ԵՐԵՒԱՆ.- Երէկ, Ապրիլ 22ին, ճիշդ այն օրը, երբ լրացաւ հայ-թրքական «ճանապարհային քարտէս»ի հրապարակման մէկ տարին, Երեւանի «Էրեբունի» կեդրոնին մէջ տեղի ունեցաւ հայ-թրքական արձանագրութիւններուն հակադրուած քաղաքական եւ հասարակական կազմակերպութիւններու հաւաքը, որ որդեգրեց հետեւեալ յայտարարութիւնը.-
Թուրքական նախապայմանների բաւարարմանը ծառայող յայտնի արձանագրութիւնների շուրջ ծաւալուող գործընթացներն ինքնին նպաստել են, որ.
– Հայոց Ցեղասպանութեան խնդիրը վերածելով երկկողմանի յարաբերութիւններում քննարկման ենթակայ հարցի, խոչնդոտուի ցեղասպանութեան միջազգային ճանաչման գործընթացը,
– Հայաստան-Թուրքիա յարաբերութիւնների եւ ղարաբաղեան հակամարտութեան կարգաւորման գործընթացների միաժամանակեայ ակտիւացման եւ դրանց շուտափոյթ հանգուցալուծման հարցում միջազգային կառոյցների եւ այլ երկրների շահագրգռութեան պայմաններում օրէցօր աւելացուեն ճնշումները Հայաստանի նկատմամբ, իսկ դրան հակառակ մեծանայ Թուրքիայի միջազգային դերակատարութիւնը այս հարցերում եւ Ադրբեջանի յայտարարութիւնները դառնան աւելի կոշտ, ռազմատենչ եւ սանձարձակ:
Բացառութեամբ Հայաստանի իշխանութիւններից գրեթէ բոլորն այսօր բացէիբաց խօսում են ստորագրուած արձանագրութիւններում առկայ, մեզ համար վտանգաւոր, իրական նպատակների մասին եւ յորդորում են կողմերին չշեղուել դրանցից:
Մենք վերոյիշեալ արձանագրութիւնների կնքման դէմ համախմբուած ուժերս փաստում ենք որ.
– ՀՀ Սահմանադրական դատարանը անհամապատասխանութեան բոլոր հիմքերն ունենալով հանդերձ Հայաստանի կողմից արձանագրութիւններով ստանձնուող պարտաւորութիւնները ցաւօք ճանաչեց սահմանադրութեանը համապատասխանող: Այդուհանդերձ մինչ օրս մեր կողմից արտայայտուած մտահոգութիւնների հիմնական մասն ամփոփուեց ՍԴ իրաւական դիրքորոշումների մէջ: Աւելին պարտադրուեց, որ, հայաստանի Հանրապետութեան կողմից ձեռնարկուող քայլերը՝ նախատեսուող պարտաւորութիւնների ստանձնման եւ դրանց կատարումն անհրաժեշտ օրէնսդրական ու կառուցակարգային երաշխիքներով ապահովելու ուղղութեամբ, ներդաշնակ լինեն դատարանի որոշման մէջ ներկայացուած իրաւական դիրքորոշումներին եւ Հայաստանի Հանրապետութեան Սահմանադրութեամբ ամրագրուած սահմանադրական կարգի հիմնարար սկզբունքներին,
– Ըստ էութեան ՀՀ նախագահը անտեսելով ՀՀ սահմանադրական դատարանի որոշումը արձանագրութիւնները ներկայացրեց Ազգային ժողովի վաւերացմանը: Մինչդեռ ՀՀ Նախագահը պարտաւոր էր սահմանել վերապահումներ՝ ապահովելու համար ՀՀ Սահմանադրական դատարանի որոշմամբ ամրագրուած նուազագոյն պահանջները:
– Իր հերթին ՀՀ Ազգային ժողովը մերժեց «միջազգային պայմանագրերի մասին» օրէնքում համապատասխան փոփոխութիւն կատարելու առաջարկը, որով բարձրագոյն օրէնսդիր մարմինը փաստօրէն կորցրեց իրավիճակը շտկելու իր հնարաւորութիւնը:
Այդուհանդերձ հայութեան արմատական շահերը վտանգող արձանագրութիւնների դէմ համահայկական պայքարը քայլ առ քայլ տալիս է շօշափելի արդիւնքներ: Վերահաստատում ենք, որ մեր պայքարի նպատակը մնում է անփոփոխ.
– չվաւերացնել արձանագրութիւնները՝ այս տեսքով
– վաւերացնել միմիայն հետեւեալ վերապահումները որպէս արձանագրութիւնների անքակտելի մաս դրանց կցելու դէպքում.
«Հայաստանի Հանրապետութիւնը իրեն իրաւունք է վերապահում եւ յայտարարում է.
1. «Հայաստանի Հանրապետութեան եւ Թուրքիայի Հանրապետութեան միջեւ դիւանագիտական յարաբերութիւններ հաստատելու մասին» եւ «Հայաստանի Հանրապետութեան եւ Թուրքիայի Հանրապետութեան միջեւ յարաբերութիւնների զարգացման մասին» արձանագրութիւններով Հայաստանի Հանրապետութեան յանձնառութիւնները Հայաստանի Հանարապետութեան կողմից ենթակայ են կատարման բացառապէս երկու երկրների միջեւ դիւանագիտական յարաբերութիւնների առկայութեան եւ միաժամանակ՝ գործող սահմանի բաց լինելու դէպքում: Ընդ որում, արձանագրութիւններով ստանձնած պարտաւորութիւնները Թուրքիայի Հանրապետութեան կողմից խախտելը, այդ թւում՝ դիւանագիտական յարաբերութիւններ հաստատելուց հրաժարուելը, գործող սահմանը չբացելը կամ արգելափակելը կամ արձանագրութիւնների առարկայի եւ նպատակների հետ անհամատեղելի գործունէութիւն իրականացնելը, նախապայմաններ առաջադրելը, արձանագրութիւններում նշուած ողջամիտ ժամկէտները չարաշահելը հիմք է նշուած երկու արձանագրութիւնների գործողութեան՝ Հայաստանի Հանարապետութեան կողմից միակողմանիօրէն եւ միաժամանակեայ դադարեցման համար:
2. Արձանագրութիւններն ունեն բացառապէս երկկողմանի միջպետական բնոյթ եւ չեն կարող վերաբերուել եւ տարաբնոյթ յղումներով վերագրուել որեւէ երրորդ կողմի կամ վերջինիս հետ սոյն արձանագրութիւններն ստորագրած կողմերի փոխյարաբերութիւններին: Այս յարաբերութիւնները որեւէ ձեւով չեն կարող առնչուել Լեռնային Ղարաբաղի հիմնախնդրի կարգաւորման հետ, որն անկախ ու ինքնուրոյն գործընթաց է:
3. Արձանագրութիւնները չեն կարող մեկնաբանուել եւ կիրառուել այն ձեւով, որով ուղղակի կամ անուղղակի կերպով քննարկման առարկայ կարող է դառնալ Հայոց Ցեղասպանութեան եւ հայ ժողովրդի հայրենազրկման փաստը, ինչպէս նաեւ խոչընդոտուել Հայոց Ցեղասպանութեան (Գենոցիդի)՝ որպէս մարդկութեան դէմ ուղղուած ծանրագոյն յանցագործութեան միջազգային ճանաչման, դատապարտման եւ հետեւանքների վերացման հարցերում Հայաստանի Հանրապետութեան եւ հայ ժողովրդի կողմից միջազգային իրաւունքին համապատասխան ձեռնարկուող գործողութիւնները:
4. Հայաստանի Հանրապետութեան եւ Թուրքիայի Հանրապետութեան միջեւ ընդհանուր սահմանի բացման արձանագրութիւններով ամրագրուած յանձնառութիւնը Հայաստանի Հանրապետութեանը վերաբերելի է սահմանային անցակէտերի բնականոն գործունէութիւնն իր կողմից ապահովելու հետ կապուած իրաւակազմակերպչական ու կառուցակարգային խնդիրները լուծելու մասով: Հայաստանի Հանրապետութեան եւ Թուրքիայի Հանրապետութեան միջեւ առկայ սահմանների հարցը ենթակայ է լուծման գերակայ միջազգային իրաւունքի համաձայն՝ երկու երկրների միջեւ կնքուելիք միջպետական պայմանագրով»:
Ելնելով վերոյիշեալ հաստատումներից.
-ՀՀ Նախագահից պահանջում ենք դադարեցնել արձանագրութիւնների կնքման գործընթացը՝ ետ կանչելով հայկական կողմի ստորագրութիւնները:
-Հակառակ դէպքում ՀՀ Նախագահից եւ ՀՀ Ազգային ժողովից պահանջում ենք ՀՀ Սահմանադրութեանը համապատասխան իրականացնել Սահմանադրական դատարանի որոշումը եւ հայ-թուրքական արձանագրութիւնները չվաւերացնել առանց սոյն յայտարարութեան մէջ նշուած վերապահումների:
-Միաժամանակ ՀՀ Ազգային Ժողովի քաղաքական մեծամասնութիւնից պահանջում ենք. վերանայել «Հայաստանի Հանրապետութեան միջազգային պայմանագրերի մասին» եւ «Ազգային ժողովի կանոնակարգ» Հայաստանի Հանրապետութեան օրէնքներում փոփոխութիւններ նախատեսող օրինագծի վերաբերեալ բացասական դիրքորոշումը:
– ՀՀ Ազգային Ժողովից պահանջում ենք ընդունել Հայոց Ցեղասպանութեան ուրացման համար քրէական պատասխանատուութիւն սահմանող օրինագիծը:
Ներկայացուած պահանջների չկատարելու դէպքում մենք՝ արձանագրութիւնների կնքման դէմ համախմբուած ուժերս, պատրաստակամութիւն ենք յայտնում ազգային շահերին սպառնացող ստեղծուած վտանգի դէմ ՀՀ Սահմանադրութեամբ եւ օրէնքներով չարգելուած բոլոր միջոցներով պայքարելու մինչեւ ստեղծուած վտանգների լիակատար վերացումը:
Մենք շնորհակալութիւն ենք յայտնում բոլոր նրանց ովքեր գիտակցելով անհրաժեշտութիւնը ամիսներ շարունակ մեզ հետ միասին պայքարել են դրուած նպատակի՝ Ոչ-ի այս պայքարը իր յաղթական աւարտին հասցնելու համար:
Շնորհակալութիւն ենք յայտնում ՀՀ այն բազմահազար քաղաքացիներին ովքեր իրենց ստորագրութեամբ ժխտում են այս տեսքով ներկայ արձանագրութիւնների վաւերացումը եւ նոյնը պահանջում են մեծամասնական եւ համամասնական ընտրակարգով իրենց կողմից ընտրուած պատգամաւորներից:
