
ՕՆՆԻԿ ՀԱՅՐԱՊԵՏԵԱՆ
Այս օրերին Թուրքիայի վարչապետ Ռեճեպ Թէյիպ Էրտողանը ժամանել է Միացեալ Նահանգներ եւ բացի երկրի նախագահ Պարաք Օպամայի հետ հանդիպումից, այցելում է նաեւ զանազան քաղաքական ու հասարակական կազմակերպութիւնների ներկայացուցիչների ու պետական այրերի:
Այս առիթը յարմար նկատելով՝ Միացեալ Նահանգների Կոնգրեսի Հանրապետական եւ Դեմոկրատ կուսակցութիւնների երկուական անդամները՝ Ատըմ Շիֆը, Ֆրանք Փալոնը, Մայքըլ Կրիմը եւ Տէյվիտ Վալատաօն մի նոր բանաձեւ են հրապարակել, որը կոչւում է «Հայկական Ցեղասպանութեան ճշմարտութիւնն ու արդարութիւնը» (The Armenian Genocide Truth and Justice Act) եւ որով նախագահ Օպամայից պահանջւում է, որ հիմնուելով Հայկական Ցեղասպանութիւնը ճանաչած ամերիկեան տուեալների վրայ՝ (օրինակ՝ հանգուցեալ նախագահ Ռոնալտ Ռեգան) աշխատանք տանի հայ-թրքական յարաբերութիւնների կարգաւորման ու բարելաւման եւ Թուրքիայի կողմից պատմական իրականութիւնը ընդունելու ուղղութեամբ, ինչպէս նաեւ՝ այս ոճրին միջազգային արդար ու ամբողջական լուծման յանգելու կապակցութեամբ:
Անշուշտ, պիտի մեծապէս գնահատել ու շնորհակալ լինել բարեմիտ ու ազնիւ կոնգրեսականներին, որոնք իրենց մշակած բանաձեւերով ու յայտարարութիւններով մեծ աւանդ են ներդնում Հայկական Ցեղասպանութեան արծարծման ու քարոզչութեան դաշտում:
Վերջին 4-5 տասնամեակների ընթացքում զանազան պետութիւններ, պետական տարբեր կառոյցներ, միութիւններ ու կազմակերպութիւններ, ինչպէս նաեւ պետական այրեր հարիւրաւոր հռչակագրեր են յանձնել հայ ժողովրդին, հայանպաստ յայտարարութիւններ են կատարել, որոնց միջոցով ընդունել են Հայկական Ցեղասպանութեան ճշմարտութիւնն ու արդարութիւնը, եւ կոչ են ուղղել թէ՛ Թուրքիոյ կառավարութեան եւ թէ իրենց սեփական կառավարութիւններին՝ ընդունելու եւ պաշտօնապէս յայտարարելու պատմական իրողութիւնը եւ Թուրքիոյ կառավարութեան վրայ եւս ճնշում բանեցնելու, որպէսզի նա եւս հաշուի նստի իր պատմութեան ամենասեւ էջի հետ:
Հայկական Ցեղասպանութիւնը առաջին անգամ միջազգային ատեան, այն է՝ Միացեալ Ազգերի Կազմակերպութիւն (ՄԱԿ) մտաւ եւ արծարծուեց 1965 թուականին, երբ նշուեց Հայկական Ցեղասպանութեան յիսնամեակը: Այս թուականից անցնում է 48 տարի: Բոլոր հռչակագրերը զարդարել են մեր գրասենեակների պատերն ու արխիւները: Գործնական ո՛չ մի արժէք եւ արդիւնք չեն ունեցել: Ընդհակառակը՝ այս հռչակագրերը եւ դիւանագիտական խոստումներն ու յայտարարութիւնները մեզ միամտել ու յոյսեր են հաղորդել, ինչպէս նաեւ կանխել ու արգելք են հանդիսացել Հայկական Ցեղասպանութեան ճանաչման եւ Հայ Դատի լուծման, այն է՝ հայ ժողովրդի ազգային իրաւունքների, պահանջատիրութեան ու արդար հատուցման ուղղութեամբ այլ միջոցներ որդեգրելու տեսակէտից: Այլ խօսքով՝ դիւանագիտական օրօրներով մեզ անուշ քուն են դրել ու մեզ հեռու պահել գործնական միջոցառումներից:
Սոյն նոր բանաձեւը՝ «Հայկական Ցեղասպանութեան ճշմարտութիւնն ու արդարութիւնը», հրապարակ է գալիս այն ժամանակ, երբ Թուրքիոյ վարչապետ Ռեճեպ Թէյիպ Էրտողանը Մայիսի 16ից պաշտօնական այցով գտնւում էր Միացեալ Նահանգներում: Արդեօք այս նոր բանաձեւը Օպամա-Էրտողան բանակցութիւնների ընթացքում նախագահ Օպամայի ձեռքում «Տուզ» չի՞ հանդիսանում, որպէսզի ծրագրուած ու ակնկալուած արդիւնքը կարելի լինի կորզել թելերի վրայ խաղացող Թուրքիայից…
Մի այլ կողմից էլ պիտի նկատել, որ այս հռչակագրերն ու դիւանագիտական յայտարարութիւնները ի նպաստ են Թուրքիոյ կառավարութեան, որովհետեւ Թուրքիան եւս գիտակցում է, որ նրանք լոկ մարդասիրական, աւելի ճիշդ քաղաքական շահեր հետապնդող միջոցառումներ են եւ գործնական որեւէ արժէք չեն ներկայացնում: Թուրքիոյ դիւանագիտութիւնն էլ իր խաղն է խաղում: Այսինքն՝ շարունակ հերքելով Հայկական Ցեղասպանութեան պատմական փաստը՝ առիթ է ընձեռում շարունակուելու նմանօրինակ հռչակագրերի ու դիւանագիտական յայտարարութիւնների տարափը, քանի որ այս խորամանկ քաղաքականութեամբ երկարաձգում ու խոչընդոտում է գործնական միջոցառումների դիմելու հարցը…
Գործնական միջոցառումներ ասելով պիտի հասկանալ՝ Թուրքիոյ կառավարութեան դէմ պահանջատիրական գործ յարուցել Միջազգային դատարանում: Այսօր մանաւանդ, այս գործի բոլոր տուեալները կան: Այսինքն՝ Հայաստանը անկախ հանրապետութիւն է եւ մաս է կազմում անկախ հանրապետութիւնների միջազգային ընտանիքին: Անդամ է Միացեալ Ազգերի կազմակերպութեան եւ Եւրոմիութեան: Ուստի, Հայաստանի կառավարութիւնը ուղղակի յանձն պիտի առնի Միջազգային դատարան տանելու հայութեան դատը: Կասկած չկայ, որ համայն հայութիւնը՝ ի Հայաստան, Արցախ եւ Սփիւռք, զօրաւիգ կը կանգնի սոյն համազգային դատին ու հայրենի կառավարութեանը: