմ տեսել այդ գիւղը, գիւղում իրենց անկիւններում թաքնուած մարդիկ ապրում են, հոգին են սպաննել մարդկանց, պատիւն են տարել։ Երբ իմացան գիւղում եմ, հաւաքուեցին գիւղամիջում միանգամից եւ բոլորի խնդրանքն ու մաղթանքն է՝ այս աղէտը պէտք է կանգնի եւ այո՛, պէտք է կանգնի», շեշտեց ան։
Պատասխանելով այն հարցումին, որ Երեւան վերադառնալով աւելի կտրուկ քայլերու պիտի դիմէ՝ սրբազանը ըսաւ, որ իրենք օրակարգ ունին եւ քայլ առ քայլ կը յառաջանան։