ԱՐԱ ՊԱՊԵԱՆ
Հայաստանի անկախութեան մասին հռչակագիրը Հայաստանի Հանրապետութեան հիմնադիր փաստաթուղթն է եւ Հայաստանի Հանրապետութեան սահմանադրութեան հետ միասին նրա հիմնարար երկու փաստաթղթերից մէկը: Այն սահմանադրութեան հետ կազմում է մէկ միասնական ամբողջութիւն, քանի որ ՀՀ սահմանադրութիւնը խարսխուած է Անկախութեան մասին հռչակագրում ամրագրուած սկզբունքների եւ նպատակների վրայ:
Հայաստանի Հանրապետութեան սահմանադրութիւնը սկսւում է հետեւեալ պարբերութեամբ . «Հայ ժողովուրդը, հիմք ընդունելով Հայաստանի անկախութեան մասին հռչակագրում հաստատագրուած հայոց պետականութեան հիմնարար սկզբունքներն ու համազգային նպատակները՝ ընդունում է Հայաստանի Հանրապետութեան Սահմանադրութիւնը»:
Հիմա տեսնենք, թէ ի՞նչ «հիմնարար սկզբունքներ եւ համազգային նպատակներ» են ամրագրուած Հայաստանի անկախութեան մասին հռչակագրի մէջ: Հռչակագրի 11րդ կէտով Հայաստանի Հանրապետութիւնը անվերապահօրէն պարտաւորւում է հետեւեալը. «Հայաստանի Հանրապետութիւնը սատար է կանգնում 1915 թուականին Օսմանեան Թուրքիայում եւ Արեւմտեան Հայաստանում Հայոց Ցեղասպանութեան միջազգային ճանաչման գործին»:
Հայաստանի հանրապետութեան եւ Թուրքիայի հանրապետութեան միջեւ դիւանագիտական յարաբերութիւններ հաստատելու մասին արձանագրութեան եօթերորդ կէտը հռչակում է . «Շեշտելով (1) իրենց յանձնառութիւնը՝ ձեռնպահ մնալ բարիդրացիական յարաբերութիւնների ոգուն անյարիր (2) քաղաքականութիւն վարելուց»:
Յանձնառութեան այս ոչ յստակ ձեւակերպումը չափազանց ընդգրկուն է: Այն շատ բան կարող է նշանակել, մեկնաբանութեան հարց է: Սակայն միանշանակ է, որ սրանով Թուրքիան իրաւունք է ստանում վերահսկելու Հայաստանի արտաքին քաղաքականութիւնը: Արձանագրութեան նման յանձնառութեամբ Հայաստանի Հանրապետութիւնը չի կարող «սատար կանգնել» ցեղասպանութեան ճանաչման գործընթացին, քանի որ նման քաղաքականութիւնը «անյարիր կը լինի բարիդրացիական յարաբերութիւնների ոգուն»:
Նման յանձնառութիւնը հակասութեան մէջ է մտնում Հայաստանի անկախութեան հռչակագրի մէջ ամրագրուած եւ Հայաստանի Հանրապետութեան սահմանադրութեան մէջ վկայակոչուած հիմնարար սկզբունքներից եւ համազգային նպատակներից առնուազն մէկին, հետեւաբար հակասահմանադրական է:
Արա Պապեան «Մոդուս Վիվենդի» կեդրոնի ղեկավարն է
14 Սեպտեմբերի 2009թ.
(1) Արգործնախարարութեան թարգմանութեան մեջ «reiterate» բառը թարգմանուած է «հաստատել» բառով: «Reiterate» նշանակում է մի բանը շեշտելու, ընդգծելու նպատակով կրկնել (repeat, say again, go over, restate, do again, recap, retell): Այն չունի հաստատել (confirm) իմաստը: Շեշտելն աւելի թույլ յանձնառութիւն է, քան հաստատելը:
(2) Արտգործնախարարութեան թարգմանութեան մէջ «incompatible» բառը թարգմանված է «չհամապատասխանող» բառով, որն առնուազն ոճական սխալ է: Ճիշդը՝ «անհամատեղելի, անյարիր» բառերն են: