«Ճիշդ չէ Հայրենիքի Հետ Կապի Եւ Հաղորդակցութեան Ընթացքում Յուսահատուել»

«ՀԱՅԵՐՆ ԱՅՍՕՐ»Ի ՀԱՐՑԱԶՐՈՅՑԸ ԱՄԵՐԻԿԱՅԻ ՀԱՅ ԱՒԵՏԱՐԱՆՉԱԿԱՆ ԸՆԿԵՐԱԿՑՈՒԹԵԱՆ ԳՈՐԾԱԴԻՐ ՏՆՕՐԷՆ ԶԱՒԷՆ ԽԱՆՃԵԱՆԻ ՀԵՏ

Վարեց՝ ԼՈՒՍԻՆԷ ԱԲՐԱՀԱՄԵԱՆ

2018 թուականին Ամերիկայի Հայ աւետարանչական ընկերակցութիւնը կը տօնի հիմնադրութեան 100ամեակը: Հայաստանի եւ Արցախի հանրապետութիւնների անկախութիւնից յետոյ մեծ է ընկերակցութեան ներդրումը հայրենիքում:

Ընկերակցութեան գործադիր տնօրէն Զաւէն Խանճեանի հետ զրոյցում «Հայերն Այսօր»ը փորձել է յետադարձ հայեացքով ներկայացնել մէկդարեայ պատմութիւն ունեցող կառոյցի գործունէութիւնը Հայաստանում եւ Արցախում, ինչպէս նաեւ 100ամեայ անցած ճանապարհը:

ԼՈՒՍԻՆԷ ԱԲՐԱՀԱՄԵԱՆ.- Պարոն Խանջեան, դուք մասնակցեցիք «Փոխադարձ վստահութիւն, միասնականութիւն եւ պատասխանատուութիւն» խորագրով Հայաստան-Սփիւռք համահայկական 6րդ համաժողովին, եւ մեր զրոյցը կը ցանկանայի համաժողովից սկսել: Ինչպէ՞ս կ՛ամփոփէք այն:

ԶԱՒԷՆ ԽԱՆՃԵԱՆ.- Խօսքս կը ցանկանամ երկու դիտանկիւնից արտայայտել:

Առաջին՝ ստեղծուած մթնոլորտն էր, փոխադարձ վստահութեան՝ շատ ջերմ, լաւ պատրաստուած, եղբայրական, տաքուկ, որտեղ յայտնուելով՝ զգում էիր, որ հայ ժողովուրդը կորիզ ունի, կիզակէտ, որի զաւակներն աշխարհի չորս կողմերից հաւաքուել են, միացել. ոմանք ծանօթանում են, շատերը հին ծանօթութիւններն են նորգում: Օգտակար իրավիճակ, քանի որ այդ ծանօթութիւնները կարող են ընդլայնուել, արդիւնաբերել տարբեր ձեւերով: Համախմբումն, իսկապէս, շատ ուրախալի, նաեւ ջերմ ու արդիւնաբեր է: Նաեւ դժուար աշխատանք, որովհետեւ  հեշտ չէ 1000ից աւելի պատուիրակներ հաւաքել աշխարհի չորս կողմերից: Այս առումով գնահատում եմ ինչպէս սփիւռքի նախարար Հրանոյշ Յակոբեանի, այնպէս էլ աշխատակիցների կատարած աշխատանքը:

Ուզում եմ առանձնացնել նաեւ կամաւորների ներկայութիւնը համաժողովին: Շատ լաւ պատրաստուած երիտասարդներ, որոնք մեզ համար ուղեցոյց եղան, մեր քարտէզն այդ երեք օրերի ընթացքում: Չեմ յիշում՝ նախկին համաժողովներին կա՞ր նման բան, թէ ոչ, բայց նախաձեռնութիւնը շատ գովելի է:

Երկրորդ՝ կազմակերպչական, միասնականութեան առումով համաժողովի չորս ուղղութիւնների բաժանումը շատ ճիշդ էր արուած: Իւրաքանչիւր մարդ ընտրութեան հնարաւորութիւն ունէր, եւ մասնակցելով այս կամ այն քննարկմանը՝ կարող էր գործնականում հետեւել ծրագրի ընթացքին եւ իր մտքերն արտայայտել:

Ինչ վերաբերում է փոխադարձ վստահութիւն ստեղծելուն եւ պատասխանատուութիւն ստանձնելուն, մեզ յուզող հարցերը քննելուն եւ լուծումներ գտնելուն, պէտք է նշեմ, որ կար առաջարկութիւնների հարթակ, ինչը շատ լաւ կազմակերպում էին նիստավարները: Եթէ որեւէ հարցի շուրջ մարդիկ տարակարծիք էին, իրենց տեսակէտն էին ցանկանում արտայայտել, նիստավարը նրանց խօսելու հնարաւորութիւն էր տալիս՝ փորձելով հասկանալ, թէ ինչպէ՛ս կարող է լուծուել, շտկուել այդ հարցը: Այս երեւոյթը նոյնպէս շատ դրական եմ համարում:

Իսկ ժողովի ամբողջական ընթացքին, քննարկուած հարցերի լուծմանը ճիշդ գնահատական տուողը միայն ժամանակը կարող է լինել:

Մինչ համաժողովը ժխտական կարծիքների որոշ ալիք էր բարձրացել Սփիւռքում, ինչը հիմնականում հիմնուած էր նախորդ համաժողովների արդիւնքների իրականացման վրայ: Իմ կարծիքով այդ մարդիկ պակաս հայրենասէր չեն, քան վերջին համաժողովի մասնակիցները: Նրանք պարզապէս յուսախաբութեան, յուսահատութեան պատճառով՝ որոշել էին չմասնակցել: Չեմ ուզում քննադատել նրանց կամ արդարացնել, բայց կարծում եմ, որ ճիշդ չէ՝ հայրենիքի հետ կապի եւ հաղորդակցութեան ընթացքում յուսահատուել: Կարող ենք մի պահ յուսալքուել, յուսահատուել, բայց միշտ պէտք է դրական մօտեցում ցուցաբերել, դրական արտայայտութիւններ անել, լաւը փնտռել, լուծումներ որոնել, աւելի խիզախ լինել մեր արտայայտութիւնների մէջ:

 Ես սկզբից ի վեր հանգիստ եմ եղել նախ ինքս ինձ հետ, արտայայտել եմ այն՝ ինչ մտածել եմ: Այդ պատճառով դժուարութիւններ չեմ ունեցել մեր հանդիպումների, երկխօսութեան ընթացքում: Դժուարութիւն չեմ ունեցել ներկայ լինելու, որոշելու, որ կարեւոր է մեր մասնակցութիւնն այս համաժողովին: Շատ լաւ բաներ սերտուեցին, կարեւոր նիւթեր էին տեղ գտել օրակարգում, որոնք կապ ունեն մեր ժողովրդի կեանքի հետ:

Հայրենիքի հողը սուրբ է մեզ համար, բայց Հայաստանի ամենակարեւոր, գերկարեւոր արժէքը՝ մարդ էակն է, հայ քաղաքացին: Այն ամէն ինչ մենք ծրագրում ենք, մտածում, որոշում՝ նրա համար է: Ու եթէ ցանկանում ենք արդար գնահատականը տալ համաժողովների, պէտք է երբեմն նաեւ մեր քաղաքացիներին հարցնել:

ԼՈՒՍԻՆԷ ԱԲՐԱՀԱՄԵԱՆ.- Մայիսի 28ին նախագահ Սերժ Սարգսեանը Հայրենիք-Սփիւռք կապերի ամրապնդման գործում ունեցած աւանդի համար ձեզ պարգեւատրեց «Երախտագիտութեան մեդալով»: Համաժողովի օրերին հանդիպեցիք Արցախի նախագահ Բակօ Սահակեանին եւ Արցախին մատուցած ծառայութիւնների, ինչպէս նաեւ Ամերիկայի Հայ աւետարանչական ընկերակցութեան 100ամեակի առիթով ձեզ փոխանցուեց ընկերակցութեանը շնորհուած «Երախտագիտութեան մեդալը»: Ընկերակցութեան համար ի՞նչ նշանակութիւն ունի պարգեւատրումը: Կը խնդրէի նաեւ, որ խօսէք այն օժանդակութիւնների, ծրագրերի մասին, որոնք իրականացնում էք Արցախում:

ԶԱՒԷՆ ԽԱՆՃԵԱՆ.- Ամերիկայի Հայ աւետարանչական ընկերակցութիւնը կարող է հպարտութեամբ յայտարարել, որ անկախութեան առաջին օրերից եղաւ Արցախում եւ իր ծառայութիւնները սկսեց մատուցել:

Արցախը մեր գերխնդիրների կիզակէտն է: Արցախի անկախութեան հզօրացումը, խարսխումը գերխնդիր է ազգի համար: Բոլորս պարտաւոր ենք հնարաւոր ամէն բան անել՝ օգտակար լինելու Արցախին, հզօրացնել Արցախի պետութիւնը: Շահել ենք պատերազմը, բայց ոչ՝ խաղաղութիւնը, ինչը տակաւին շարունակում է որպէս տագնապ մնալ թէ՛ Հայաստանի, թէ՛ Սփիւռքի, թէ՛ Արցախի համար: Մենք պէտք է օգտագործենք մեր կարողութիւնները, որպէսզի շահենք Արցախի խաղաղութիւնը:

Արցախի ժողովուրդը չի կարող իր հանգիստ, արժանապատիւ կեանքը շարունակել, երբ տակաւին խաղաղութեան ապահովութիւնը չկայ:

Ինչ վերաբերում է գնահատանքին եւ երախտիքին, որը մեզ փոխանցուեց, ես կարող եմ միայն խոնարհուել այդ ժողովրդի եւ նրա ներկայացուցիչ նախագահ Բակօ Սահակեանի առջեւ, որը մեզ այդ ձեւով պատուեց, որովհետեւ մենք մեր պարտականութիւնն ենք կատարում: Ապաւինելով մեր ազգային, քրիստոնէական ոգուն՝ մեր ծրագրերով օգտակար ենք լինում մեր ժողովրդի հոգեւոր, կրթական եւ ֆիզիկական պէտքերին:

Գնահատանքը եւ երախտիքը մեզ առաւել յանձնառու է դարձնում, որպէսզի աւելի մեծ ճիգով, մեր ծառայութիւնները ընդլայնելով՝ շարունակենք օժանդակել Արցախի ժողովրդին:

ԼՈՒՍԻՆԷ ԱԲՐԱՀԱՄԵԱՆ.- Անցնող տարիների ընթացքում ընկերակցութիւնն իր օժանդակութիւններով սատար կանգնեց նաեւ Սիրիայի պատերազմից տուժած մեր հայրենակիցներին:

ԶԱՒԷՆ ԽԱՆՃԵԱՆ.- Հինգ տարի շարունակ սիրիահայութեան տագնապը Սփիւռքի, եւ ո՛չ միայն, գերխնդիրն էր: Ժամանակաւոր կերպով ես այն ազգային աղէտ եմ համարում:

Սիրիահայ գաղութը սփիւռքահայութեան խարիսխն է: Հայոց Ցեղասպանութիւնը վերապրած հայ մարդը փրկութիւն գտաւ եւ հաստատուեց այդ հիւրընկալ քաղաքում, որը եւ դարձաւ Սփիւռքի Մայր գաղութը:

Գաղութի կորուստը ահռելի ցնցում էր ողջ Սփիւռքի, սփիւռքահայութեան համար: Կարծում եմ՝ սիրիահայութեան վնասը՝ ֆիզիկական, նիւթական ու մարդկային՝ անգնահատելի է եւ, դժբախտաբար, անվերադարձ:

Սիրիայի պատերազմը անակնկալ էր ո՛չ միայն Սփիւռքի համար, այլեւ՝ Սիրիայի: Եւ ընկերակցութիւնն առաջին իսկ օրերից սիրիահայ համայնքի կողքին կանգնեց: Ես նաեւ անհատապէս, քանի որ տակաւին Աւետարանչական ընկերակցութեան ղեկավարութիւնը չէի ստանձնել, եւ որպէս նախկին հալեպահայ՝ Լոս Անջելեսում հիմնեցինք Սիրիահայութեան օժանդակութեան գործադիր մարմին՝ ՍԱՐՖ: Վերջինս հոյակապ աշխատանք տարաւ նիւթապէս օժանդակելու կրակի տակ գտնուող մեր հայրենակիցներին եւ բարձրացնելու ժողովրդի գիտակցութեան մակարդակը, որովհետեւ ԱՄՆում, եւ արտասահմանում ընդհանրապէս, դժուար էր իրապէս ըմբռնել, թէ ինչ է կատարւում Սիրիայում: Կարծես շղարշուած էր Սիրիան իր պատերազմով: Թէ՛ ՍԱՐՖի շրջանում, եւ արդէն 2014 թուականին Աւետարանչական ընկերակցութեան ղեկավար ընտրուելով, մենք մեծ ներդրում ունեցանք օժանդակութիւն ցուցաբերելու Սիրիայում աղէտալի վիճակում յայտնուած մեր հայրենակիցներին:

Այս 5 տարիների ընթացքում, երբ նրանցից շատերը հեռացան Սիրիայից, բնականաբար, գլխաւոր հիւրասէրը հայրենիքը դարձաւ: Սա հրաշք էր, որը մենք պէտք է գիտակցէինք: Մարդիկ, որոնց անձնագրերը անընդունելի էին աշխարհի չորս կողմերում, մէկ տեղ կարող էին ազատ մուտք ունենալ՝ հայրենիք: Միակ երկիրը, որը նրանց ընդունեց, ապաստան, տուն տուեց՝ Հայաստանն էր: Սիրիահայութիւնը սա շատ լաւ է գիտակցում: Հայաստանում հաստատուած սիրիահայերին ես անուանում եմ անկողմնացոյց, որովհետեւ փախչելով պատերազմի ճիրաններից՝ ֆիզիկապէս փրկութիւն գտան այստեղ, բայց չէին կողմնորոշւում՝ անկողմնացոյց էին, թէ ինչ պէտք է անեն: Շատերը եկան, յետոյ գնացին այլ երկրներ, որոշները մնացին՝ կողմնորոշուելու, թէ ո՛ւր գնան, ի՛նչ անեն:

Մեր օժանդակութիւնը թիրախաւորուած էր այնպէս, որ Հայաստանում հաստատուած սիրիահայերը կողմնորոշուէին հաստատուել հայրենիքում: Գործակցելով Սփիւռքի նախարարութեան, «Սիրիահայերի հիմնախնդիրները համակարգող կենտրոն» հասարակական կազմակերպութեան հետ՝ իրականացրել ենք, եւ դեռ շարունակում ենք, նիւթական աջակցութիւն ցուցաբերել, բնակարանների վարձավճարները փոխհատուցել, բժշկական ծառայութիւնների համար գումարներ յատկացնել, կրթական օժանդակութիւններ իրականացնել, նպաստներ վճարել, իսկ նրանց, ովքեր ամէնօրեայ սննդի կարիք ունեն, նպաստ յատկացնել:

Շարունակեցինք նաեւ ուղղութիւն տալ, որ երկուստեք շահը պահանջում է, որ նրանք հաստատուեն հայրենիքում: Որպէս Սփիւռք՝ հայութիւնը անկասկած կը շահի, որ այդ խումբը այստեղ հաստատուի, դա օգտակար կը լինի նաեւ հայրենիքին՝ նրանց կարողութիւնները, տաղանդը, ներուժը օգտագործելով: Այդ աշխատանքները տակաւին շարունակւում են:

Ընկերակցութիւնը նոյնիսկ Կանադայում հաստատուած սիրիահայերին է նեցուկ կանգնել: Սակայն մեր գլխաւոր նպատակակէտը անցնող տարիներին՝ Սիրիան էր եւ Հայաստանը:

ԼՈՒՍԻՆԷ ԱԲՐԱՀԱՄԵԱՆ.- Դուք Ամերիկայի Հայ աւետարանչական ընկերակցութեան գործադիր տնօրէնն էք 2014 թուականից: Հե՞շտ էր ձեզ համար ստանձնել այդ պաշտօնը եւ ի՞նչ է ձեզ համար այս աշխատանքը:

ԶԱՒԷՆ ԽԱՆՃԵԱՆ.- Հասարակական աշխատանքը միշտ համընթաց քայլել է իմ անձնական կեանքի, աշխատանքային գործունէութեանը զուգահեռ: Նոյնիսկ այս պաշտօնը ստանձնելուց տասնամեակներ առաջ՝ ԱՄՆում հաստատուելուց ի վեր, շուրջ 30-35 տարի՝ ազգին, համայնքին, ժողովրդին ծառայելը զուգորդուել է իմ անմիջական գործի ասպարէզի հետ: Այդ պատճառով ինձ համար հեշտ էր այս փոխանցումը եւ հարազատ, որովհետեւ գտնւում եմ այնպիսի մթնոլորտում, որն ինձ հոգեկան գոհունակութիւն է տալիս: Իմ կարողութիւնները, ծառայութիւններն ի սպաս եմ դնում այնպիսի ընկերակցութեան, որի սկզբունքներին արդէն իսկ հաւատացել եմ, որը իմ գաղափարախօսութեան, հաւատամքի մէկ մասն է կազմում:

Աշխատանքային պարտականութիւններս ստանձնելը շատ հեշտ, սահուն եղաւ: Այնքան գոհունակութեամբ եմ կատարում իմ աշխատանքը, որ երբեմն աշխատանքային ժամերը չեմ զգում:

Իհարկէ, տագնապները շատ են, դժուարութիւններ, մարտահրաւէրներ միշտ կան, անգամ լուրջ մարտահրաւէրներ էլ ունեցանք, բայց կարողացանք յաղթահարել:

Մեր յաջողութեան գրաւականն այն է, որ Աւետարանչական ընկերակցութիւնը մի քանի կարեւոր սկզբունքներ է որդեգրել, որոնցով եւ առաջնորդւում է:

Առաջին՝ շատ թափանցիկ կազմակերպութիւն է, երբեք ներփակ չենք, մեր ծրագրերը, աշխատանքը բաց են բոլորի առջեւ: Մեր ծառայութեան ընտրական ոճը ժողովրդավար է, մեր ներկայացուցիչները, գործադիր մարմնի կազմը ընտրւում են անդամների կողմից, բոլորը քուէարկելու իրաւունք ունեն:

Երկրորդ՝ մենք հաշուետու ենք: Կանոնաւոր, մեր տարեկան ժողովների ընթացքում, կայքէջի հրապարակումների, հաղորդագրութիւնների միջոցով տեղեակ ենք պահում մեր անդամներին մեր գործունէութեան մասին: Ընկերակցութեանը կարող է անդամակցել այն մարդը, ով Աւետարանչականին տարեկան նպաստ է տալիս: Կարեւոր չէ, թէ որ յարանուանութեանն է պատկանում, որ երկրից է:

Երրորդ՝ պատասխանատու է: Այս պատասխանատուութեան գիտակցումն է, որը արդէն 100 տարի օգնում է դիմագրաւել բոլոր դժուարութիւնները, անակնկալներն ու մարտահրաւէրները:

ԼՈՒՍԻՆԷ ԱԲՐԱՀԱՄԵԱՆ.- 2018 թուականին Ամերիկայի Հայ աւետարանչական ընկերակցութիւնը տօնելու է հիմնադրման 100ամեակը: Ինչպիսի՞ն էին ընկերակցութեան համար անցնող 100 տարիները:

ԶԱՒԷՆ ԽԱՆՃԵԱՆ.- Առաջին՝ այս 100 տարուայ ընթացքում այն, ինչին հասել է Աւետարանչական ընկերակցութիւնը, պարտական է այն հազարաւոր մարդկանց, որոնք հիմնադրութիւնից ի վեր իրենց միտքը, նիւթական կարողութիւնը, ժամանակը, քրտինքն են թափել, որ ունենանք այն, ինչ ունենք այսօր: Հրաշալի 100ամեայ կեանք, անցած ճանապարհ, որի համար պարտական ենք միմիայն այդ մարդկանց: Մարդիկ, որոնք այս ժառանգութիւնը կերտեցին եւ մեզ հասցրին: Ամէն սերունդ, ամէն հանգրուան մէկ քար է դրել՝ կառուցելով մի կառոյց, որը տարէցտարի բարձրանում է: Այսօր մենք վայելում ենք այն զոհողութիւնների արդիւնքը, որը իրենցն էր: Այս ամէնի գիտակցումը միայն հիացում է պատճառում բոլոր նրանց հանդէպ, որոնք մեզանից առաջ էին:

Երկրորդ խորհուրդն այն է, թէ ո՞րն է մեր դերն այսօր: Մենք հաւաքւում ենք, ուրախանում, խնդակցում, սակայն ո՞րն է մեր դերը: Մեր դերը յաջորդ քարը դնելն է, յաջորդ 100ամեակը ծրագրելն է, եկող սերունդների կեանքը ապահովելը, ինչը մենք այսօր մեր քրտինքով, մեր զոհողութեամբ, մեր նուիրատուութեամբ պէտք է կարողանանք կերտել:

Այս ամէնը հաշուի առնելով՝ ընկերակցութիւնը 2016 թուականին ծրագրեց 20 միլիոն դոլարի հանգանակութիւն կազմակերպել: Աշխատանքներն ընթացքի մէջ են, որոնք կ՛եզրափակենք 2018 թուականի տարեվերջին:

Յուսանք, որ կը կարողանանք մեր ամբողջ էութեամբ այդ մէկ քարը երկու քար դարձնել, որպէսզի աւելի դիւրացնենք յաջորդ սերունդների կարիքները, անգամ կեանքը՝ գալիք 100ամեակի ընթացում:

ԼՈՒՍԻՆԷ ԱԲՐԱՀԱՄԵԱՆ.- Ինչպէ՞ս էք պատրաստւում տօնել յոբելեանը:

ԶԱՒԷՆ ԽԱՆՃԵԱՆ.- Մենք 5 մայրցամաքների 24 երկրների վրայ բաժանուած ծրագիր եւ ծառայութիւն ունենք. մտածեցինք, որ պէտք է ընդգրկենք հնարաւորինս շատ շրջան:

Թէեւ հանգանակութիւնը նախաձեռնեցինք 2016 Հոկտեմբերին, սակայն մեր հանդիսութիւնները, տօնակատարութիւնների մեկնարկը տրուեց 2017ի Հոկտեմբերի 21ին՝ ԱՄՆ Արեւելեան շրջանից: Աւետարանչական ընկերակցութեան տարեկան ժողովի ժամանակաշրջանն է, որը զուգադիպում է տարեկան ժողովի ճաշկերոյթին: Տօնակատարութիւնները կը շարունակուեն Մարտին՝ Աւստրալիայում, Մայիսին՝ Կանադայում, Յունիսի սկզբին՝ Լիբանանում, Յունիս երկրորդ կէսին՝ Ֆրանսիայում, Սեպտեմբերին՝ Հայաստանում, իսկ արդէն Հոկտեմբերին կ՛եզրափակենք մեր հանդիսութիւնները Լոս Անջելեսում, զուգահեռ նաեւ՝ մեր դրամահաւաքը:

ԼՈՒՍԻՆԷ ԱԲՐԱՀԱՄԵԱՆ.- Պարոն Խանճեան, ինչո՞վ կը ցանկանաք եզրափակել մեր զրոյցը:

ԶԱՒԷՆ ԽԱՆՃԵԱՆ.- Կ՛ուզեմ վերադառնալ համաժողովին եւ հետեւեալ միտքն արտայայտել: Ինչպէս եւ նշեցի, մեր երկրի ամենակարեւոր հարստութիւնը հայ մարդն է, հայ անհատը: Անկախութիւնը դիւրին չէր: Դիւրին չէր յատկապէս Արցախի անկախութիւնն ու ազատութիւնը, որը մեզ արծաթէ ափսէի վրայ չհրամցուեց: Արեան եւ քրտինքի ոռոգումով մեր հողերը ազատագրուեցին եւ Անկախութիւն հռչակուեց:

Հայաստանի պարագան մի փոքր տարբեր է: Հայաստանի անկախութիւնը, որի 26ամեակը ուրախութեամբ տօնեցինք օրերս, ստեղծուեց Խորհրդային Միութեան փլուզման արդիւնքում եւ մեր ժողովրդի ազատ ապրելու ինքնորոշմամբ:

26 տարի առաջ կատարուեց բոլորիս երազը, եւ աշխարհատարած հայութիւնն իր անկախութիւնը գտաւ այստեղ: Անակնկալ էր, սակայն պայքարով շահուած անկախութիւն չէր, թէեւ ամէն ինչ զրոյից պէտք է սկսուէր, քանի որ Խորհրդային հասարակարգից անցում կատարուեց մի նոր հասարակարգի: Այս վիճակում խարխափումը տրամաբանական էր, սխալներ գործելը՝ ակնկալելի, քանի որ պետութիւն կերտելը ժամանակ է պահանջում:

Սակայն, դժբախտաբար, անցնող 26 տարիների ընթացքում ժողովրդի սոցիալական վիճակը՝  լաւի եւ վատի միջեւ տարբերութիւնը՝ հսկայական է, ինչը մեզ շատ ցաւ է պատճառում:

Զանազան կազմակերպութիւններ ջանում են օգտակար լինել նեղ դրութեան մէջ գտնուող զանգուածներին, սակայն տակաւին այդ հսկայ զանգուածը վեր բարձրացնելու խնդիր ունենք: Այս համաժողովը որքանով կարողացաւ այս հարցերը քննել, ճանապարհներ գտնել օգտակար լինելու՝ ապագան ցոյց կը տայ:

Շատ կարեւոր է մեզ համար այդ տարածութիւնը կրճատելը եւ սոցիալական անհաւասար պայմաններում ապրող մարդկանց վեր բարձրացնելը: Այդ ձեւով նաեւ նրանց կը պահենք հայրենի հողի վրայ, որովհետեւ ես չեմ հաւատում, որ մէկը, ով կարող է այստեղ հոգալ իր ընտանիքի կարիքները, որոշի դուրս գալ հայրենի, պապենական հողից:

Կը յուսանք, կ՛աղօթենք, կ՛աշխատենք, մեր բաժինը կը բերենք եւ կ՛ակնկալենք, որ մեր երկրի իշխանութիւնները եւս կ՛որոնեն ճանապարհներ՝ այդ տարածութիւնը նուազեցնելու եւ մեր ժողովրդին աւելի բարեկեցիկ վիճակում պահելու ուղղութեամբ: