Համազգայինի Էջ

Համազգայինի Ճաշկերոյթ Եւ Մեծարանքի Երեկոյ

Համազգայինի Արեւմտեան Ամերիկայի Շրջանային վարչութիւնը, Կիրակի, Ապրիլ 29ի յետմիջօրէին, ժամը 5:30ից սկսեալ, տէր եւ տիկին Շահէ եւ դոկտ. Լենա Ասատուրեանների հայաշունչ բնակարանի մէջ ունեցաւ իր տարեկան ճաշկերոյթը, ուր պատուըւեցին եւ մեծարանքի արժանացան Համազգայնական ընտանիքի եւ հայ մշակոյթի երկարամեայ ծառայողներ եւ վաստակաւոր համազգայանականներ՝ Գուրգէն Գասապեան, Գաբրիէլ Ինճէճիկեան, Յովհաննէս Մանուկեան, Բաբգէն Սասունի, Վարուժան Տէմիրճեան եւ Օննիկ Քէշիշեան: Ընկերներ, որոնք իրենց անսակարկ ներդրումով ու օրինակելի աշխատանքներով, մեծապէս նպաստել են մեր գաղութի հայ կեանքին եւ յատկապէս հայ մշակոյթի բարգաւաճմանն եւ զարգացմանը: Ձեռնարկը տեղի ունեցաւ ընտանեկան ջերմ ու հարազատ մթնոլորտում: Ներկայ էին մեծարեալ ընկերները՝ իրենց ընտանեկան պարագաներով, թեմիս առաջնորդ Մուշեղ արք. Մարտիրոսեանի ներկայացուցիչ Ղեւոնդ քհնյ. Քիրազեան, Համազգայինի Կեդր. վարչութեան շրջանիս ներկայացուցիչ դոկտ. Վիգէն Եագուպեան, նախկին ներկայացուցիչ Եդուարդ Մսրլեան, Համազգայինի Արեւմտեան Ամերիկայի Շրջանային վարչութեան կազմը, Համազգայինի Արեւմտեան Ամերիկայի շրջանի մասնաճիւղերի, միաւորների եւ քոյր կազմակերպութիւնների ներկայացուցիչները, ինչպէս նաեւ մեր մշակութասէր բարեկամները:

Ասատուրեանների հայաբոյր տան շեմին մասնակիցներին դիմաւորում էին կազմակերպիչ յանձնախմբի անդամները, իսկ մթնոլորտը ճոխացնում էր լարային գործիքների «քուարթե»չը՝ հայկական դասական կտորների կատարումով:

«Քոքթէյլ»ի բաժնին ներկաները առիթն ունեցան մտերմիկ զրուցելու եւ հին ծանօթները վայելեցին կրկին անգամ իրար հանդիպելու հաճոյքը: Այս բաժնից յետոյ ներկաները տեղաւորուեցին իրենց համար նախատեսուած սեղանների շուրջը եւ սկսուեց ձեռնարկի պաշտօնական բաժինը: Ձեռնարկի բացումը եւ ապա հանդիսավարութիւնը կատարեց Շրջ. վարչութեան փոխատենապետուհի Ծովինար Մելքոնեանը: Իր խօսքերի մէջ նա նշեց. «Խօսքիս անցնելէ առաջ կ՛ուզիմ Համազգայինի մեր ընտանիքին անունով մեր անհուն երախտագիտութիւնը յայտնել այսօրուան հիւրընկալ Համազգայնական ամոլին՝ յանձինս տէր եւ տիկին Շահէ եւ դոկտ. Լենա Ասատուրեաններուն, որոնք հայկական ասպնջական հիւրասիրութեամբ գրկաբաց ընդունեցին մեզ այս երեկոյ, հայաշունչ ու հայաբոյր այս օճախէն ներս, որպէսզի Համազգայինի ընտանիքի նոր թէ հին անդամները համախմբուին եւ մտերմիկ ընթրիքի մը շուրջ վերապրին իրենց երբեմնի յուշերը, անդրադառնան Համազգայինի հաստաբուն կաղնիները հանդիսացող վաստակաշատ ընկերներու անցեալին ու անոնց անգնահատելի նուիրաբերումին՝ անգամ մը եւս հաստատելով, թէ «Համազգայինը հայութեան մի՛տքն է, ինչպէս հայութեան կամքը եղած է Հայ Յեղափոխական Դաշնակցութիւնը, եւ սիրտը՝ Հայ Օգնութեան Միութիւնը»: Այսպէս կը վկայէր Համազգայինի երախտաւոր հիմնադիրներէն բժիշկ Համօ Օհանջանեանը:

«Տակաւին քանի մը օր առաջ էր, որ համայն հայ ժողովուրդը կ՛ոգեկոչէր Եղեռնի զոհերուն յիշատակը՝ իր պահանջատիրութեան ձայնը անգամ մը եւս բարձրացնելով աշխարհով մէկ: Համազգայինը ծնունդ առած է հայ ժողովուրդի ճգնաժամէն, երբ այլեւս Հայաստանի Առաջին անկախութեամբ փայփայուած երազները յօդս ցնդած էին եւ Լեւոն Շանթի, Նիկոլ Աղբալեանի ու Օհանջանեանի նման տեսլապաշտ մտաւորականներ 84 տարիներ առաջ հիմը կը դնէին Համազգային Հայ Կրթական եւ Մշակութային Ընկերութեան, որպէսզի պատրաստեն ապագայ մտաւորականը եւ լեցնեն այն պարապը, որ Ապրիլեան Եղեռնով բացուեցաւ:

«Այսօր իր 85ամեակի սեմին, Համազգայինը կը դիմագրաւէ բազմաթիւ մարտահրաւէրներ, որոնցմէ կարեւորագոյնը՝ շարքերու երիտասարդացումն ու աշխուժացումն է: Համազգայինը այսօր եւս իր ուսերուն վրայ կ՛առնէ պարտականութիւնը հովանաւորելու եւ պատրաստելու վաղուան հայագիր ուսուցիչն ու մտաւորականը: Համազգայինը իր բազմաթիւ մասնաճիւղերով կը փորձէ խանդ ու աւիւն ներարկել, մշակութային խայտաբղէտ կեանք հունաւորել եւ Հայաստանի թէ Սփիւռքի տարածքին Արեւմտահայերէնի անաղարտ պահպանման եւ Արեւմտահայ գրականութեան տարածման ու ծանօթացման ջահակիրը ըլլալ: Համազգայինի գործունէութեան մասին դուք կ՛ընթերցէք «Ասպարէզ»ի էջերէն: Եկէք այսօր միասին վայելենք ներկայութիւնը մեր աւագ սերունդի Համազգայնական ընկերներուն, որոնց, իրօ՛ք, շատ բան պարտի շրջանիս Համազգայինի մեծ ընտանիքը: Կ՛ողջունեմ զիրենք եւ բարի վայելում կը մաղթեմ բոլորին»:

Ապա Ղեւոնդ քհնյ. Քիրազեանը օրհնեց ընթրիքի սեղանները եւ ներկաներին:

Շրջանային վարչութեան ատենապետ Ռոժէ Խատարեանը ապա բացատրեց Շրջանային վարչութեան մտայղացման մասին, թէ այս տարուան մեր ճաշկերոյթին առաւել խորք ու իմաստ փոխանցելու համար, Շրջ. վարչութիւնը որոշեց մեծարել շրջանիս վաստակաւոր վեց ընկերների, որոնց համար պատրաստուել է յատուկ շքանշան, որն իրենց պիտի յանձնուի ներկայի եւ անցեալի Շրջ. վարչութիւնների ատենապետների ձեռամբ, նրանց յամառօտ կենսագրականի ընթերցումից յետոյ: Ռոժէ Խատարեանը բեմ հրաւիրեց Շրջ. վարչութեան նախկին ատենապետներ՝ դոկտ. Վիգէն Եագուպեանը, Օհան Օհանեանը եւ Հրայր Շիրիկեանը, որ միասնաբար կատարեն շքանշանների բաշխումը: Այբբենական կարգով բեմ բարձրացան եւ իրենց շքանշաններն ստացան ընկերներ Գուրգէն Գասապեանը, Գաբրիէլ Ինճէճիկեանը, Յովհաննէս Մանուկեանը, Բաբգէն Սասունին, Վարուժան Տէմիրճեանը եւ Օննիկ Քէշիշեանը:

Ստորեւ՝ նոյն կարգով ներկայացնում ենք օրուայ մեծարեալների ամփոփ կենսագրութիւնը:

ԳՈՒՐԳԷՆ ԳԱՍԱՊԵԱՆ

Ծնուել է Հալէպ: Համալսարանական կրթութիւնը ճարտարապետական ճիւղում ստացել է Միշիկընի համալսարանում, որից յետոյ վերադարձել է Պէյրութ եւ զբաղուել իր մասնագիտութեամբ: Վերադարձել է ԱՄՆ, 1976ին: Եղել է Համազգայինի գործօն անդամ՝ մաս կազմելով զանզան վարչութիւններին: Մինչեւ 1976, երկու շրջան եղել է Համազգայինի Կենտրոնական վարչութեան անդամ: 1980ին գումարուած ժողովին ընտրուել է Արեւմտեան ԱՄՆ շրջանի հիմնադիր Շրջանային վարչութիւնը, որի անդամներէն էր Գուրգէն Գասապեանը: Գուրգէն Գասապեանը չորս շրջան եղել է Արեւմտեան ԱՄՆի Շրջանային վարչութեան անդամ եւ վարել է նրա ատենապետութիւնը:

ԳԱԲՐԻԷԼ ԻՆՃԷՃԻԿԵԱՆ

Ծնուել է 1930ին, Քեսապ, Սուրիա: Յաճախած է Քեսապի Ուսումնասիրաց վարժարանը եւ ապա՝ Պէյրութի Ամերիկեան համալսարանը: 1953ին անցել է ԱՄՆ եւ ուսանել Տիթրոյիթի «Ուէյն» համալսարանում՝ արժանանալով պսակաւոր արուեստից տիտղոսի՝ Հասարակական գիտութիւններ, եւ մագիստրոսական տիտղոսի՝ Կրթական տնօրինութիւն ճիւղերում: Պէյրութ վերադառնալով, երեք տարի դասաւանդել է «Հայկազեան» քոլեճում: Լոս Անճելըս վերադառնալով, Սեպտեմբեր 14, 1964ին, Էնսինօ քաղաքում բացում է Ամերիկայի առաջին հայկական ամէնօրեայ վարժարանը՝ «Ֆերահեան»ը: Վարժարանի տնօրէնի պաշտօնը մինչեւ 1990 վարում է Ինճէճիկեանը: Սեպտեմբեր 22, 2009ին, Գ. Ինճէճիկեանի ջանքերով, Վեն Նայս քաղաքում իր դռներն է բացում «Արարատ» պայմանագրական (charter) դպրոցը:

ՅՈՎՀԱՆՆԷՍ ՄԱՆՈՒԿԵԱՆ

Ծնուել է 1926ին, Ալեքսանդրէթ: 1939ին ընտանեօք անցնում է Լիբանան, ուր յաճախում է Ազգային «Աբգարեան» վարժարանը, ապա՝ «Մխիթարեան» եւ Ժեզուիթների Սուրբ Գրիգոր դպրոցները: Յաճախել է Հայոց Ճեմարանի լսարանական բաժինը, որն աւարտել է 1948ին:

Սկսել է բանաստեղծութիւններ գրել ճեմարանական տարիներին: Որդեգրել է «Ալագեազ» գրչանունը: Ունի հայրենաշունչ եւ սիրային երկեր:

Ալագեազի հրատարակած գրքերն են՝ «Ցօղեր ու Ցոլքեր»՝ 1991ին, «Ցիր ու Ցան Ծաղիկներ»՝ 1995ին, «Սրտի Պատառիկներ»՝ 2003ին: Ունի նաեւ գրքեր անգլերէն եւ ֆրանսերէն լեզուներով: Վարել է Համազգայինի բազմաթիւ Ընդհանուր ժողովներ:

ՎԱՐՈՒԺԱՆ ՏԷՄԻՐՃԵԱՆ

Ծնուել է Պէյրութ, Լիբանան: 1947ին աւարտելով Պէյրութի Նշան Փալանճեան Ճեմարանը՝ յաճախել է Պէյրութի Ֆրանսական «Լիսէ»ն, ապա Պէյրութի Ֆրանսական մաթեմաթիկական կենտրոնը: Անցել է Ֆրանսիա, ուսումը շարունակելու համար: Աւարտել է «Սորբոն» համալսարանի մաթեմաթիկական ճիւղը, նաեւ՝ Ֆրանսական Ելեկտրականութեան բարձրագոյն վարժարանը: 1962ին տեղափոխուել է ԱՄՆ:

Երբ 1969-1970 թուականներին Քալիֆորնիոյ մէջ կազմուեց Համազգայինը, Վարուժան Տէմիրճեանը իր մասնակցութիւնը բերել է հիմնադրութեան աշխատանքներին: Եղել է Համազգայինի Ա-րեւմտեան Ամերիկայի շրջանի հիմնադիրներից եւ առաջին վարչութեան անդամ: 1975-1978 եղել է ատենապետը Համազգայինի վարչութեան, իսկ 1989-1993՝ ատենապետը Շրջանային վարչութեան: 1994-1998 եղել է Համազգայինի Կենտրոնական վարչութեան անդամ եւ ներկայացրել է Արեւմտեան Ամերիկայի շրջանը:

ՕՆՆԻԿ ՔԷՇԻՇԵԱՆ

Ծնուել է Երուսաղէմ, ապա անցել է Յորդանան եւ Լիբանան: 1956ից ապրում է ԱՄՆում: Պէյրութում զբաղուել է լրագրութեամբ եւ եղել է թերթի թղթակից: ԱՄՆում թղթակցել է «Լոս Անճելըս Թայմզ»ին: Ուսանել է Քլերմոնթի աւարտական համալսարանում, նախ քաղաքական գիտութիւններ եւ ապա՝ Միջազգային յարաբերութիւններ ճիւղերում, եւ ստացել է դոկտորական տիտղոսը: Քաղաքական գիտութիւնների դասախօս է եղել Այտըհոյի եւ Նիւ Եորքի պետական համալսարաններում, ինչպէս նաեւ Վըրճինիայի «Փոլիթեքնիք» հիմնարկում, եւ հիմնադիրներից է եղել «Ակորա» պարբերաթերթի: Հոգաբարձութեան ատենապետն է եղել Սուրբ Նահատակաց՝ ապա «Ֆերահեան» վերանուանուած վարժարանին: 17 տարի եղել է «Մեսրոպեան» եւ «Ալէք Փիլիպոս» վարժարանների տնօրէնը: Դոկտ. Քէշիշեան եղել է Համազգայինի Արեւմտեան Ամերիկայի Շրջանային վարչութեան երկար տարիների ատենապետը:

ԲԱԲԳԷՆ ՍԱՍՈՒՆԻ

Ծնուել է Ֆրանսիա, 1929 թուին: Յաճախել է Պէյրութի Համազգայինի Հայկական Ճեմարանը: Ուսանել է Պէյրութի Ֆրանսական համալսարանի ուսողութեան կենտրոնում: Ֆրանսիա է անցել 1953 թուին եւ մէկ ու կէս տարի ծառայել ֆրանսական բանակում, ապա շարունակել է ուսումը Փարիզի «Սորբոն» համալսարանում եւ արժանացել մագիստրոսի տիտղոսին՝ ուսողութեան ճիւղում:

1957ից հաստատուել է ԱՄՆի Ֆիլադելֆիա քաղաքում: 1957-59 ուսանել է Փենսիլվանիայի համալսարանում՝ Կիբերնետիկա ճիւղում: 1959ին փոխադրուել է Քալիֆորնիա: 1969ին ընտրուել է որպէս Համազգայինի ԱՄՆ Արեւմտեան շրջանի առաջին վարչութեան անդամ՝ յառաջիկայ տարիներին ստանձնելով վարչութեան ատենապետի կամ քարտուղարի պարտականութիւնները: 70ական թուականների աւարտին եղել է Համազգայինի Կենտրոնական վարչութեան անդամ:

Շքանշանների բաշխումից յետոյ, Ղեւոնդ քհնյ. Քիրազեան ընթերցեց առաջնորդ սրբազան հօր օրհնութեան եւ շնորհաւորանքի խօսքը, որից մէջբերում ենք կատարում.

«Սրտի անհուն գոհունակութեամբ կ՛ողջունենք Համազգայինի Արեւմտեան Միացեալ Նահանգներու Շրջանային վարչութիւնը, հանգանակային աննախընթաց այս հաւաքին առիթով, որ նաեւ առիթ կը ստեղծէ գնահատանքի ու երախտագիտութեան արտայայտութիւն ունենալու համազգայնական վաստակաւոր փաղանգի մը: Համազգայինը ծնունդ առաւ մեր հայրենի հողերու մեծ մասին ու անկախ պետականութեան կորուստէն ետք, Սփիւռքի մէջ դառնալու համար իրողական մշակոյթի նախարարութիւն. ան իր ուսերուն առաւ պահպանել մշակոյթ, արուեստ ու քաջալեր հանդիսանալ բոլոր անոնց, որոնք այս կալուածներուն մէջ կը լծուին մեր ժողովուրդի աննիւթական գանձերու պահպանման ու աճումի վսեմ առաքելութեան:

«Անցեալ աւելի քան 80 տարիներուն, բազմաթիւ անուանի ու անանուն գործիչներ ու նուիրեալներ միացան համազգայնական երթին հայապահպանման ու հայուն մշակութապէս բարգաւաճման գործը տարածելով Միջին Արեւելքէն դէպի արեւմտեան օճախներ, հասնելով մինչեւ մեր ափերը, իսկ Հայաստանի վերանկախացումէն ասդին՝ նաեւ հայրենի հողերուն վրայ: Համազգայինի Կեդրոնական ու Շրջանային վարչութիւններն ու անոնց հովանիին տակ գործող միաւորները հսկայածաւալ աշխատանք կատարած են ընդհանրապէս սիրողական ու յօժարակամ միջոցներով՝ իրագործելով նուաճումներ, որոնք պատիւ կը բերեն պետական ու արհեստավարժ միջոցներով գործող խմբաւորումներու: Այս բոլորը կատարուած են շնորհիւ մեր ժողովուրդի լիաբուռն նուիրաբերումին, որովհետեւ գիտենք, որ Համազգայինին նուիրաբերուած կաթիլները, իրարու միանալով՝ իբրեւ վարար գետ կ՛ոռոգեն հայութեան գիրն ու արուեստը, հայ գիրքն ու հայ դպրոցը:

«Համազգայինի գործի դաշտերուն մէջ վաստակ կերտողները արժանի են ամէն յարգանքի ու պատիւի: Այսօր, մենք եւս, մեր օրհնութեամբ ու գնահատանքով կը միանանք «Համազգային»ի Շրջանային վարչութեան, յարգանքի եւ յիշատակութեան արժանացնելով տիարք Գուրգէն Գասապեանը, Գաբրիէլ Ինճէճիկեանը, Յովհաննէս Մանուկեանը, Բաբգէն Սասունին, Վարուժան Տէմիրճեանը եւ Օննիկ Քէշիշեանը: Կ՛աղօթենք առ Աստուած, որ օրհնէ անոնց վաստակը եւ Իր Ս. Աջը ընդմիշտ հովանի պահէ Համազգայինին ու անոր նուիրեալներու անդաստանին վրայ»:

Առաջնորդ սրբազան հօր կողմից ուղարկուած յուշանուէրը յանձնուեց տէր եւ տիկին Շահէ եւ դոկտ. Լենա Ասատուրեաններին: Շրջանային վարչութիւնն էլ, Հայ գրքի տարուայ առիթով, Հայաստանի ճարտարապետական կոթողների մասին մի գիրք նուիրեց հիւրընկալ ընտանիքին:

Այնուհետեւ իրենց սրտի խօսքերով ու պարտաւորեցնող պատգամներով խօսք առին օրուայ մեծարեալները՝ յիշելով իրենց վարչական կազմակերպական գործունէութիւնը ու կոչ ուղղելով ներկաներին, որ իրենց աշխատանքների մէջ միշտ ի մտի ունենան Համազգայինի երիտասարդականացման հարցը եւ խանդավառեն երիտասարդներին, որպէսզի շարունակեն իրենց նախնիների երթը: Նաեւ յատուկ կարեւորութեամբ մատնանշուեց հայաշատ մեր գաղթօճախում հայ աշակերտներին հայերէնով եւ հայեցի դաստիարակութեամբ զինելու Համազգայինի առաջնահերթ պարտականութեան հարցը: Համազգայինի կրթական առաքելութիւնը այսօր նոր միջոցներ եւ նոր գործելաոճ ու պայմաններ է պահանջում, եւ այս ուղղութեամբ իրենց ուժերը պիտի լարեն բոլոր համազգայնականները: Շեշտուեց նաեւ հայրենիքի հետ կրթական եւ մշակութային սերտ կապեր հաստատելու անհրաժեշտութիւնը, որը կենսատու աղբիւրը պիտի հանդիսանայ հեռաւոր ափերում ապրող մեր հայ համայնքների համար:

Համազգայինի Կենտրոնական վարչութեան շրջանիս ներկայացուցիչ դոկտ. Վիգէն Եագուպեանը ձեռնարկի եզրափակիչ իր շահեկան խօսքերի մէջ նշեց.

«Համազգայինի Կենտրոնական վարչութեան անունից, շնորհաւորում եմ մեծարեալներին, որոնց տարած աշխատանքը վերջին տասնամեակներում եղաւ այն խարիսխը, որ այսօր ներշնչում է բոլորիս որ մեր աշխատանքը այս հեռաւոր ափերի մէջ շարունակենք առանց ընկրկումների ու միշտ դէպի յառաջ ուղղելով մեր հայեացքները՝ նորանոր յաղթանակներ արձանագրելու հեռանկարով:

«Մեծագոյն նուէրը այս անհատներին՝ մեզ նրանց յաջորդը դարձնելու պարտաւորութիւնն է: Երբ սփիւռքեան մեր գաղթօճախներում ամէն օր աւելի կը մեծանան հայ մշակոյթի անաղարտ պահպանման եւ զարգացման դէմ ծառացող դժուարութիւնները, մենք կառչած կը մնանք մեր անցեալի գործիչների ժառանգ թողած աւանդին, նրանց անմնացորդ նուիրուածութեամբ աշխատելու եւ ապագային հաւատալու վճռականութեանը, ու կարելի է եզրակացնել, որ յանձնառութեամբ, երազով, հաւատքով եւ մեր հիմնադիրների երազների ներշնչման ուժով, երբեք-երբեք չպիտի յուսահատուենք: «Նպատակս տկարութիւն չի ճանչնար»ը զուր խօսքեր չեն, այլ՝ պատգամ մը, որուն ժառանգորդներն ենք մենք»:

Դոկտ. Եագուպեան շնորհակալութիւն յայտնեց մանաւանդ տանտէրերին, որոնք իրենց տան դուռը այնպէս լայնասրտօրէն բացին Համազգայինի մեծ ընտանիքի առջեւ, ու նաեւ վստահեցրեց Շրջ. վարչութեանը, որ Կեդր. վարչութիւնը միշտ կանգնած է նրա մէջքին ու ամէն կերպ պիտի սատարէ նրա աշխատանքներին:

Նշելի է նաեւ, որ ձեռնարկի ընթացքին ցուցադրութեան ու վաճառքի էին դրուած համայնքիս մի շարք հանրածանօթ գեղանկարիչների աշխատանքները, որոնցից մէկը, որը պատկանում էր Մինաս Հալլաճի վրձինին, հանդիսաւոր կերպով նուիրուեց Համազգայինին: