
ԵՐԵՒԱՆ.- Հայ Ազգային Կոնգրեսը երէկ ունեցաւ իր հերթական, սակայն այս անգամ արտօնուած հանրահաւաքը՝ Ազատութիւն հրապարակին վրայ:
ՀԱԿի համակարգող Լեւոն Զուրաբեան, խօսք առնելով՝ յայտարարեց, որ «Այսօր առաջին անգամ՝ այս պայքարի պատմութեան մէջ, հասկանալով, որ շարժումը ճնշելու բոլոր փորձերը ձախողուած են, իշխանութիւնները վերջապէս որդեգրել են հասարակութեան պահանջներին ընդառաջ գնալու եւ հիմքեր են ստեղծում ՀԱԿի հետ երկրի ապագայի մասին բանակցութիւններ սկսելու վերաբերեալ»:
Զուրաբեան աւելցուց, որ իշխանութիւնները «ընդունում են, որ ՀԱԿը դարձել է այնպիսի մի գործօն, որի հետ չեն կարող հաշուի չնստել: Դա նշանակում է մի բան, որ ժողովուրդը իր ձեռքն է վերցնում քաղաքական զարգացումների գործընթացը, դա նաեւ նշանակում է, որ թաւշեայ յեղափոխութիւնը սկսուած է»:
Զուրաբեան խոստացաւ, որ «շատ շուտով Նիկոլի ու Սասունի հետ շարունակելու են» իրենց պայքարը Ազատութեան հրապարակի վրայ:
Նոյն լաւատեսութիւնը արտայայտեց ՀԱԿի առաջնորդ Լեւոն Տէր Պետրոսեան, որ իր ելոյթին մէջ շեշտեց, որ իշխանութեան հետ երկխօսութեան հնարաւորութիւնը դեռեւս սպառած չէ:
Շարունակելով իր խօսքը, Տէր Պետրոսեան յայտնեց, որ «Եթէ յիշում էք, նախորդ հանրահաւաքում ես յայտարարեցի հետեւեալը. «Մենք ակնկալում ենք, որ մինչեւ յաջորդ հանրահաւաքը, որը կը կայանայ Ապրիլի 28ին, յանուն երկխօսութեան կայացման մեր կողմից առաջ քաշուած երեք նուազագոյն պահանջները… կատարուած պէտք է լինեն: Եթէ դա տեղի չունենայ, ապա Հայ Ազգային Կոնգրէսը, սպառուած համարելով երկխօսութեան հնարաւորութիւնը, հարկադրուած է լինելու կտրուկ փոխել իր մարտավարութիւնն ու գործողութիւնների բնոյթը: …Ապրիլի 28ը պէտք է դառնայ կա՛մ երկխօսութեան սկզբնաւորման, կա՛մ էլ՝ իշխանութեան ու հասարակութեան վերջնական ջրբաժանի օր»:
«Տեսնենք, ուրեմն, թէ կատարուե՞լ են, արդեօք, այդ պահանջները, ու դրան համապատասխան, ձեզ հետ միասին որոշենք մեր յետագայ անելիքները:
«ա. Կարծում եմ, հասկանալի է, որ սոյն հանրահաւաքի արտօնուած լինելու հանգամանքը միանշանակօրէն ցոյց է տալիս, որ այլեւս վերականգնուած է Ազատութեան հրապարակում հաւաքներ անցկացնելու՝ քաղաքացիների երեք տարուց ի վեր ոտնահարուած իրաւունքը, եւ իշխանութիւնը վերջնականապէս հրաժարուել է այս հրապարակը քաղաքական միջոցառումների համար արգելուած տարածքների շարքը դասելու մտադրութիւնից, ինչն, ի դէպ, հաստատւում է նաեւ Սերժ Սարգսեանի երէկուայ հարցազրոյցով:
«բ. Մարտի 1ի իրադարձութիւնների լիակատար բացայայտման անհրաժեշտութեան վերաբերեալ Սերժ Սարգսեանի յայտարարութիւնը, դատաիրաւական բարեփոխումների հարցերի առթիւ ս.թ. Ապրիլի 20ին հրաւիրուած խորհրդակցութեան ժամանակ, նոյնիսկ աւելին է, քան սոսկ պաշտօնական հաւաստիացումը, եւ աւելի շուտ իրաւապահ մարմիններին իջեցուած ուղղակի ցուցում-յանձնարարական է նշանակում:

«գ. Ինչ վերաբերում է երրորդ՝ քաղբանտարկեալների ազատ արձակման պահանջին, ապա ժամկետային կամ ֆորմալ առումով այն կատարուած չէ: Թէ ինչո՞ւ ժամկետային եւ ինչո՞ւ ֆորմալ՝ դրա բացատրութիւնը թաքնուած է Սերժ Սարգսեանի երէկուայ հարցազրոյցի հետեւեալ տողերում. «Ուզում եմ բոլորիդ յիշեցնել, որ այս տարի լրանում է մեր հանրապետութեան 20ամեակը: Եւ ուզում եմ յիշեցնել, որ մենք նաեւ այս օրերին ենք միջոցառումներ անցկացնում, եւ այդ միջոցառումները տեւելու են ոչ թէ մինչեւ Սեպտեմբերի 21ը, այլ նաեւ մինչեւ տարուայ վերջ: Ուզում եմ նաեւ յիշեցնել, որ մենք բոլորս մտնում ենք մայիս ամիս, մեր ժողովրդի համար յաջողութիւնների ամիս, յաղթանակների ամիս: Մենք մայիսին տօնելու ենք նաեւ Հանրապետութեան օրը՝ տօն, որ շատ լուրջ դասերով է լի, եւ այդ դասերն այսօր էլ են արդիական: …Այսօր մենք ունենք ուժեղ իշխանութիւն, այսօր մենք ունենք ընդդիմութիւն, որը թոյլ չի տալիս իշխանութիւններին իրենց զգօնութիւնը թուլացնել, եւ համագործակցելով՝ մենք կարող ենք իրօք մեր երկրի համար ապահովել լուրջ յաջողութիւններ: Այստեղ եւս մենք պատրաստ ենք առաջինը լինելու, պատրաստ ենք լիցքաթափման քայլեր կատարելու, եւ ես արդէն իսկ յանձնարարել եմ Արդարադատութեան նախարարին՝ տալ առաջարկութիւններ»: Հանրապետութեան օրուայ յիշատակումը, լիցքաթափման քայլերի մասին ասուած խօսքերը եւ Արդարադատութեան նախարարին տրուած յանձնարարականի վերաբերեալ տեղեկութիւնը կասկածի տեղ չեն թողնում, որ իշխանութիւնը, միանգամայն անթաքոյց նկատառումներով, որոշել է քաղբանտարկեալների ազատ արձակման հարցը լուծել Մայիսի 28ի տօնի կապակցութեամբ:
«Հետեւաբար, ըստ էութեան, մեր պահանջներից երկուսը կատարուած են լիովին, իսկ մէկը՝ կիսով չափ, այն էլ ոչ թէ բովանդակութեան, այլ միայն ժամկէտի առումով: Դա նշանակում է, որ երկխօսութեան հնարաւորութիւնն առայժմ սպառուած չի կարելի համարել, ուստիեւ առայժմ հիմք չկայ փոխելու մեր մարտավարութիւնն ու գործողութիւնների բնոյթը: Պատկերաւոր ասած՝ երկխօսութեան դուռը եթէ ոչ լրիւ բաց, ապա առնուազն կիսաբաց է: Ես ոչ մի կասկած չունեմ, որ այն լրիւ բացուելու է մէկ ամսուայ ընթացքում, ինչը մենք կ՛արձանագրենք Մայիսի 31ին կայանալիք մեր յաջորդ հանրահաւաքում, երբ այս հարթակից ձեզ իրենց երախտագիտութեան խօսքը կ՛ասեն Նիկոլ Փաշինեանը եւ Սասուն Միքայէլեանը: Երեք տարի համբերել ենք, մէկ ամիս էլ կը համբերենք»: