
«Մէկ Տարի Առաջ Ինչո՞ւ Վարչապետը Չէր Ասում, Որ Ամուլսարը Չշահագործելու Իրաւական Հիմքեր Չկան»
Վարեց՝ ՄՀԵՐ ԱՐՇԱԿԵԱՆ
ՄՀԵՐ ԱՐՇԱԿԵԱՆ.- Արցախում տեղի ունեցած ՏԻՄ ընտրութիւններին մասնակցել է Դաշնակցութիւնը: Ինչպէ՞ս էք գնահատում այդ ընտրութիւնները:
ԻՇԽԱՆ ՍԱՂԱԹԵԼԵԱՆ.- Բաւականին լաւ որակի ընտրութիւններ տեղի ունեցան Արցախում: ՀՅԴն, բնականաբար, մասնակցում էր, եւ 3 կուսակցութիւնների մէջ երրորդ արդիւնքն ենք ունեցել: Մէկ տասնեակից աւելի համայնքներում ունեցել ենք կուսակցութեան թեկնածուներ: Ունեցել ենք թեկնածուներ, օրինակ, Քարվաճառի շրջանում, որ ձայների շատ փոքր տարբերութեամբ պարտուել է, իսկ Աղաւնոյում յաղթել ենք: Բազմաթիւ համայնքներում յաջողութեան են հասել այն թեկնածուները, որոնց մենք պաշտպանել ենք:
ՄՀԵՐ ԱՐՇԱԿԵԱՆ.- Այս ընտրութիւններն աննախադէ՞պ էին ժողովրդավարութեան առումով:
ԻՇԽԱՆ ՍԱՂԱԹԵԼԵԱՆ.- Ընդհանրապէս, Արցախի ընտրութիւնները միշտ բաւականին լաւ որակի են եղել: Այս ընտրութիւնները եւս մէկ քայլ առաջ էին:
ՄՀԵՐ ԱՐՇԱԿԵԱՆ.- 5 ամիս առաջ այն հարցին, թէ հնարաւո՞ր է Հանրապետական-Դաշնակցութիւն համագործակցութիւն արտախորհրդարանական ճակատում, դուք ասել էիք, որ բաց էք համագործակցութեան համար: Արդէն կա՞յ այդ համագործակցութիւնը:
ԻՇԽԱՆ ՍԱՂԱԹԵԼԵԱՆ.- Այս պահին Հանրապետական կուսակցութեան հետ համագործակցութեան օրինակներ չունենք, բայց մենք շարունակում ենք նոյն քաղաքականութիւնը. եթէ կան օրակարգեր, որոնք բխում են մեր ծրագրերից, համագործակցութիւնը չենք բացառում արտախորհրդարանական տարբեր ուժերի հետ: Անցնող ժամանակահատուածում մենք արտախորհրդարանական ուժերի հետ մի քանի համագործակցութեան լաւ փորձ ունենք, մէկ-երկու օրակարգով համագործակցել ենք եւ առաջիկայում եւս փորձելու ենք, ընդհանուր օրակարգեր ունենալու դէպքում, շարունակել համագործակցել:
ՄՀԵՐ ԱՐՇԱԿԵԱՆ.- Պարոն Սաղաթելեան, որո՞նք են այն խնդիրները, որ այսօր կարող են միաւորել արտախորհրդարանական ուժերին:
ԻՇԽԱՆ ՍԱՂԱԹԵԼԵԱՆ.- Դրանք բազմաթիւ են, բայց արտախորհրդարանական ուժերն ունեն նաեւ իրենց ուրոյն օրակարգերը: Շատ հարցերում հնարաւոր չէ նաեւ ընդհանուր համախմբում կազմակերպել: Ես կարծում եմ՝ այսօրուայ ընդդիմութեան հիմնական եւ կարեւոր խնդիրներից մէկն է՝ լինել զսպաշապիկ այսօրուայ իշխանութեան համար եւ թոյլ չտալ բարեփոխումների ու այլ լօզունգների տակ երկրում հաստատել մէկ մարդու իշխանութիւն: Եւ որքան Հայաստանում լինի կազմակերպուած եւ կայացած ընդդիմութիւն, դա բխում է մեր ժողովրդի շահերից:
ՄՀԵՐ ԱՐՇԱԿԵԱՆ.- Մի քանի օր առաջ Միքայէլ Մինասեանը յայտարարել է, որ Հայաստանում ընդդիմութիւն չկայ, որովհետեւ եղած ուժերի ուզածը ռեւանշիզմն (վրէժխնդրութիւնը-Խմբ.) է: Դուք համաձա՞յն էք նրա հետ:
ԻՇԽԱՆ ՍԱՂԱԹԵԼԵԱՆ.- ՀՅԴի պարագայում որեւէ մէկը չի կարող նման բան ասել, ՀՅԴն իրական արմատական, գաղափարական ընդդիմութիւն է: Անցնող ժամանակահատուածում տարբերուել ենք նաեւ հէնց դրանով, որ մենք ոչ միայն քննադատել ենք իշխանութիւններին քաղաքականութեան համար, այլեւ ներկայացրել ենք այլընտրանքը:
ՄՀԵՐ ԱՐՇԱԿԵԱՆ.- Ադեկուատ (յարմարող) կուսակցութեան հիմնադիր անդամ Արթուր Դանիէլեանը յայտարարել է, որ ընդդիմութեան կոնսոլիդացիայի (ամրապնդման-Խմբ.) համար առաջնորդի լաւագոյն թեկնածուն Միքայէլ Մինասեանն է, ու նա այդպիսին է նաեւ Դաշնակցութեան համար: Այդպէ՞ս է, թէ՞ ոչ:
ԻՇԽԱՆ ՍԱՂԱԹԵԼԵԱՆ.- Ես լուրջ չեմ վերաբերւում իր այդ յայտարարութեանը: Դա կեղծ, հնարովի, արհեստական օրակարգ է եւ ընդդիմադիր դաշտում նման խնդիր չկայ:
ՄՀԵՐ ԱՐՇԱԿԵԱՆ.- Ընդդիմութեան դաշտում կա՞յ այնպիսի խնդիր, որ ինչ-որ մէկն անպայման պէտք է առաջնորդի նրան:
ԻՇԽԱՆ ՍԱՂԱԹԵԼԵԱՆ.- Ես կարծում եմ՝ այսօր ընդդիմութիւնը պէտք է ոչ թէ փնտռի առաջնորդ եւ դրա վրայ ժամանակ ծախսի ու հնարաւոր սրացումներ առաջացնի ընդդիմութեան դաշտում, այլ պէտք է կենտրոնանայ բուն օրակարգերի վրայ եւ նման կեղծ, շինծու, բանսարկու բաների վրայ ժամանակ չծախսի:
ՄՀԵՐ ԱՐՇԱԿԵԱՆ.- Դաշնակցութիւնն այսօր ունի՞ իշխանութեան հետ համագործակցութեան եզրեր:
ԻՇԽԱՆ ՍԱՂԱԹԵԼԵԱՆ.- Մենք բազմաթիւ անգամ ասել ենք, եւ յաճախ սա այլ կերպ են մեկնաբանում, որ որտեղ կայ պետութեան շահ, կայ ժողովրդի եւ պետութեան իրաւունքների պաշտպանութեան հարց եւ խնդիր, յատկապէս՝ Հայաստանից դուրս, մենք կանգնելու ենք պետութեան կողքին, ո՛չ իշխանութեան: Այս իմաստով մենք համագործակցութեան օրինակներ այս ընթացքում ունեցել ենք եւ շարունակելու ենք ունենալ: Սա չի նշանակում, որ մենք մեր քայլերով եւ գործողութիւններով նպաստելու ենք իշխանութեան հեղինակութեան բարձրացմանը, իշխանութեան հետ ենք համագործակցում: Բայց հարցեր կան, որ, այո՛, մենք յանուն պետութեան համագործակցելու ենք: Եթէ պետութիւնն ունի խնդիր, կապ չունի, թէ ովքեր են իշխանութեան գլխին, մենք համագործակցելու ենք:
ՄՀԵՐ ԱՐՇԱԿԵԱՆ.- Դուք Ամուլսարի հարցում սպասո՞ւմ էք հանրային ըմբոստացում:
ԻՇԽԱՆ ՍԱՂԱԹԵԼԵԱՆ.- Մենք կարծում ենք, որ, այո՛, իրավիճակը բաւականին կը թէժանայ, եւ այս ամէնի մեղաւորը Հայաստանի իշխանութիւններն են, որոնք այս մէկ տարուայ ընթացքում հասարակութեան մէջ ձեւաւորեցին չարդարացուած սպասումներ:
ՄՀԵՐ ԱՐՇԱԿԵԱՆ.- Այսինքն՝ հասարակութիւնը սպասում էր, որ չի՞ շահագործուելու:
ԻՇԽԱՆ ՍԱՂԱԹԵԼԵԱՆ.- Այո՛, ու այդ սպասումը ձեւաւորել էր իշխանութիւնն իր ոչ հետեւողական քայլերի ու պոպուլիզմի (ամբոխահաճ-Խմբ.) արդիւնքում: Այսօր ունենք իրականութիւն, երբ իշխանութիւնը խնդիր ունի: Եւ եթէ նա առանց կասկածները փարատելու գնայ հանքի շահագործման, սրացումներ լինելու են:
ՄՀԵՐ ԱՐՇԱԿԵԱՆ.- Վարչապետն ասում է, որ Ամուլսարը չշահագործելու իրաւական հիմքեր չկան:
ԻՇԽԱՆ ՍԱՂԱԹԵԼԵԱՆ.- Մէկ տարի առաջ ինչո՞ւ չէր ասում այդ մասին, թող մէկ տարի առաջ հասարակութեանն ասէր, որ իրաւական հիմքեր չկան: Եւ այն ժամանակ լուծում տար, ու այս լարուածութիւնը տեղի չէր ունենայ:
ՄՀԵՐ ԱՐՇԱԿԵԱՆ.- Մէկ տարի առաջ նա, գուցէ, այդ խորութեամբ չէր տիրապետում խնդրին:
ԻՇԽԱՆ ՍԱՂԱԹԵԼԵԱՆ.-Հէնց դա է խնդիրը:
ՄՀԵՐ ԱՐՇԱԿԵԱՆ.- Այսօր վարչապետն ունի հանրային մեծ վստահութիւն, ինչո՞ւ չհաւատալ նրա խօսքին:
ԻՇԽԱՆ ՍԱՂԱԹԵԼԵԱՆ.- Մենք չենք ասում, որ իրաւական հիմքեր կան, մենք ասում ենք՝ այն բոլոր փաստարկները, որոնք ներկայացնում էք եւ ասում, որ հանքի շահագործումն անվնաս է, դրանք համոզիչ չեն: Իմիջիայլոց, առաջիկայ երկու օրը մենք կը ներկայացնենք մեր մասնագիտական եզրակացութիւնը հանքի շահագործման հետ կապուած: Դրանք կը լինեն մեր դիտարկումները՝ ուսումնասիրութիւնների եւ հրապարակուած եզրակացութիւնների հիման վրայ, որտեղ կը լինեն բոլոր մտահոգութիւնները, ինչպէս նաեւ մեր առաջարկութիւնները:
ՄՀԵՐ ԱՐՇԱԿԵԱՆ.- Եթէ, այնուամենայնիւ, պարզուի, որ վտանգ չկայ, արժէ՞ շահագործել:
ԻՇԽԱՆ ՍԱՂԱԹԵԼԵԱՆ.- Եթէ համոզուած փաստարկներով այն բոլոր խնդիրները, որոնք բարձրաձայնւում են, հիմնաւորուեն, կարելի է հանքը շահագործել: Բայց այս պարագայում դա նպատակայարմար չէ, որովհետեւ փաստարկները համոզիչ չեն:
ՄՀԵՐ ԱՐՇԱԿԵԱՆ.- Վարչապետը խնդրել է, որպէսզի ջերմուկցիները բացեն Ամուլսարի ճանապարհը: Կարծես թէ նրա խնդրանքի պատասխանն առայժմ բացասական է: Ո՞րը պիտի լինի վարչապետի քայլը:
ԻՇԽԱՆ ՍԱՂԱԹԵԼԵԱՆ.- Վարչապետն ինքը թող որոշի իր քայլերի յաջորդականութիւնը, յատկապէս, որ յաճախ նրա որոշումները շատ ծանր կշռադատուած չեն: Հետեւաբար, չեմ կարող կանխատեսել յաջորդ քայլը: Միայն մի բան պիտի ասեմ, որ ուժով հարց չլուծուի եւ առիթ չդառնայ հասարակութեանը եւս մէկ անգամ բաժանելու, կողմերի ու դէմերի բաժանելու:
ՄՀԵՐ ԱՐՇԱԿԵԱՆ.- Դաշնակցութեան դիրքորոշումը ո՞րն է Ռոբերտ Քոչարեանի քրէական հետապնդման մասով, յատկապէս՝ Սահմանադրական դատարանի որոշումից յետոյ:
ԻՇԽԱՆ ՍԱՂԱԹԵԼԵԱՆ.- Դժ-բախտաբար, մեր երկրում այսօր կայ մի երեւոյթ, այսօր բոլորն իրենց վերապահում են դատախազի կամ դատաւորի դեր՝ սկսած ԱԺ պատգամաւորից, վերջացրած իր խոհանոցում տոլմայ փաթաթող տնային տնտեսուհուց: Ես ինձ իրաւունք չեմ վերապահում ասելու՝ Քոչարեանը մեղաւոր է կամ անմեղ: ՍԴի հետ կապուած, բաւականին մասնագիտական հարթութեան մէջ են քննարկումները: Ես կարող եմ քաղաքական գնահատական տալ, ըստ որի՝ Ռոբերտ Քոչարեանի դատավարութիւնն ուղղորդուած է: Եւ իրաւապահ ու դատական համակարգն իշխանութիւնների կողմից ենթարկւում է ճնշման: Եւ դա իրականութիւն է՝ սկսած յայտնի զանգից մինչեւ դատաւորի հետապնդումը: Այս իմաստով մենք մեր մտահոգութիւնը յայտնել ենք մէկ տարի առաջ: Սա Հայաստանի արդարադատութեան ու ժողովրդավարութեան համար էական նշանակութիւն ունի: Եթէ վաղն այսօրուայ իշխանութիւնների նկատմամբ մէկ այլ իշխանութիւն վարուի այնպէս, ինչպէս վարւում են Ռոբերտ Քոչարեանի հետ, մենք կրկին բարձրաձայնելու ենք: Ձեր յաջորդ հարցը կանխելու համար ասեմ, որ սա չի նշանակում, որ մենք վաղը Ռոբերտ Քոչարեանի հետ դաշինք ենք կազմելու, բեւեռ ենք ձեւաւորելու: Սա յատուկ ասում եմ տարբեր շրջանակների մկկոցները կանխելու համար: Բայց մենք գտնում ենք, որ, այո՛, Ռոբերտ Քոչարեանի դատավարութիւնը գնում է ուղղորդուած: