ՄԱՅՐ ԱԹՈՌ.- Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի մէջ երէկ Գարեգին Բ. Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի նախագահութեամբ տեղի ունեցած է Գերագոյն հոգեւոր խորհուրդի ժողով, որու ընթացքին քննութեան առնուած է Վիրահայոց թեմի Մուղնեցւոց Սուրբ Գէորգ հայոց եկեղեցիի փլուզման խնդիրը:
Գերագոյն հոգեւոր խորհուրդը հրապարակած է յայտարարութիւն մը, ուր ցաւով հաստատած է Վրաստանի մայրաքաղաք Թիֆլիսի մէջ 1356 թուականին կառուցուած Մուղնեցոց Սուրբ Գէորգ հայոց եկեղեցիի փլուզման փաստը:
«Գերագոյն հոգեւոր խորհուրդն ափսոսանքով է արձանագրում, որ անարդիւնք մնացին Հայաստանի Հանրապետութեան իշխանութիւնների եւ Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի գործադրած տարիների ջանքերը Վրաստանի Հանրապետութեան իշխանութիւնների եւ Վրաց Ուղղափառ եկեղեցու հետ բանակցութիւնների ճանապարհով կարգաւորելու Վիրահայոց թեմի իրաւաբանական անձի կարգավիճակի եւ հայոց եկեղեցիների վերադարձման հարցերը: Յիշեալ խնդիրների կարգաւորման մէջ վրացական կողմի դրսեւորած յանիրաւի ձգձգումների հետեւանքներից է նաեւ Սուրբ Գէորգ եկեղեցու փլուզումը, որի ամբողջ պատասխանատուութիւնը կրում են Վրաստանի Հանրապետութեան իշխանութիւնները եւ Վրաց Ուղղափառ եկեղեցին:
Հայկական սրբավայրերի պահպանութեան ուղղութեամբ վրաց պետութեան դրսեւորած անտարբերութիւնը որեւէ կերպ չի համատեղւում բարիդրացիական յարաբերութիւններ հաստատելու, համամարդկային արժէքներին հաւատարիմ լինելու, երկրում ազգային փոքրամասնութիւնների իրաւունքները յարգելու եւ նրանց պատմամշակութային ժառանգութիւնը պահպանելու ուղղութեամբ վրաց պետութեան կողմից մշտապէս հնչեցուող յայտարարութիւններին եւ միջազգային հանրութեան առջեւ ստանձնած պարտաւորութիւններին», գրուած է յայտարարութեան մէջ:
Գերագոյն հոգեւոր խորհուրդը կոչ ուղղած է Վրաստանի Հանրապետութեան իշխանութիւններուն եւ Վրաց Ուղղափառ եկեղեցիին՝ անյապաղ քայլեր ձեռնարկելու Վրաստանի Հայոց թեմին իրաւաբանական անձի կարգավիճակ տրամադրելու, Վրաստանի հայկական եկեղեցիները Վիրահայոց թեմին վերադարձնելու՝ վիրահայութեան ազգային-եկեղեցական կեանքի բնականոն կազմակերպման եւ հայկական սրբավայրերու ապահով պահպանութեան համար:
Միւս կողմէ, «Ռատիօլուր» ծառայութիւնը կը յայտնէ, որ Նոյեմբեր 20ին Թիֆլիսի մէջ տարածուած են լուրեր, ըստ որոնց Վրաստանի իրաւասու մարմինները որոշում պիտի կայացնեն նախօրէին փլուզուած հայկական եկեղեցին ամբողջովին քանդելու մասին: Վրաստանի մշակոյթի եւ յուշարձաններու պահպանութեան նախարարութեան տուած տեղեկութիւններով՝ անոնք շուտով պիտի տեղեկացնեն իրենց ձեռնարկելիք քայլերուն մասին։
«Եթէ նման որոշում կայացուի, մենք կը խնդրենք, որպէսզի հայկական խաչքարերն ու գրութիւնները տեղափոխենք», ըսած է Նարեկ քհնյ. Ղուշչեան՝ միեւնոյն ժամանակ աւելցնելով, որ եկեղեցւոյ վերանորոգումը այսօր արդէն անհնար է: Ըստ իրեն՝ եկեղեցին միշտ եղած է թեմի ուշադրութեան առարկայ եւ հոգեւորականներն ու հաւատացեալները պարբերաբար այցելած ու մաքրած են զայն, սակայն վերանորոգելու իրաւունք չեն ունեցած. Վրաստանի պատրիարքարանը Մուղնեցւոց Սուրբ Գէորգ եկեղեցին վիճարկելի կը համարէ:
«Այն հայ առաքելական եկեղեցու սեփականութիւնը չէր, չնայած մեր ժառանգութիւնն է, մեր եկեղեցին է եւ բոլորը դրա մասին գիտեն, բայց չեն փոխանցում մեզ», ըսած է տէր Նարեկ։
Վրացական լրատուամիջոցները անդրադառնալով եկեղեցւոյ փլուզման՝ նշած են, որ անիկա հայկական է: «Թէեւ պատրիարքարանն այն վիճայարոյց է համարում, այդու հանդերձ բնակչութեան զգալի մասը գիտի, թէ Թբիլիսիի որ եկեղեցիներն են հայկական», ըսած է Տէր Նարեկ քհնյ. Ղուշչեանը։
«Այսօր կան մարդիկ, ովքեր բացէ ի բաց ասում են, որ դրանք հայկական են, եւ ուզեն թէ չուզեն պիտի մի օր ասեն, ընդունեն, որ դրանք հայկական են»։
Նշենք, որ 5 այլ եկեղեցի այսօր Վրաստանի մէջ նոյնպէս վիճարկելի կը համարուի: Վիրահայոց թեմի բնորշմամբ՝ «այս ամէնը այն տպաւորութիւնն է թողնում, թէ Վրաց պատրիարքարանը եւ իշխանութիւնները չլուծելով եկեղեցիները թեմին վերադարձնելու հարցը եւ պատշաճ ուշադրութիւն չդարձնելով նշուած եկեղեցիների պահպանութեանը, միտումնաւոր ոչնչացնում են հայ մշակոյթի կարեւոր յուշարձանները»: