Հայաստանի Ազգային ժողովի օրակարգին վրայ չընդգրկուեցաւ «Հայաստան» խմբակցութեան հեղինակած «Հայաստանի Հանրապետութեան եւ Ադրբեջանական Հանրապետութեան միջեւ սահմանազատման եւ սահմանագծման վերաբերեալ» Ազգային ժողովի յայտարարութեան նախագիծը: Անոր թեր քուէարկեցին 27, դէմ` 51 պատգամաւորներ:
Ազգային ժողովի լիագումար նիստին նախագիծը ներկայացուց «Հայաստան» խմբակցութեան պատգամաւոր Արթուր Խաչատրեան:
«Այն, ինչ այսօր կատարւում է Հայաստանում եւ կոչւում է «պիլոտային (փորձառական) սահմանազատում», իրականում Հայաստանն մաս-մաս կտրտելով թշնամուն տալու գործընթաց։ Գործընթացը առանց որեւէ իրաւական հիմնաւորման սկսուեց Շուռնուխից, երբ տարածքները, որոնց վրայ Հայաստանն ունէր տիտղոս, կային սեփականութեան վկայականներ` տրուած յանուն Հայաստանի Հանրապետութեան, այսինքն ՀՀ անունից, առանց որեւէ հիմնաւորման տուեցին թշնամուն: Հիմա տեսնում ենք` Սիւնիքում ինչ է կատարւում, ինչքանով է դժուարացել հաղորդակցութիւնը Իրանի եւ աշխարհի հետ: Նոյնը հիմա կատարւում է Տաւուշում. որպէսզի դա կանխենք, մենք փորձ արեցինք, որ ԱԺն ընդունի յայտարարութիւն եւ այդ յայտարարութիւնով կանոնակարգենք այն գործընթացը, որ այս իշխանութիւնները ոգեւորութեան պահին կոչում են «սահմանազատում»: Ուզում էինք հասկանալ` ինչ հիմքով է տեղի ունենում սահմանազատումը: Առաջարկեցինք իրաւական բազա (հիմք), առաջնորդուել իրաւական փաստաթղթերով, լաւագոյն փորձով եւ վերջիվերջոյ անել այն, ինչ կառավարութիւնը խոստացաւ, բայց հերթական անգամ դրժեց իր խոստումը», յայտարարեց Խաչատրեան։
Ան դիտել տուաւ, որ այսօր սահմանազատումէն բացի կառավարութիւնը նաեւ սահմանագծում կը կատարէ: «Փաստացի այնտեղ ինչ-որ սիւներ են տեղադրուել: Ո՞վ է այդ իրաւունքը տուել, ո՞ւմ հրամանով, որոշումով է դա եղել: Սահմանազատման եւ սահմանային անվտանգութեան յանձնաժողովը զուտ խորհրդատուական բնոյթի մարմին է: Կարող է խորհուրդ տալ, ում է նա տուել այդ խորհուրդը, ինչպէ՞ս է այդ որոշումը կայացուել: Եւ վերջապէս այս յայտարարութեան մէջ կայ եւս մէկ սկզբունքային կէտ, որից իշխանութիւնը խուսափում է, ինչպէս ժանտախտից: Մենք յստակ նշում ենք, որ Հայաստանի ու Ադրբեջանի միջեւ սահմանային կոնտուրների (եզրագիծերու) որոշումը որեւէ կերպ չի կարող ազդել արցախեան հակամարտութեան քաղաքական կարգաւորման գործընթացի վրայ», ըսաւ Խաչատրեան։
ՀՅԴ Բիւրոյի քաղաքական ներկայացուցիչ, «Հայաստան» խմբակցութեան պատգամաւոր Արմէն Ռուստամեան շեշտեց, որ միջազգային փորձառութիւնը այսօր հայկական կողմին կու տայ լաւագոյն կարելիութիւնը` գործընթացները տանելու ի շահ Հայաստանի Հանրապետութեան։
«Երբ այստեղ խօսւում է` «մենք սահմանազատում, սահմանագծում չենք անում, պարզապէս վերարտադրում ենք, վերականգնում ենք եղած սահմանները», պարզ հարց է առաջացնում` եթէ այդ սահմանները կան, ինչո՞ւ էք վերարտադրում, վերականգնում հէնց այդ հատուածում: Բա ամբողջական վերականգնէք, որ հարցն էլ ամբողջական լուծուի: Դուք էլ գիտէք, որ այդպէս չէ: Հատուածական սահմանազատում կոչուածը միջազգային պրակտիկայում (կիրառութեան մէջ) գոյութիւն չունի: Դա Ադրբեջանի յօրինածն է ու ձեզ պարտադրածը: Դուք դա չէք էլ թաքցնում, ասում էք` եթէ մենք սա չանենք, նոր սպառնալիքներ կ՛առաջանան Հայաստանի նկատմամբ, այսինքն ունենք ագրեսոր (յարձակող) հարեւան երկիր, թշնամաբար մեր նկատմամբ տրամադրուած, որն իր ուզածին հասնելու է կամ մեր կամքով, կամ ուժի սպառնալիքով եւ պատերազմով: Ձեր ղեկավարն այս ամբիոնից յայտարարում է, որ այս ամէնն անելուց յետոյ լաւ լինել ես չեմ երաշխաւորում, բայց որ չանենք` հաստատ վատ կը լինի, դա երաշխաւորւմ ենք: Այսինքն, ունենք մի իշխանութիւն, որ լաւ լինելը չի երաշխաւորում, բայց վատ լինելը հաստատ երաշխաւորում է: Օր առաջ այսպիսի իշխանութիւններից այս ժողովուրդը պէտք է ազատուի, քանի որ աւելի ու աւելի վատ է լինելու, որովհետեւ դա է երաշխաւորում այս իշխանութիւնը», շեշտեց Ռուստամեան։
ՀՅԴի անդամ, «Հայաստան» խմբակցութեան քարտուղար Արծուիկ Մինասեան եւս անդրադարձաւ առաջարկուած յայտարարութեան նախագիծին եւ հաստատեց, որ «Քաղաքացիական Պայմանագիր»ը անգամ մը եւս մերժեց պետականանպաստ այս յայտարարութեան ընդունումը եւ այդպիսով ալ անգամ մը եւս դրժելով իր նախընտրական խոստումները, վերահաստատեց որ ինք, ըստ էութեան, հայ ժողովուրդի հայկական պետականութեան հետ կապ չունի։
Ան նշեց, որ «Քաղաքացիական Պայմանագիր»ի ներկայացուցիչները հնչեցուցին ատրպէյճանական փաստարկներ: «Մինչդեռ մեր առաջարկի բուն նպատակը` միջազգային իրաւունքին համապատասխան ապահովել Հայաստանի Հանրապետութեան անվտանգութեան աւելի բարձր մակարդակ է` պաշտպանուած միջազգային իրաւունքով», ըսաւ Մինասեան:
Ան յայտնեց, որ իշխանութեան կատարածը կ՛առաջնորդէ Հայաստանի միակողմանի զիջումներու եւ վերջնական կոտորման: Ան նաեւ դիտել տուաւ, թէ տուեալ յայտարարութեամբ ամրագրուած էր, որ Հայաստանի եւ Ատրպէյճանի միջեւ սահմանազատումը որեւէ ձեւով չի կրնար սահմանափակել Արցախի ժողովուրդի իրաւունքը վերադառնալու իր հայրենիքը եւ որեւէ ձեւով չի կրնար կանխորոշել Արցախի կարգավիճակը:
«Մեծամասնութիւնը դէմ քուէարկելով եւս մէկ անգամ ցոյց տուեց, որ ինքն ուրացել է Արցախը», յայտարարեց Մինասեան: