ՕՆՆԻԿ ՀԱՅՐԱՊԵՏԵԱՆ
Դժբախտաբար, հակառակ հայրենիքում եւ սփիւռքի տարածքին տեղի ունեցած հայութեան բազմահազարանոց ցոյցերի ու բողոքի արտայայտութիւնների ու բարձրաղաղակ կանչերի, որպէսզի նախագահ Սերժ Սարգսեանը վերանայի հայ-թրքական արձանագրութիւնները ստորագրելու որոշումը, հայրենի նախագահի ականջները մնացին խցանուած, եւ «ես»ը կատարեց աւերը…
2009 թուականի Հոկտեմբերի 10ին Հայաստանի եւ Թուրքիայի արտգործնախարարները ստորագրեցին արձանագրութիւնները եւ այդպիսով մի նոր սեւ էջ բացեցին հայ ժողովրդի պատմութեան մէջ՝ ոտնահարելով նրա ազգային արժանապատուութիւնը, արժէքներն ու իրաւունքները։
Կատարուեց անկարելին, անթոյլատրելին, անընդունելին։ Արդեօք այժմ նախագահ Սերժ Սարգսեանն ու արտգործնախարարը սրտանց գոհ ու բաւարարուա՞ծ են իրենց «հնարամտութիւն»ից։ Դժուար է ասել։
Կասկած չկայ, որ այս արձանագրութիւնների ստորագրումով եւ ապա երկու երկրների խորհրդարանների կողմից վաւերացումով նորանոր խոչընդոտներ կը ստեղծուեն Հայկական Ցեղասպանութեան ճանաչման եւ հայ ժողովրդի ազգային իրաւունքների պահանջատիրութեան գործընթացի ճանապարհին եւ գերլարուած ճիգեր կը պահանջեն պայքարը շարունակելու համար։
Քիչ չեն եղել առիթները, երբ համազգային նշանակութիւն ունեցող խնդիրների շուրջ միասնական կամք ու գործունէութիւն են ցուցաբերել սփիւռքում գործող քաղաքական կուսակցութիւններն ու բազմաթիւ հայկական կազմակերպութիւններ, միութիւններ եւ մտաւորական շրջանակներ։ Յիշեալ արձանագրութիւնները ըստ էութեան վնասաբեր, այդուհանդերձ, մի այլ կողմից պահի թելադրանքով առիթ հանդիսացան, որ մէկ անգամ եւս Սփիւռքն արտայայտի իր միասնական զօրաւոր կամքը։ Իրաւամբ որ Հայ Յեղափախական Դաշնակցութիւնը, Սոցիալ-Դեմոկրատ Հնչակեան եւ Ռամկավար Ազատական կուսակցութիւնները, Միացեալ Հայ Երիտասարդները եւ բազմաթիւ այլ միութիւններ, կազմակերպութիւններ ու մտաւորական շրջանակներ այսօր միակամ ու միաբան ամէն ճիգ գործադրում են Հայկական Ցեղասպանութեան ճանաչման եւ հայ ժողովրդի ազգային իրաւունքների պահանջատիրութեան գործընթացը շարունակելու, ընդհուպ՝ մինչեւ վերջնական յաղթանակ։ Օր ըստ օրէ ահագնացող այս ուժը անխորտակելի է։
Այսօր հայ սփիւռքն աւելի քան երբեւէ զգօն ու գիտակից է իր ազգային արժէքներին եւ իրաւունքներին, միահամուռ եւ մէկ զօրաւոր ուժ է։ Սա չարիքի հետեւանքով գոյացած միաբանութիւնն է, միասնականութիւնը, չարի ու վնասաբերի դէմ միասնական ճիգերով պայքարելու վճռականութիւնն է՝ բարիքը կարելի է սեպել։ Այս ուժը պիտի Հայաստանի ու հայ ժողովրդի բարգաւաճման ու բարօրութեան, ժողովրդավար պետականութեան կայացման ճանապարհին ծախսել, ո՛չ թէ՝ հայրենի իշխանութեան որդեգրած զիջողական ու ազգավնաս քաղաքականութեան դէմ պայքարի ուղղութեամբ։ Հայրենի իշխանութիւնների, նաեւ համայն հայ ժողովրդի համար Հայաստան, սփիւռք եւ Արցախ արտայայտութիւնները պիտի միմիայն մէկ նշանակութիւն ունենան՝ համայն ու մէկ հայութիւն. իսկ հայրենի նախագահը համայն հայութեան նախագահն է։ Ինչպէս կարելի է հայութեան աւելի քան երկու երրորդի ձայնը չանսալ եւ քմահաճ կերպով պատմական վաւերագրեր ստորագրել։ Զարմանալի եւ անհասկանալի իրողութիւն…
Այժմ կանգնել ենք կատարուած փաստի առջեւ. այսինքն՝ արձանագրութիւնները ստորագրուեցին, սակայն մինչեւ վաւերացում կան կանխարգելման ու խափանման միջոցներ, որոնք պիտի գործի դնել խելահասօրէն։
Նախ՝ քանի որ փաստաթուղթն արտգործնախարարն է ստորագրել, նախագահ Սերժ Սարգսեանը կարող է այն անվաւեր ճանաչել ու չեղեալ համարել ու հարցը փակել։ Բացի այդ, կայ Սահմանադրական Դատարանը, կայ նաեւ Ազգային Ժողովը։ Ստորագրուած փաստաթուղթը վաւերական համարուելու համար, նախ Սահմանադրական Դատարանը պիտի քննութեան առնի տեսնելու համար այն համապատասխանում է Սահմանադրական Դատարանի դրոյթներին, թէ ոչ։ Պատասխանը դրական լինելու դէպքում, փաստաթուղթը վերջնական քննարկման ու վաւերացման համար կը գնայ Ազգային Ժողով։ Ուրեմն, այսպիսով փաստաթուղթը կասեցնելու եւ բեկանելու երեք հնարաւորութիւն դեռեւս գոյութիւն ունի. միայն անհրաժեշտ է նախօրօք անդուլ-անդադար եւ հետեւողական աշխատանք տանել առ որ անկ է։
Հայրենի եւ սփիւռքի հայութեան, բազմաթիւ քաղաքական կուսակցութիւնների, կազմակերպութիւնների, միութիւնների ու մտաւորական անհատների ու շրջանակների բուռն ընդդիմութիւնից յետոյ շատ տարօրինակ ու անհասկանալի կը լինի, եթէ Սահմանադրական Դատարանը կամ Ազգային Ժողովը վաւերացնի փաստաթուղթը։ Մէկը, որ միանգամայն անտեղեակ է հայ ժողովրդի պատմութիւնից, չգիտի Հայկական Ցեղասպանութեան իրողութիւնը եւ հայ ժողովրդի հողային ու վնասից հատուցման պահանջները, բնականաբար, դրական կը նկատի դիւանագիտական ու յատկապէս առեւտրա-տնտեսական յարաբերութիւնների հաստատումը։
Մեծապէս ակնկալում ենք, որ նախագահ Սերժ Սարգսեանը, Սահմանադրական Դատարանն ու Ազգային Ժողովը ազգային բարձր գիտակցութեամբ հայ ժողովրդի ընդհանրական շահերն ու պատմական իրաւունքները վեր կը դասեն անձնական ամէն կարգի շահից, դիրքից ու պաշտօնից, տեղի չեն տայ որեւէ ներքին ու արտաքին ճնշումների եւ կը ցուցաբերեն արի ու խիզախ կեցուածք՝ իրենց անուան ու դերին վայել։ Վնասի առաջն երբ էլ առնուի, նորից շահ է։