ՓԱՇԻՆԵԱՆ ԿԸ ՓՈՐՁԷ ՔԱՈՍԸ ՀԻՄՆԱՒՈՐԵԼ 9 ՆՈՅԵՄԲԵՐԻ ՀԱՄԱՁԱՅՆԱԳԻՐԻ ՀԱՍՑԷԻՆ ՄԵՂԱԴՐԱՆՔԻ ԱԼԻՔՆԵՐՈՎ
ԵՐԵՒԱՆ.- Գորիս-Կապան մայրուղիին վրայ ատրպէյճանցիները իրանեան բեռնատարներու երկու վարորդներ ձերբակալեցին: 15 Սեպտեմբերի երեկոյեան, «Թուրան» լրատու գործակալութեան այս մասին յայտնեց Ատրպէյճանի ներքին գործոց նախարարութիւնը:
Ըստ նոյն աղբիւրին՝ նշեալ անձերը անօրէն կերպով մտած են Ատրպէյճանի տարածքը: «Բեռնատարները, որոնք Հայաստանէն անօրէն կերպով անցած են Ատրպէյճանի տարածքը, կանգնեցուած են ներքին գործոց նախարարութեան, Պետական մաքսային յանձնաժողովին եւ Պետական սահմանապահ ծառայութեան աշխատակիցներուն կողմէ: Այդ բեռնատարներու վարորդներուն նկատմամբ համապատասխան միջոցներ պիտի կիրարկուին` ըստ Ատրպէյճանի օրէնսդրութեան», կը յայտնեն Ատրպէյճանի արտաքին գործոց նախարարութենէն։
Յիշեցնենք, որ Գորիս-Կապան ճամբու Որոտանի հատուածին մէջ, ատրպէյճանցի ոստիկանները, սահմանապահները արդէն 4րդ օրն է, որ կը կանգնեցնեն իրանեան բեռները Հայաստան տեղափոխող վարորդները: Երկուշաբթի օր, յղում կատարելով ատրպէյճանական օրէնսդրութեան, Պաքուն տեղի ունեցածը օրէնքի պահանջ որակեց՝ նշելով, թէ Ատրպէյճան օտար փոխադրամիջոցներու իւրաքանչիւր մուտք եւ ելքի համար ճամբու տուրք պիտի գանձէ:
Այս իրադարձութիւները, ըստ վարչապետ Փաշինեանի, ունին բազմաթիւ շերտեր, ենթաթեքսթեր, զորս կարեւոր է ճիշդ ընկալել ու թարգմանել։
Ազգային ժողով-կառավարութիւն հարցում-պատասխանի ընթացքին, վարչապետ Նիկոլ Փաշինեան, անդրադառնալով Գորիս-Կապան մայրուղիի Որոտանի հատուածին մէջ ատրպէյճանական ոստիկանական անցակէտի տեղադրման վերաբերեալ դիտարկման եւ հարցումին, թէ՝ ինչո՛ւ կը կանգնեցնեն իրանեան փոխադրամիջոցները եւ գումար կը գանձեն՝ յայտնեց, որ Դեկտեմբեր 2020ին կատարուած Հայաստանի զինուած ուժերու դիրքերը Խորհրդային միութեան կողմէ ժառանգած սահմաններուն համապատասխանեցնելու գործընթացով այդ հատուածները դուրս կը մնան Հայաստանի տարածքէն։
«2010ին ԱԺն ընդունել է վարչատարածքային բաժանման մասին օրէնք, որտեղ յստակ արձանագրւում է, որ Շուռնուխ եւ Որոտան գիւղերի վարչական սահմանները համապատասխանում են հայ-ադրբեջանական սահմանին: Այդ հատուածներում երկու տեղ Գորիս-Կապան աւտոճանապարհը դուրս է գալիս Հայաստանի կամ Խորհրդային Հայաստանի վարչական սահմանից: Նաեւ այս հանգամանքի բերումով է, որ մեզ յայտնի տեղերում յայտնուել են մեզ յայտնի ցուցանակները, յենակէտերը», դիտել տուաւ ան։
Ըստ անոր` Դեկտեմբեր 2020ին պայմանաւորուածութիւն ձեռք բերուած է, որ այդ ճանապարհը անարգել կերպով պէտք է օգտագործուի Հայաստանի փոխադրամիջոցներու եւ բեռներու տարանցման համար:
«Ենթադրում եմ` քանի որ այդ պայմանաւորուածութեան մէջ չի ֆիքսուել նաեւ օտարերկրեայ բեռների հանգամանքը, տուեալ իրավիճակում Ադրբեջանը կիրառում է այդ միջոցը, թերեւս ի պատասխան մեր այն յայտարարութիւնների, որ թէ՛ Նոյեմբերի 9ի, թէ՛ Յունուարի 11ի եռակողմ յայտարարութիւնների մէջ յիշատակուած չէ Հայաստանի տարածքով միջանցք տրամադրելու վերաբերեալ դրոյթ: Հայաստանն, ընդունելով, որ տարածաշրջանի կոմունիկացիաները (հաղորդակցութեան միջոցները) պէտք է բացուեն, այնուամենայնիւ արձանագրում է, որ օտար բեռները, ՀՀ տարածքը հատելիս, այդ թւում` Ադրբեջանի արեւմտեան շրջաններից դէպի Նախիջանի Ինքնավար Հանրապետութիւն գնալիս, պէտք է հատեն մաքսային, անձնագրային եւ այլ կէտեր, ինչպէս սահմանուած է ԱՊՀ երկրների միջեւ տրանսպորտային հաղորդակցութիւնն ապահովող իրաւապայմանագրային բազայում», յայտնեց Փաշինեան:
Թէ ինչո՛ւ ինք օգտագործած է Էյվազլի եւ Չայզամի ատրպէյճանական տեղանունները՝ Փաշինեան ըսաւ. «Դա արուել է մի պարզ պատճառով, որ ՀՀ քաղաքացիների համար պարզ լինի, որ խնդրոյ առարկայ կէտերը գտնւում են ոչ թէ ՀՀ կամ Հայաստանի Սովետական Սոցիալիստական Հանրապետութեան տարածքում, այլ այդ տարածքից դուրս, որը Հայաստանն դէ իւրէ ընդունել է 2010ին ընդունուած վարչատարածքային բաժանման օրէնքով»:
Փաշինեան նաեւ անդրադարձաւ Հայաստան-Թուրքիա յարաբերութիւններուն եւ նշեց. «Երբ 2021 թուականի գարնանը ես սկսեցի հանդիպումներ ունենալ Հայաստանի տարբեր բնակավայրերի բնակիչների հետ, ի յայտ եկաւ մի խօսակցութիւն եւ բանաձեւուեց հետեւեալ կերպ` թշնամութեան մթնոլորտը մեր տարածաշրջանում պիտի կառավարուի: Այս խօսոյթով մենք հանդէս եկանք նաեւ ընտրութիւններին նախորդած շրջանում, ընտրութիւններում այս կոնտեքստը (բնաբանը) ներկայ էր: Եւ մենք ՀՀ քաղաքացիներից ստացել ենք մանդատ` Հայաստանի եւ տարածաշրջանի համար խաղաղ զարգացման դարաշրջան բացելու համար: Որից յետոյ մենք մեր պատկերացումները բաւական մանրամասն շարադրել ենք կառավարութեան ծրագրում, որն ընդունուել է ԱԺ կողմից: Եւ այս քննարկումների համատեքստում Թուրքիայից եղել են խօսակցութիւն սկսելու պատրաստակամութեան վերաբերեալ դրական ազդակներ, մենք գնահատել ենք այդ ազդակները եւ ինքներս արտայայտել ենք ՀՀ կառավարութեան պատրաստակամութիւնը` սկսելու այդպիսի խօսակցութիւն յարաբերութիւնների կարգաւորման հնարաւորութիւնների, հաղորդակցութեան ուղիների բացման վերաբերեալ: Եւ այդ յայտարարութիւնները հնչել են հրապարակային: Ուզում եմ ընդգծել, որ մեր մի շարք գործընկերներ հրապարակային պատրաստակամութիւն ենք յայտնել աջակցելու այդ գործընթացին, որպէսզի այդ խօսակցութիւնը տեղի ունենայ եւ լինի արդիւնաւէտ»:
Ըստ Փաշինեանի՝ իբրեւ յաջորդ քայլ պէտք է քայլերու ձեռնարկել այդ խօսակցութիւնը սկսելու համար: Այդ խօսակցութիւնը կրնայ աշխատանքային ըլլալ: «Եւ ես կարծում եմ, որ խօսակցութիւնը տրամաբանօրէն պէտք է լինի նախ աշխատանքային, ապա եթէ տեսնենք, որ կան կոնկրէտ (յստակ) արդիւնքներ արձանագրելու հնարաւորութիւններ, պիտի լինեն եւ կարող են լինել նաեւ հրապարակային: Այս պահի դրութեամբ մենք գործում ենք այն շրջանակներում, ինչը յայտարարել ենք եւ պատրաստւում ենք այդ ուղղութեամբ առաջ գնալ», աւելցուց Փաշինեան: