Պաքուի բանտերուն մէջ պահուող Արցախի նախկին ղեկավարները եւ միւս հայերը ազատ արձակելու պահանջով քաղաքացիներ 11 Հոկտեմբերին, Երեւանի մէջ բողոքի ցոյցեր կատարեցին ՄԱԿի գրասենեակին, արտաքին գործոց նախարարութեան եւ երեք դեսպանատուներու շէնքերու առջեւ:
«ՄԱԿի կլիմայի փոփոխութեան համաժողովի նախաշեմին հանդէս գալ Ադրբեջանում ապօրինաբար պահուող հայ ռազմագերիների եւ պատանդառուած անձանց իրաւունքների պաշտպանութեան, նրանց ազատ արձակման եւ անյայտ կորած բոլոր անձանց ճակատագրերը պարզելու ուղղութեամբ Ադրբեջանին ուղղուած հրապարակային պահանջով», ըսաւ Արցախի մարդու իրաւունքներու պաշտպան Գեղամ Ստեփանեան՝ աւելցնելով. «Հրապարակային քայլեր ձեռնարկել Արցախի ժողովրդի միջազգայնօրէն ճանաչուած վերադարձի իրաւունքի իրացման համար, իրացման հարցը միջազգային բանակցութիւնների օրակարգ վերադարձնելու եւ միջազգային գործնական մեխանիզմների (գործիքակազմերու) ներդրման ուղղութեամբ` որպէս տարածաշրջանում կայուն խաղաղութեան հաստատման կարեւորագոյն բաղադրիչ»:
Երեւան, ըստ Արցախի մարդու իրաւունքներու պաշտպաններուն, բաւարար քայլերու չի ձեռնարկեր գերիներու ազատ արձակման համար: Պաշտօնական տուեալներով` Ատրպէյճանի մէջ այժմ 23 հայեր կը գտնուին գերութեան մէջ, անոնցմէ 8 անձեր Արցախի ռազմաքաղաքական նախկին ղեկավարներն են:

«Բոլոր տեղերից թէ՛ պաշտօնապէս, թէ՛ ոչ-պաշտօնապէս ստանում ենք պատասխաններ` «ձեր պետութիւնն էդ հարցով նախանձախնդիր չի, ի՞նչ էք մեզնից պահանջում»: Ցաւօք սրտի, այդ պատասխանին, այդ խօսքերին այլեւս դժուար է հակադարձել», նշեց Արցախի Մարդու իրաւունքներու նախկին պաշտպան Ռուբէն Մելիքեան:
Ցոյցը կազմակերպողները Մոսկուայէն պահանջեցին յայտնաբերել Ատրպէյճանի յարձակումին եւ վառելիքի պահեստի պայթումին պատճառով անհետ կորսուած առաւել քան 30 արցախցիներուն ճակատագիրը եւ վերադարձնել գերիները: Անոնք շեշտեցին, որ Ատրպէյճան Արցախի վրայ յարձակեցաւ եւ Արցախ հայաթափ եղաւ ռուս խաղաղապահներուն աչքին առջեւ:
«Ի տարբերութիւն Ֆրանսիայի, ՄԱԿի Ռուսաստանն տեղում էր գտնւում, երբ 2023 թուականի Սեպտեմբերի 19ին Ադրբեջանը հերթական յարձակումը գործեց Արցախի ժողովրդի նկատմամբ եւ պէտք է փաստենք նաեւ այն հանգամանքը, որ այսօր Բաքւում ապօրինաբար պահուող 23 ռազմագերիներից 18ը գերեվարուել են Արցախում այն ժամանակ, երբ Արցախում տեղակայուած է եղել ռուսական խաղաղապահ զօրակազմը: Ինչի համար եմ սա շեշտադրում` ընդգծելու համար այն կարեւոր դերը, որ ՌԴն կարող է եւ պէտք է ստանձնի հայ ռազմագերիների եւ պատանդների վերադարձի համար», ըսաւ Ստեփանեան՝ աւելցնելով. «Խնդրելով, որ հնարաւորութիւն ընձեռնուի, օրինակ, պայթիւնի վայրում նոր որոնողական աշխատանքներ իրականացնելու կամ տարբեր մարտական դիրքերում նոր որոնողական աշխատանքներ իրականացնելու: Հարազատների մօտ բնական, օբյեկտիւ (առարկայական) այդ ակնկալիքը կայ, որ այս հարցում յատկապէս մեծ դերակատարութիւն կարող է ստանձնել Ռուսաստանի Դաշնութիւնը»։
Հայաստանի Մարդու իրաւունքներու նախկին պաշտպան Լարիսա Ալավերդեան իր կարգին ըսաւ հետեւեալը. «Ես իմ շնորհակալութիւնն եմ յայտնում Ֆրանսիային, որ հետեւողականօրէն բարձրացնում է հայերի, մասնաւորապէս արցախահայութեան իրաւունքների հարցը: Բայց մենք ձեզանից ակնկալում ենք ոչ թէ ինչ որ մի բան, որը գրուած չէ միջազգային իրաւունքի մէջ, այլ խիստ հակառակը։ Որտե՞ղ էիք, ի՞նչ էիք անում, ինչո՞ւ Արցախի ղեկավարութիւնը յայտնուեց Բաքուի բանտերում»։
Ցոյցերը կազմակերպողները յայտնեցին, որ կը դիմեն Ռուսիոյ՝ պահանջելով, որ թոյլ չտայ Արցախի իշխանութեան խայտառակ դատավարութիւնը:
«Դիմում եմ Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուէլ Մակրոնին եւ հայ ժողովրդի դարաւոր բարեկամ Ֆրանսիայի ժողովրդին` այն ողբերգութիւնը, որն ապրել է Արցախի ժողովուրդը, տեսել է միջազգային հանրութիւնը, այդ թւում Ֆրանսիան: Մենք շնորհակալ ենք Ֆրանսիային, այն հայանպաստ եւ արցախանպաստ յայտարարութիւնների եւ բանաձեւերի համար, որոնք արձանագրուել են մանաւանդ վերջին մէկ տարում: Ընդունելով հանդերձ այդ սրտահաճոյ փաստաթղթերը մենք այնուամենայնիւ դժգոհ ենք, որ Ֆրանսիայի կառավարութիւնը խօսքից չի անցնում գործի, որպէս գերտէրութիւն, ՄԱԿի անվտանգութեան խորհրդի անդամ, ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի անդամ պետութիւն գործուն միջոցներ չի կիրառում Ադրբեջանին սաստելու, զսպելու, նրա ցեղասպան քայլերը դատապարտելու ուղղութեամբ», ըսաւ երկու նահատակներու հայր Միքայէլ Հաջեան։
Պաքուի մէջ պահուող գերիներուն հարազատները եւս միացան ցոյցին: Անոնք տակաւին իրենց յոյսը չեն կորսնցուցած. անոնք կարելի կը նկատեն Ատրպէյճանէն վերադարձնել իրենց զաւակները եւ ամուսինները:
Ցոյցին մասնակցողները հաւաքուեցան նաեւ Ֆրանսայի ու Միացեալ Նահանգներու դեսպանատուներուն առջեւ եւ իրենց պահանջներով նամակները յանձնեցին դիւանագիտական ներկայացուցչութիւններուն: «Ամերիկայի Միացեալ Նահանգների կողմից պարտադիր կերպով պէտք է ընդունուեն գործողութիւններ, որոնք ուղղուած կը լինեն մինչեւ 2024 թուականի Նոյեմբեր ամիսը, մինչեւ COP 29 համաժողովն ազատ արձակել ապօրինաբար պահուող մեր ռազմագերիներին եւ պատանդներին», ըսին ցոյցերուն մասնակցողները: