Ըստ Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինեանի՝ ճիշդ 33 տարի առաջ՝ 23 Օգոստոսին վերանկախացած Հանրապետութեան ճամբան բռնած Հայաստանի Գերագոյն խորհուրդին ընդունած հիմնարար փաստաթուղթը, որուն հիման վրայ մէկ տարի ետք կատարուեցաւ հանրաքուէն, եւ Հայաստան անկախացաւ, խոր քննութեան կարիքը ունի:
«Անկախութեան հռչակագրով մենք հռչակեցինք Խորհրդային Միութիւնից հեռանալու ուղեգիծը, բայց եւ փակեցինք Խորհրդային Միութիւնից հեռանալու մեր բոլոր ճանապարհները, ասել է, թէ 20րդ դարավերջին ընդունուած Անկախութեան հռչակագրով որդեգրեցինք մի բանաձեւ, որը 20րդ դարասկզբին մեզ արդէն իսկ բերել էր անկախութեան կորստի», նշեց Փաշինեան։
Իր շնորհաւորական ուղերձին մէջ ան, ըստ էութեան, իր անհամաձայնութիւնը յայտնեց հռչակագիրի դրոյթներուն` չմանրամասնելով, թէ յստակ ի՛նչ են այդ դրոյթները եւ արդեօք կը քննարկե՞ն զայն փոփոխութեան ենթարկելու կարելիութիւնը:
«Հռչակագրի տեքստի (բնագիրի) քննական վերլուծութիւնն ի ցոյց է դնում, որ մենք ի վերջոյ ընտրել ենք այնպիսի խօսոյթ եւ բովանդակութիւն, որի հիմքում դրուած է մեզ Խորհրդային Միութեան մաս դարձրած բանաձեւը. խօսքը տարածաշրջանային միջավայրի հետ կոնֆրոնտացիոն (առճակատման) խօսոյթի մասին է, որ մեզ անընդհատ կոնֆլիկտների (հակամարտութիւններու) մէջ էր պահելու մեր հարեւանների հետ», ընդգծեց Փաշինեան:
Անկախութեան հռչակագիրով կ՛ամրագրուին պետականութեան ստեղծման հիմնական դրոյթները` քաղաքացիութեան տրամադրումէն, միջազգային յարաբերութիւններու հաստատումէն մինչեւ սեփական զինուած ուժերու ստեղծում: Կէտերէն մէկով ալ կ՛ազդարարուի՝ Հայաստանի Հանրապետութիւնը սատար կը կանգնի Հայոց Ցեղասպանութեան միջազգային ճանաչման: «Թէ հռչակագրի 12 դրոյթներից որո՞նք են տարածաշրջանի հետ հակամարտային բովանդակութիւն պարունակում, Փաշինեանը չի մանրամասնում», կը յայտնէ «Ազատութիւն»ը: