Գալիք Տարուայ Սպասելիքներ

Ռ. ԿՈՐԻՒՆ

 Ամէն տարեփոխութեան սեմին գնացող տարուայ անցուդարձն  ենք քննարկում եւ մեր հայեացքը  դէպի առաջ գալիքի համար ծրագրեր ենք մշակում, յոյսեր ենք փայփայում իրականացած տեսնելու մեր ցանկութիւնները՝ հայրենական, ազգային-հասարակական, ընտանեկան, ընկերային եւ աշխատանքային կեանքին առընչուող:

 2009 թուականը իր բոլոր եղելութիւններով՝ հաճելի ու անախորժ իրադարձութիւններով, պատմութեան գիրկն է անցնում, մեզ թողնելով յուշեր՝ քաղցր ու դառն:

 Ահա՝ հինը գնում է, այո՝ նա գնում է, ուրախանանք լաւով, ձեռքբերումներով, իսկ մոռանանք չար արարքները, գեղեցիկն ու բարեհոգութիւնը կեանքի նպատակակէտ  դարձնելով ընդառաջ գնանք նորին՝ ճիշտ ծրագրաւորումներով եւ կողմնորոշումներով:

 Կեանքի ճակատագրական դէպքերը չեն մոռացւում, նրանք տպւում են մեր մտապատկերում, շարունակ յիշատակւում են:

 Անցնող տարուայ Հայաստանի քաղաքական կեանքն էր դա, որի վկան եղանք, թէ որքան  կրքեր բորբոքեց, բոլորիս ուշադրութիւնը կենտրոնացրեց իր կողմը՝  կատարւած  համաձայնութեան համար, որն էր իշխանութեան «Ֆուտպոլային դիւանագիտութեան» միջոցով Թիւրքիայի հետ  Ցիւրիխի ստորագրուած համաձայնագիրը ընդգրկելով՝ ցեղասպանութեան քննարկման յանձնախումբ կեանքի կոչել եւ ներկայ սահմանները հաստատել: Այս պատճառով Հայաստանի քաղաքական իրավիճակը թէժացաւ, բողոքների ու ցոյցերի առիթ դարձաւ  ընդդէմ հայրենի իշխանութեան այդ գործընթացին։
 Հայաստանի նախագահն իր ծրագրերի մասին սփիւռքին տեղեկացնելու  ճամբորդութեան ելաւ դէպի գաղթօջախներ, եւ հանդիպեց ցուցարարների բողոքներին: Ինչպէ՞ս համաձայնուել, հաստատուած—փաստարկուած ցեղասպանութիւնը դարձեալ քննարկման ենթարկել, այսինքն՝ կասկածանքի տակ առնել, երկար ձգձգումների, անիմաստ խօսակցութեան նիւթ դարձնել:

 æարդերին յաջորդող  տարիների ընթացքում նիւթական ու մարդկային աներեւակայելի աշխատանք է տարուել՝ պայքարներ, զոհեր եւ նիւթական ահռելի ծախսեր, մինչեւ աշխարհով մէկ տարածուել եւ տարբեր երկրների կողմից ճանաչուել ու պաշտօնականացուել է ցեղասպանութիւնը: Էլ ի՛նչ պատմաբանների յանձնախումբ կեանքի կոչել հարցը քննելու համար, երբ բազմիցս հաստատուած ու փաստուած է:

 Անհաւատալի է թւում մեզ  որեւէ հայ պաշտօնատար սակարկութեան հարց դարձնի ցեղասպանութիւնը եւ Արցախի ազատագրուած տարածքները, հակառակ դէպքում նա կը նկատուի ազգի եւ հայրենիքի դաւաճան, սերունդների անէծքը կապելով իր անուան հետ:  

 Ինչպէ՛ս կարելի է ազատագրուած տարածքները զիջել կամ թողնել Ադերբեջանի հողատարածքում՝ իշխանութեան ներքոյ, էլի հէնց նոյն վէրքն ու տառապանքը: Արցա՛խ,  որի համար դարեր շարունակ արիւն է թափուել, ժողովուրդ է տառապել, չարչարանքի է ենթարկուել եւ հազար-հազարաւորներ նահատակուել են:

 Հայ ժողովուրդը աներեւակայելի կորուստներ է տուել, 1.5 միլիոն ցեղասպանուածներ, հսկայական հարստութիւն, ամենաթանկագինը‘ ծննդավայր հայրենիքն է բռնագրաւել:

 Ինչպէս, կարելի է մոռանալ այսքան արհաւիրք եւ կորուստ հայ ժողովրդի նկատմամբ։ Այդուհանդերձ հայ ժողովուրդը գիտակցում է, որ թշնամութիւնը յաւերժական չի կարող շարունակուել, կռիւները եւ պատերազմները ժողովուրդներին իրարից հեռացնում են, թշնամական հրահրանքով երբեք չի կարելի բարեյաջող արդիւնքի հասնել, խելքով եւ ուղեղով պէտք է շարժուել, դիւանագիտական արուեստի հմտութիւնները ամենալաւ միջոցն ու զէնքը նկատի ունենալ խաղաղութեան հասնելու համար:

 Հայերը պատուաբեր հաշտութիւն են ցանկանում խաղաղութեան եւ փոխըմբռման բանակցութիւնների ճամբով, ոչ մէկ հայ դէմ չի բարի դրացիական յարաբերութիւնների,  դա դրկից ժողովուրդների ցանկութիւնն է,  հայ ժողովուրդը դա է ուզում իր արդար պահանջների իրականացման ճամբով, որպէսզի թուրք եւ հայ կողք-կողքի խաղաղ եւ ապահով կեանք ապրեն:  

 Ահաւասիկ 2010 թուի սեմին  մեր հոգուց եւ մտքից հանենք որեւէ պարտուողական հոգեբանութիւն եւ Արցախեան պատերազմի տարիների պէս քաջ ու անվեհեր կեանք ապրենք, մարդկային ազատութեան վեհ գաղափարը եւ հայրենիքի անկախութիւնը եւ բարգաւաճումը դարձնենք մեր կեանքի անխախտ օրէնքը:  

 Անյայտ եւ յղի է գալիք տարին:  Անցնող տարին մեր հայերիս համար դժուար տարի եղաւ: Թուրքերի եւ հայերի միջեւ  փրոթոքոլի ստորագրութեան հարցը հայ աշխարհը յուզեց, ալեկոծեց, քանի որ ամբողջովին ի վնաս հայերին էր մի որոշ տնտեսական յոյսեր խոստանալով։ Յոյս ունենք՝  հայոց իշխանութիւնը կ՛անի այն, որ մեր ժողովուրդի կամքն ու ցանկութիւնն է՝ արդարութեան եւ իրաւունքի վերականգնումը: 

 Այսօրուայ պայմաններում մեր Ամերիկեան երկրի տնտեսական ճգնաժամը մտահոգութեան հարց է դարձել ընտանիքներում՝ աշխատանքի ու աշխատատեղիների նուազումի հետեւանքով:  Այսպիսի վիճակներ երբեմն առաջանում են, պէտք չէ յուսահատուել: Մարդու կեանքը նման է ծովին, հեռատեսութիւնը եւ խնայողութիւնը լայն օրերին կարեւոր են հետագայ ճգնաժամերից նուազագոյն վնասով դուրս գալու համար: Այդու հանդերձ մեր սպասելիքն է գալիք տարին իր հետ  բերի նաեւ տնտեսական բարելաւում, քանի որ մարդու կեանքը կապուած է աշխատանքից, նկատելով որ՝ աշխատանքը մայրն է բոլոր յաջողութիւնների:

 Քաջ գիտենք, որ հայերը աշխատասէր են, շինարար են, տարբեր գործերում ձեռներէցութեան եւ մասնագիտութեան շնորհքներ ունեն, իրենց կարելին չեն խնայում գործի նկատմամբ բծախնդիր եւ սրտցաւ լինել։ Սփիւռքեան ո՛ր երկրում էլ գտնուելիս լինեն, այս հոգեբանութիւնը պէտք է տիրական լինի նաեւ մեր նոր սերնդի մօտ: Նկատելով որ օր աւուր գիտութիւնը առաջաքայլ է ապրում նորանոր հնարումներով տարբեր բնագաւառներում, մեր փափաքն ու խորհուրդը մեր երեխաներին այն է որ՝ ապագայ իմաստալից կեանք ունենալու համար անպայման բարձրագոյն ուսման եւ մասնագիտութեան հետեւեն:

 Նկատելով երկրում յառաջադիմութեան ամէն տեսակ կարելիութիւններ կան, պէտք է որ մեր երեխաները իրենց ուսման համար ճիգ ու ջանք չխնայեն, Ամերիկայի կեանքը այնպէս է ծրագրուած, որ ամէն ինչում մասնագիտութիւնը առաջնահերթ տեղ է գրաւում: Յոյսով, մեր երեխաները, իրենց մեծերի յորդորներին ու խրատներին ունկնդիր ու ուշադիր, չեն զլանայ իրենց  պարտականութեանց մէջ՝ դէպի վեհին ու վսեմին, բարձրին ու գեղեցիկին ձգտելու:

 Գալով մեր հասարակական կեանքը աշխուժացնելու գործին, սերնդափոխութեան կարիքն է զգացւում բոլոր բնագաւառներում. խրախուսենք երիտասարդներին դրամական վճարումներով եւ պատասխանատուութիւն յանձնարարելով նրանց, թող գան եւ ստանձնեն ազգային հասարակական աշխատանքներ: Մեր միութիւնները դարձել են ծերանոցներ, մեր վարչութիւնները ծերերի հաւաքածոներ են: Ճիշտ է նրանք անփորձ են, սակայն փորձառութիւն ձեռք կը բերեն եւ հասարակական կեանքը մեծերի հսկողութեան ներքոյ կ՛աշխուժանայ :

 Յաճախ նկատողութիւններ ենք լսում, թէ երիտասարդները անտարբեր են ազգային եւ հասարակական ծառայութիւնների նկատմամբ։ Նրանք անտարբեր չեն, այլ իրենց ուսումնական եւ այլ ծախսերը հոգալու համար ստիպուած են նաեւ աշխատել: Այդ ուսանողները փոխանակ իրենց ազատ ժամերում գնան «շափինկ սենթըր»ներում աշխատելու, թող ազգային հաստատութիւններում ներգրաւուեն, այսպիսով երկուստեք կը շահեն: Գիտակից երիտասարդներին պէտք է հովանաւորել, ֆինանսաւորելով նրանց ուսման ծախսերը նրանց կը պատրաստենք հայ դատի աշխատանքների համար, ուրեմն պէտք է դրամ ծախսել մեր երիտասարդների համար ապագայ հայ դատի ծառայութեան մէջ ընդգրկելու եւ ուծացման դէմն առնելու համար:

 Հեռուստատեսային սփռումները դաստիարակչական առումով չեն գոհացնում մեր սպասելիքները մանաւանդ դպրոցական աշակերտների պարագային, թող պատասխանատուները առաւել նախանձախնդիր լինեն մեր մշակոյթի արժէքներով: Մենք շուրջօրեայ ձայնասփիւռի կարիքն ենք զգում, որ մեքենաներից լսուի նրա ձայնը ողջ Քալիֆորնիայի տարածքում եւ այլուր։ Ռադիոյի գոյութիւնը մեծապէս օգտակար կը լինի, թող այս ցանկութիւնը լսեն մեր սրտցաւ հայերը, Սարգի Մուրադեանի պէս մարդիկ, այս գործի համար աշխատանք տանեն:

 Այն ինչ գրւում է թերթերում մտաւորականների կողմից՝ առաջարկներ, խորհուրդներ եւ մտահոգութիւններ մատաղ սերնդի հայեցի դաստիարակութեան համար կարծես մնում է ձայն բարբառոյ յանապատի: Հայապահպանման աշխատանքները թոյլ են եւ ոչ բաւարար, հետեւողականութեան կարիքն է զգացւում: Փոյթ չենք դարձնում երեխային թէ նա տանը, դպրոցում եւ փողոցում հայերէն չի խօսում, աչքաթող ենք անում եւ լռում: Շատ կարեւոր է, որ երեխաներին ցոյց տանք, որ մենք անհանգիստ ենք իրենց մայրենի լեզուով չխօսելուն եւ չգրելուն հետ: Որպէսզի երեխաների եւ աշակերտութեան մէջ մեր լեզուի նկատմամբ հետաքրքրութիւն առաջանայ, առաջարկւում է պատասխանատուներին‘  մանկական, պատանեկան գրքեր—հոլովակներ ձրիաբար ցրել աշակերտութեան մէջ. այո՛, այս գործի համար դրամ պէտք է ծախսել, եթէ մտահոգուած էք:  
 Հայապահպանման համար կարեւոր է շարունակ սփիւռքից աշակերտական խմբակներ ուղարկել Հայաստան, ինչ որ մասամբ արւում է: Ինչ հրաշալի կը լինէր Հայաստանում սփիւռքահայութեան կողմից գիշերօթիկ դպրոց կառուցուէր սփիւռքահայ աշակերտների համար  նուազագոյն 1000 աշակերտով,  տարրականից մինչեւ միջնակարգ դասընթացքներ Հայաստանի կրթական համակարգի ծրագրով, ապա նրանց ներգրաւել Հայաստանի բուհերում: Սա  յուսալի սպեղանի է լինելու վէրքը բուժելու համար։ Հասկանալի է, հսկայական պիւտճէի է նայում, ինչ կայ որ, Կիւլպէնկեան եւ Ընդհանուր Բարեգործական միութիւնները  ու այլ բարեսիրական կազմակերպութիւնները այսպիսի ծառայութիւնների համար են կեանքի կոչուել, թող միասնաբար քայլ առաջ դնեն եւ այս ազգապահպան առաքելութիւնը կատարեն: Այս առաջարկը հնչեց 2008ի ՀՀԳՄեան համագումարին իրանահայ բանաստեղծ եւ թարգմանիչ Ազատ Մաթեանի կողմից,
 Մեր առաջին եւ վեհ հանապազօրեայ աղօթքն է Ամանորից ցանկանալ զօրաւոր հայրենիք, պետականութեամբ կայուն ու կանգուն, եւ ազգային ռազմավարութեամբ քաղաքական նպատակակէտ, ժողովրդավար ու ազատ, հանդէպ երկրի քաղաքացիներին սրտցաւ ու պատասխանատու, թոյլին եւ տկարին հոգատար:

 Շնորհաւոր Ամանոր, շնորհաւոր Ս. Ծնունդ, մեր սրտագին մաղթանքն է՝ բոլորս միասնաբար լծուենք հայրենիքի  վերելքի  աշխատանքներին, որպէսզի մեր զաւակները խաղաղ եւ ապահով կեանք ունենան, նաեւ զօրակցենք մեր սփիւռքեան զաւակների հայապահպանման առաքելութեան:

Դեկտեմբեր  2009թ.
Գլենդել-Լոս Անջելըս