ԵՐԵՒԱՆ.- Հայաստանի մարդու իրաւունքներու ներկայ եւ նախկին պաշտպանները՝ Քրիստինէ Գրիգորեան եւ Արման Թաթոյեան, ինչպէս նաեւ իրաւապաշտպան Աւետիք Իշխանեան իրենց մտահոգութիւնը յայտնեցին Հայաստանի նկատմամբ ատրպէյճանական ոչ-շինիչ եւ անկեղծ դիրքորոշումներուն ու ոտնձգութիւններուն նկատմամբ՝ դիտել տալով, որ Ատրպէյճանի հետ խաղաղութիւնը հեռու է իսկական ըլլալէ:
Հայաստանի Մարդու իրաւունքներու պաշտպան Քրիստինէ Գրիգորեան լրագրողներու հետ ունեցած զրոյցի մը ընթացքին, անդրադառնալով Արցախ կատարած իր այցելութեան՝ նշեց, որ ատրպէյճանական կողմէ ճնշման, ահաբեկման եւ հայաթափման նպատակ հետապնդող քաղաքականութիւնը շարունակական է: Գրիգորեան արձանագրեց, որ ներկայիս մթնոլորտ չկայ խաղաղութեան խօսակցութիւններու, եւ որ ատրպէյճանական կողմը անկեղծ չէ:
Ան աւելցուց, որ արցախեան հանդիպումներուն ընթացքին շատ կարեւոր ուղերձներ ստացած է ինք՝ տեղւոյն վրայ հարցերուն ծանօթանալով: Ան յայտնեց, որ առիթ ունեցած է նաեւ այցելելու Խրամորթ՝ կապ հաստատելու համար բնակիչներուն հետ:
«Իմ այցի ժամանակ դեռեւս արդէն մօտ երկու շաբաթ է, ինչ ադրբեջանական ԶՈՒերի կողմից հոգեբանական ճնշում սկսելու գործընթացն արդէն սկսուել էր կիրառուել: Պէտք է ասեմ, որ խիստ մտահոգիչ էր բնակչութեան հոգեբանական վիճակը», յայտնեց Գրիգորեան:
Ան տեղեկացուց նաեւ, որ ՄԻՊի արագ արձագանգման խումբը մեկնած է Ներքին Հանդ՝ տեղւոյն վրայ ծանօթանալու իրավիճակին: Հիմնականին մէջ լուսարձակի տակ առնուած են համայնքի բնակիչներու կեանքի պայմաններուն, ապահովութեան վերաբերող հարցերը եւ կացութիւնը:
Ասոր զուգահեռ Մարդու իրաւունքներու նախկին պաշտպան Արման Թաթոյեան «Ֆէյսպուք»ի վրայ գրած է, որ ներկայիս Հայաստանի տարածքին մէջ ատրպէյճանական ոչ թէ 3, այլ 4 ներխուժում կատարուած է: Գրառման մէջ կ՛ըսուի հետեւեալը.
«Այս պահին կայ Հայաստանի տարածք ադրբեջանական զինուած ոչ թէ 3, այլ 4 ներխուժում՝
«1. Սիւնիքի մարզի Ներքին Հանդ գիւղ – 2022թ. Մարտ:
«2. Սիւնիքի մարզի Գորիս համայնք (Սեւ լճի տարածք՝ Ակնէր ու Վերիշեն գիւղերի հարեւանութեամբ) – 2021թ. Մայիս:
«3. Գեղարքունիքի մարզի Վարդենիս համայնք (Կութ, Վերին Շորժա եւ մի շարք այլ գիւղեր) – 2021թ. Մայիս:
«4. Սիւնիքի մարզի Ծաւ գիւղին յարող սահմանային հատուած – 2020թ. Հոկտեմբեր:
«Բոլորին խնդրում եմ չանտեսել Ծաւ գիւղի հատուածում ՀՀ ներխուժումը եւ դա նոյնպէս նկատի ունենալ բոլոր գործողութիւններում:
«Գորիս-Կապան եւ Կապան-Ճակատեն ճանապարհներին ադրբեջանական զինուած ծառայողների անօրինական ներկայութիւն (2020թ. Նոյեմբեր-Դեկտեմբեր), ինչպէս նաեւ այդ ճանապարհների անօրինական արգելափակումներ (2021թ. Նոյեմբեր):
«Չպէտք է մոռանանք նաեւ, որ 2020թ. Նոյեմբերից սկսած ՀՀ գիւղերի հարեւանութեամբ ադրբեջանական զինուած ծառայողները ներկայ են յաճախ դեռ խորհրդային տարիներից օրինական փաստաթղթերով ՀՀ բնակիչներին պատկանող, ինչպէս նաեւ համայնքային սեփականութեան հողատարածքներում ու տներում:
«Այս ամէնին զուգահեռ, ադրբեջանական իշխանութիւնները բարձրագոյն մակարդակով շարունակում են ատելութեան, թշնամանքի քարոզի քաղաքականութիւնը եւ իրենց ներկայութեամբ, ու ադրբեջանական զինուած ծառայողները անհնարինութեան են վերածել մեր սահմանային բնակիչների բնականոն կեանքը»:
Հայաստան-Ատրպէյճան կապերու ներկայ ընթացքին կասկածելի ըլլալուն մասին խօսեցաւ Հայաստանի Հելսինկեան կոմիտէի ղեկավար, իրաւապաշտպան Աւետիք Իշխանեան, որ «Նիուզ»ի հետ ունեցած զրոյցին ընթացքին դիտել տուաւ, թէ Ատրպէյճանի կողմէ Հայաստանին ներկայացուած 5 նախապայմանները դիւանագիտական քօղի տակ յանձնուողական նախապայմաններ են:
«Հայաստանի իշխանութիւնների հռչակած խաղաղութիւնը նշանակում է յանձնուել: Այսինքն յանձնուելն ու կապիտուլեացիան նրանք ներկայացնում են որպէս խաղաղութիւն: Այդ կէտերից ամենայստակը Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականութեան ճանաչումն է, այսինքն Արցախից հրաժարուելը, որը Արցախի հայաթափում է նշանակում: Յաջորդը, այսպէս կոչուած, երթեւեկի հաղորդակցութեան ուղիների բացման անուան տակ նշանակում է Զանգեզուրի միջացքի բացում, որը Սիւնիքի բռնակցումն է: Իսկ սահմանագծման եւ սահմանազատման անուան տակ արդէն իրենք իրականացնում են առանց դիմադրութեան Հայաստանի տարածքների գրաւումը», ըսաւ ան:
Իրաւապաշտպանը նկատեց, որ Հայաստանի իշխանութիւնները ընդհանրապէս, Ատրպէյճանի որեւէ ոտնձգութեան չեն պատասխաներ, եւ ասիկա մեծ կասկածի առիթ կու տայ. «Յոխորտանքները, ծաղրանքները Հայաստանի ու հայ ժողովրդի նկատմամբ, յաւակնութիւնները ողջ Հայաստանի նկատմամբ, այս ամէնին մեր իշխանութիւնը չի պատասխանում: Սա նշանակում է ներքին ինչ-որ պայմանաւորուածութիւն, դաւադրութիւն եւ եթէ որեւէ իշխանական կողմից որեւէ պատասխան հնչի, կը հրապարակուեն այդ գաղտնի փաստաթղթերը այն կողմից»:
Անդրադառնալով այն նիւթին, որ Հայաստան դիմեց ԵԱՀԿի Մինսքի խումբին՝ հայ-ատրպէյճանական յարաբերութիւններու կարգաւորման հարցով եւ առաջարկներ ներկայացուց, Իշխանեան նշեց. «Ի՞նչ է նշանակում՝ դիմել է Մինսկի խմբին, բա դո՞ւ: Հայաստանը իր դիրքորոշումը չունի՞: Ես չեմ կարծում, որ ռուս-ուկրաինական այս լարուած ճգնաժամային իրավիճակում Մինսկի խումբը ժամանակ ունի զբաղուելու Արցախի, Հայաստանի ու Ադրբեջանի հարցով: Այստեղ հարցն ուրիշ է. այն դէպքում, երբ Հայաստանը պատրաստ է յանձնուել խաղաղութեան անուան տակ, եւ ինչ-որ միջազգային կառոյցներ, երկրներ որոշեն զբաղուել տարածաշրջանի հարցերով, հարցերը կը լուծեն յօգուտ Ադրբեջանի: Ինչո՞ւ, որովհետեւ Հայաստանը պատրաստ է զիջումների, իսկ եթէ մի կողմը պատրաստ է զիջումների, միւսի դէմ չեն գնայ: Քանի դեռ այս իշխանութիւններին հեռացնելու վճռականութիւն չկայ, մենք պարտուած ենք լինելու, կորցնելու ենք ոչ միայն Արցախը, Սիւնիքը, այլեւ ողջ Հայաստանը»:
