ԿԱՏԻԱ ՔՈՒՇԵՐԵԱՆ

Հայաստանի անկախացումից առաջ եւ նրանից յետոյ անհրաժեշտ է եղել Սփիւռքի բարոյական եւ նիւթական օգնութիւնը կազմակերպել եւ հասցնել հայրենիքին: Իսկ Հայաստանի կարիքները ժամանակի ընթացքում ոչ թէ նուազել, այլ բազմապատկուել են՝ կապուած պատերազմների, ինչպէս նաեւ իրարայաջորդ կառավարութիւնների ոչ նպատակասլաց եւ ազգային շահերին համահունչ որոշումներ ընդունելու եւ դրանք կեանքի կոչելու անկարողութեան կամ ցանկութեան բացակայութեան պատճառով: Եւ Սփիւռքի օժանդակութիւնը, թւում է, լցուել է անյատակ տակառի մէջ:
Սփիւռքը, սակայն,ի պատիւ իրեն, չի դադարել եւ շարունակում է իր ջանքերը ուղղել մեր երկրի բարօրութեան գործին,անտեսելով շատերի կողմից իրեն օտարելու եւ անտեսելու փորձերը: Այդպէս էլ պէտք է լինի միշտ, մինչեւ այն բաղձալի օրը, երբ Սփիւռքը լիիրաւ մաս եւ մասնակից կը դառնայ հայրենիքի կառավարման գործին: Այդ պարագայում է, որ իւրաքանչիւր հայ, անկախ իր ապրած երկրից, լիովին կը լծուի Հայաստանի վերաշինութեան գործին:
Այսօր էլ մեր հայրենիքի կարիքներն ու վէրքերը շատ են եւ պահանջում են տասնապատկել մեր ջանքերը, մեր կամքից անկախ ստեղծուած պայմաններով պարտադրուած ժամանակաւոր յապաղումից յետոյ: Յուսով ենք եւ պէտք չէ տարակուսենք, որ Հայաստանը պիտի կարողանայ դուրս գալ այն անդունդից, ուր հրել են իրեն եւ բոլոր առումներով շտկի իր մէջքը:
Այդ պարագայում հարց է առաջանում, թէ պէ՞տք է Սփիւռքը դադարի իր որդիական պարտականութիւնը կատարելուց, մտածելով, որ ինքն այլեւս անելիք չունի, թէ՞ պէտք է շարունակի ձեռք մեկնել հայրենիքին:
Բնականաբար պէտք է շարունակի:
Եւ անհրաժեշտ է ժողովրդին դաստիարակել այն հաստատ գիտակցութեամբ, որ տալը միշտ է անհրաժեշտ: Այն բարոյական պահուածք է եւ պէտք չէ պայմանաւորուած լինի որեւէ հանգամանքով: Սերունդները պէտք է դաստիարակուեն բարոյական այն անշեղ մտածումով, որ իւրաքանչիւր քաղաքացու գործուն մասնակցութեամբ է հիմնւում եւ պահւում պետութիւնը, որ գրաւականն է ազգի եւ անհատի գոյութեան եւ առաջընթացի: Պետութիւնը ոչ թէ վերեւից, անյայտ է որտեղից, միջոցներ է հայթայթում եւ բաշխում հանրութեան, այլ ժողովուրդը ներքեւից է ստեղծում այդ պայմանները, որոնք պետութեան տնօրինութեամբ վերադարձւում են ժողովրդին:
Որքան ամուր եւ հաստատուն լինի այս իրականութեան ընկալումը իւրաքանչիւրի մօտ, այնքան դիւրին կը դառնայ պետութեան աշխատանքը: Պետութիւն եւ ժողովուրդ պէտք է քայլեն ձեռք-ձեռքի, դառնան դաշնակից: Այս եւ այլ շատ խնդիրներ պէտք է դառնան Հայաստանի կրթական համակարգի առաջնահերթութիւն:
Պէտք է հեռու մնալ վտանգաւոր եւ նուաստացնող այն մտքից, թէ պէտք է օգնել, երբ հայրենիքը կարօտեալ է: Այդ մօտեցումը դառնում է վտանգաւոր, մեր գիտակցութեան մէջ ձեւաւորելով Հայաստանի, որպէս յաւերժ կարօտեալի, ցաւ պատճառող եւ չգօտեպնդող կերպարը: Ուստի պէտք է դաստիարակել մարդու, հայի եւ քաղաքացու եռամիասնութիւն, որը պատրաստ է տալ Հայաստանին, մի՛շտ տալ: