ՀՐԱՅՐ ԹԱՄՐԱԶԵԱՆ

ԵՐԵՒԱՆ, «Ազատութիւն».- Հայաստանի նախագահ Սերժ Սարգսեանը իր նստավայրում այսօր (Երկուշաբթի, 18 Մարտին) երեկոյեան հանդիպում է ունեցել հայաստանեան մի խումբ լրատուամիջոցների ներկայացուցիչների հետ: «Ազատութիւն» ռադիօկայանի հայկական ծառայութեան տնօրէն Հրայր Թամրազեանը ներկայ է եղել նախագահի հետ հանդիպմանը եւ հարցեր ուղղել նրան:
«ԱԶԱՏՈՒԹԻՒՆ». – Պարոն նախագահ, ըստ պաշտօնական տուեալների, աւելի քան կէս միլիոն մարդ քուէարկել է Րաֆֆի Յովհաննիսեանի օգտին, եւ նրանք հիմա հաւատացած են, որ իրենց թեկնածուն է յաղթել ընտրութիւններում եւ կանգնել են նրա մէջքին՝ հանրահաւաքային պայքարի տեսքով: Իսկ Րաֆֆի Յովհաննիսեանը արդէն քանի օր է նստած է հացադուլի: Դուք պատրաստւո՞ւմ էք արդեօք այցելել նրան Ազատութեան հրապարակում, եւ եթէ այո, ապա ինչպիսի՞ առաջարկներով:
ՍԵՐԺ ՍԱԳՍԵԱՆ. – Ես չեմ պատրաստւում Ազատութեան հրապարակ գնալ, պատճառները բազմաթիւ են եւ բազմապիսի: Նախ ուզում եմ որոշակի ճշգրտում կատարել ձեր ասածի մէջ…
Նախ պէտք է ասեմ, որ իմ ճշգրտումը կայանում է հետեւեալում. Դուք ասում էք, որ հինգ հարիւր հազարից աւելի մարդ կանգնած են նրա թիկունքում եւ հրապարակներում են: Ես ուրեմն տեսողութեան հետ կապուած խնդիրներ ունեմ, եւ ոչ միայն ես, այլ երեւի մեր բնակչութեան մեծ մասը, որովհետեւ ես այնտեղ չեմ տեսել ոչ հինգ հարիւր հազար, ոչ յիսուն հազար մարդ: Երբ ասում են, որ ժողովուրդը հրապարակներում է, ինձ համար շատ տարօրինակ է դա: Միջին հաշուով այս հանրահաւաքներին, որ տեղի են ունենում Ազատութեան հրապարակում, մասնակցում է 3000 մարդ: Նախ ես վստահութիւն չունեմ, որ նրանք բոլորը, մինչեւ վերջին մարդը քուէարկել են Րաֆֆի Յովհաննիսեանի օգտին: Եւ երկրորդ՝ 3000 մարդը, թէեւ մեզ համար իւրաքանչիւր մարդու կարծիք շատ էական է, կազմում է մեր քաղաքացիների 0.1 տոկոսը: Երեք միլիոնի մօտ ենք, 30 հազարը՝ մէկ տոկոս, 3 հազարը 0.1 տոկոսը: Խօսել այն մասին, որ ժողովուրդը հրապարակներում է, առնուազն կոռեկտ չէ: Ես այս հարցին ուշադրութիւն եմ դարձնում, որովհետեւ հրապարակում էլ ասում են՝ ժողովուրդ, յանուն ժողովրդի եւ այլն: Այս կապակցութեամբ իմ յիշողութեան մէջ դառը պատկերներ են արթնանում, որովհետեւ աշխարհի եւ բոլոր բարեգործները, եւ բոլոր չարագործները միշտ խօսել են ժողովրդի անունից եւ իրենց գործողութիւնները միշտ զարդարել են խօսքերով, որ իբր նրանք դա անում են յանուն ժողովրդի:
Բոլորդ գիտէք մեր յարաբերութիւնների մասին ՀԱԿի հետ եւ բոլորդ գիտէք մեր քաղաքական բանավէճի եւ այլնի մասին: Սա ասում եմ նրա համար, որպէսզի որեւէ մէկը սա երբեք չընկալի որպէս հաճոյախօսութիւն: Եթէ յիշում էք՝ 2008 թուականին մինչեւ 30 հազար մարդ հաւաքուեց Ազատութեան հրապարակում՝ լսելու այն թեկնածուի ճառը, որ տարել էր 300 հազար ձայն: Այսինքն գոնէ այս դէպքում հաւաքուեց ընտրողների 10 տոկոսը: Որտեղ 10 տոկոսը, որտեղ 0.1 տոկոսը… Բայց խնդիրը դրանում չէ: Ես սա ասում եմ, որպէսզի ճշգրտումներ մտցնեմ ժողովրդի անունից եւ յանուն ժողովրդի գործելու՝ մարդկանց ասածների մէջ: Իմ խորին համոզմամբ՝ Րաֆֆի Յովհաննիսեանը հացադուլ յայտարարելով գործընթացները դուրս դրեց քաղաքական պրոցեսից: Ես գնամ ի՞նչ խօսեմ Րաֆֆի Յովհաննիսեանի հետ, ինքս ինձ եմ հարցնում: Գնամ ինչի՞ մասին բանակցեմ աշխարհի վրայ դառնացած եւ արդէն ութ օր սոված մարդու հետ: Դէ, ինչպէս դուք էք ասում՝ հնարաւոր է, որ առողջական վիճակը շատ գերազանց չլինի, որովհետեւ բանակցութիւններ չի նշանակում հաճոյախօսութիւններ փոխանակել, չէ՞. չեմ տեսնում դրա իմաստը: Եթէ ես գնալու լինէի, պիտի գնայի մի նպատակով՝ մէկ անգամ եւս յորդորելու, խնդրելու Րաֆֆի Յովհաննիսեանին՝ հացադուլ չանել, ընտրել պայքարի (եւ դիտաւորեալ եմ այստեղ բաց թողնում «քաղաքական» բառը) այլ ձեւեր: Եւ ես դա հիմա եմ անում: Րաֆֆի Յովհաննիսեան, յորդորում եմ, դադարեցրէք, ես ձեզ աղաչում եմ, խնդրում եմ… բայց գիտէք, մի կարեւոր շատ էական հանգամանք էլ կայ. ես չգիտեմ, թէ ի՞նչ պայմանով է Րաֆֆի Յովհաննիսեանը հացադուլ յայտարարել: Կարո՞ղ էք ասել, յուշէք ինձ, դուք ինֆորմացիայի տիրապետող մարդ էք: Յուշէք՝ ի՞նչ պայման է դրել Րաֆֆի Յովհաննիսեանը, ես շատ ուշադիր ծանօթացել եմ նրա ելոյթին, որ ցաւօք սրտի, ապականուած էր հայհոյանքներով, անձնական վիրաւորանքներով, ինչը սազական չէ Րաֆֆի Յովհաննիսեանին: Բայց ես այնտեղ մի բան եմ տեսել. Րաֆֆի Յովհաննիսեանն ասում է՝ եթէ Սերժ Սարգսեանը Ապրիլի 9ին, կեղծ, ընդգծում եմ՝ կեղծ երդում տայ Աւետարանի եւ Սահմանդրութեան վրայ, ապա, ապա, ապա… Ես երբեք, որեւէ անգամ, ի տարբերութիւն շատ շատերի ոչ կեղծ երդում եմ տուել, ոչ կեղծ բարեւներ եմ շռայլել, ոչ կեղծ դիրքորոշումներ եմ ընդունել, ոչ կեղծ ժպիտ եմ հաղորդել իմ դէմքին: Ես բազմաթիւ անգամներ երդուել եմ, երդուել եմ շատ լուրջ գործերի համար: Ապրիլի 9ի իմ երդումը լինելու է իմ սրտից բխող եւ ամբողջովին անկեղծ:
(«ԱՍՊԱՐԷԶ».- Հարցազրոյցէն կ՛իմանանք, որ նախագահ Սերժ Սարգսեան վերջերս Րաֆֆի Յովհաննիսեանին միջնորդի միջոցաւ առաջարկներ փոխանցած է քաղաքական տագնապը լուծելու ուղղութեամբ, այդ առաջարկները մանրամասնելու «Ազատութեան» տուած հարցումին նախագահ Սարգսեան պատասխանած է):
ՍԵՐԺ ՍԱՐԳՍԵԱՆ.- Ես ուղղակի, քանի որ այդպէս պնդում էք, ձեզ սփոփելու համար ասեմ, որ ես կապը չեմ կորցրել Րաֆֆի Յովհաննիսեանի հետ եւ նրան վերջերս արել եմ առաջարկութիւն՝ իր ասած թեմայով: Եթէ յիշում ես, ես մեր հանդիպման մասին խօսելիս ասացի, որ ես նրան առաջարկեցի իր գաղափարները դնել թղթի վրայ եւ ուղարկել ինձ, ես էլ իմ գաղափարները դրեցի թղթի վրայ, որ ուղարկեմ նրան: Բայց ինչպէս միշտ ես իմ խօսքին հաւատարիմ մնացի, իմ գաղափարները դրեցի թղթի վրայ, ուղարկեցի նրան, իսկ նրանից դեռեւս թուղթ չեմ ստացել: Ես նրանից մենակ յոխորտանքներ եմ լսում Ազատութեան հրապարակում՝ տեղ-տեղ համեմուած անպարկեշտ բառերով: Եթէ կոնկրետ առաջարկութիւն հնչի, ես կոնկրետ պատասխաններ կը տամ: Երկխօսութիւնը չի կարող մարդը միայնակ անել: Չի կարելի միայնակ բանակցել… Պիտի գործընկեր ունենաս: Եթէ քո առաջարկութիւնները չեն ընդունւում, դու պիտի առաջարկութիւն լսես եւ ոչ թէ ասես՝ եթէ Սերժ Սարգսեանը տղամարդ է, նա պէտք է հրաժարական տայ: Ես էլ կարող եմ այլ ձեւակերպումներ հնչեցնել…
«ԱԶԱՏՈՒԹԻՒՆ».- Իսկ ի՞նչ կայ այդ առաջարկներում, որ ուղարկել էք, եթէ գաղտնիք չէ:
ՍԵՐԺ ՍԱՐԳՍԵԱՆ. – Որեւէ գաղտնիք չկայ: Ես շատ եմ մտածել՝ ինչ համապետական միջոցառում կարող է լինել: Դուք էլ ինձ օգնէք: Ասէք մի համապետական մեծ միջոցառում, որ կարող էր բաւարարել 37 տոկոս քուէ ստացած եւ երկրորդ տեղը գրաւած թեկնածուին… Ես էլ մի քիչ մտածեցի եւ գտայ, որ կարող էինք մենք Րաֆֆի Յովհաննիսեանի հետ պայմանաւորուել եւ ստեղծել մի սահմանադրական խորհուրդ, որը կը գլխաւորէր Րաֆֆի Յովհաննիսեանը, այդ խորհրդում կ՛ընդգրկէր հայ ժողովրդի լաւագոյն ուժերին, որպէսզի ռազմավարութիւն մշակի սահմանադրական փոփոխութիւնների, այնուհետեւ այդ ռազմավարութիւնը դարձնեն առաջարկութիւններ, տանեն համաժողովրդական քննարկման, հրաւիրեն փորձագէտներ: Այսինքն՝ լուրջ աշխատանք տանեն եւ դնեն հանրաքուէի: Եթէ մեր ժողովուրդը քուէարկի, ասենք, որ մենք ընդունում ենք Սահմանադրութեան այս փոփոխութիւնները: Իսկ մինչեւ այդ աշխատանքը անելը իւրաքանչիւրի մտքով ինչ անցնում է, հրապարակային դարձնելը եւ պահանջներ ներկայացնելը ես համարում եմ գոնէ ոչ արդիւնաւէտ… Այստեղ նորից ուզում եմ այդ խնդրին անդրադառնալ՝ համամասնակա՞ն, թէ՞ համամասնական եւ մեծամասնական, խորհրդարանակա՞ն, թէ՞ նախագահական… մարզպետները ընտրելո՞ւ միջոցով, թէ՞ նշանակելու եւ այլն, եւ այլն: Սրանք բոլորը թեմաներ են, որ պէտք է քննարկուեն ոչ թէ յուզական մակարդակով, ոչ թէ կուսակցական շահից ելնելով, այլ մասնագէտների մակարդակով:
«ԱԶԱՏՈՒԹԻՒՆ».- Դուք ձեր առաջարկն ուղարկե՞լ էք:
ՍԵՐԺ ՍԱՐԳՍԵԱՆ.- Ի հարկէ: Ես հասկանում եմ, յաջորդ հարցն ես ուզում տալ, բայց մի քիչ անյարմար ես զգում: Թէ ինչ պատասխան եմ ստացել, ասեմ, մենակ աթոռից չընկնէք. Ստացել եմ պատասխան այսպիսի խաչի տեսքով: