
ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ՀԱՐԹԱԿԻ ՎՐԱՅ ՕՐԱԿԱՐԳ ԴԱՐՁՆԵԼ ԱՐՑԱԽԱՀԱՅՈՒԹԵԱՆ ՏՈՒՆԴԱՐՁԸ
33 տարի առաջ, 2 Սեպտեմբերը հռչակուեցաւ Արցախի անկախութեան օր։ Սակայն այս տարի այդ օրը կը նշուի Արցախէն հեռու։ Առ այդ, այս առիթով Արցախի նախագահ Սամուէլ Շահրամանեան եւ Արցախի թեմի առաջնորդ Վրթանէս եպս. Աբրահամեան այցելեցին Եռաբլուր զինուորական պանթէոնը եւ իրենց յարգանքի տուրքը մատուցեցին հայրենիքի պաշտպանութեան համար իրենց կեանքը զոհած նուիրեալ քաջորդիներուն։
2 Սեպտեմբերին իր դռները բաց պահեց Երեւանի մէջ գտնուող Արցախի ներկայացուցչութիւնը, ուր այցելեցին անձնաւորութիւններ, որոնք կը հաւատան Արցախի պետականութեան կերտման, այդ ճամբուն վրայ Արցախի կողքին էին եւ այսօր ալ կարեւոր կը նկատեն Արցախի պետականութեան պահպանումը։
Արդարեւ, հակառակ ամէն ինչի, արցախցիները տօնը կ՛արժեւորեն Արցախէն դուրս՝ իրենց հոգիներուն մէջ փայփայելով վերադարձի յոյսը ։
Իսկ 1 Սեպտեմբերի երեկոյեան, խումբ մը երիտասարդներ լուռ հաւաք մը կատարեցին Հայաստանի կառավարութեան շէնքին առջեւ՝ պահանջելով մոռացութեան չտալ Արցախը։
«Կասկադ»ի վերի հատուածին մէջ՝ «Վերածնած Հայաստան» կոթողին մօտ, խումբ մը երիտասարդներ Արցախի անկախութեան տօնին առիթով Հայաստանի Հանրապետութեան եւ Արցախի Հանրապետութեան հսկայական դրօշ մը ծածանեցին: Դրօշակին վրայ գրուած էր «Աշխատենք միասին», «Դէպի յաղթական Հայաստան եւ Արցախ»։


ԲԱԳՐԱՏ ՍՐԲԱԶԱՆԸ ՆՈՅՆՊԷՍ ԱՅՑԵԼԵՑ ԵՌԱԲԼՈՒՐ
Արցախի անկախութեան օրուան առիթով, Եռաբլուր այցելեց նաեւ «Տաւուշը յանուն հայրենիքի» շարժումի առաջնորդը Բագրատ սրբազան, որ լրագրողներու հետ ունեցած զրոյցին ընթացքին ըսաւ հետեւեալը. «Մենք որեւէ վայրկեան չենք կարող հաշտ լինել Արցախի կորստի հետ, որովհետեւ սա մեր գողացուած կենսագրութիւնն է. անկեղծ ասած, ամօթով եմ ես գալիս Եռաբլուր: Այդուհանդերձ, մեզ համար սա ուխտի օր է, ոչ թէ սոսկ յիշատակելու, այլ ինքներս մեզ յիշեցնելու: Այն, որ այսօր Արցախի կորուստը, ես հաւատում եմ` ժամանակաւորապէս, ուղղակիօրէն անպատուութիւն է մեզ համար, միաժամանակ գողացուած ուրախութեան իրականութիւնը, դա պէտք է մեզ պէտք է մղի պայքարի, հակառակ նրան, թէ աշխարհն ինչ կ՛ասի, կամ այս ներքին թշնամի իշխանութիւնն ինչ կ՛ասի:
Այն մարդիկ, որոնք արցախցու հացն են կերել, այսօր ուրացել են: Եւ այո, պատասխանատուն էլ, մեղաւորն էլ, պատմութեան խարանն էլ, ներկայիս խարանն էլ, մեր գողացուած կենսագրութեան խարանն էլ Նիկոլ Փաշինեան երեւոյթի ճակատին է»։

ԱՐՑԱԽԻ ԱԶԳԱՅԻՆ ԺՈՂՈՎԸ ԿՈՉ ՈՒՂՂԵՑ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԻՇԽԱՆՈՒԹԻՒՆՆԵՐՈՒՆ՝ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ՀԱՐԹԱԿԻ ՎՐԱՅ ՕՐԱԿԱՐԳ ԴԱՐՁՆԵԼ ԱՐՑԱԽԱՀԱՅՈՒԹԵԱՆ ՏՈՒՆԴԱՐՁԸ
Արցախի Ազգային ժողովը Արցախի Հանրապետութեան 33ամեակին առիթով հրապարակեց հետեւեալ յայտարարութիւնը.
«1991թ. Սեպտեմբերի 2ին ժողովրդական պատգամաւորների ԼՂԻՄ մարզային եւ Շահումեանի շրջանային խորհուրդների համատեղ նստաշրջանում ընդունուեց Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետութեան հռչակման մասին պատմական որոշումը: Նոյն թուականի Դեկտեմբերի 10ին կայացած համաժողովրդական հանրաքուէի արդիւնքներով եւ 1992թ. Յունուարի 6ի «Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետութեան պետական անկախութեան մասին» հռչակագրով կազմաւորուեց հայկական երկրորդ հանրապետութիւնը:
«Շուրջ երեսուն տարիների ընթացքում, չնայած Ադրբեջանի մշտական սպառնալիքներին, Սահմանադրական ամուր հիմքերով եւ արդիւնաւէտօրէն գործող պետական ու ժողովրդավարական հաստատութիւններով Լեռնային Ղարաբաղի (Արցախի) Հանրապետութեան ժողովուրդը ապահովում էր հայկական երկրորդ հանրապետութեան զարգացումը` փորձելով դառնալ պետութիւնների համաշխարհային ընտանիքի մաս:
«Արցախահայութեան համար այս ծանրագոյն ժամանակներում Արցախի (Լեռնային Ղարաբաղի) Հանրապետութեան Ազգային ժողովը, առաջնորդուելով ժողովրդի կողմից իրեն վստահուած մանդատով (լիազօրութեամբ) եւ նրա ապագայի նկատմամբ պատասխանատուութեամբ, արձանագրում է.
«- Արցախի (Լեռնային Ղարաբաղի) Հանրապետութեան ժողովուրդը իր ինքնորոշման իրաւունքն իրացրել է միջազգային իրաւունքի բոլոր նորմերին (չափանիշներուն) համապատասխան`որեւէ առնչութիւն չունենալով Ադրբեջանական Հանրապետութեան տարածքային ամբողջականութեան հետ:
«- Հայաստանի Հանրապետութիւնը, որպէս Լեռնային Ղարաբաղի Հակամարտութեան խաղաղ կարգաւորման բանակցութիւններում Արցախի ժողովրդին ներկայացնող կողմ, անտեսելով ՀՀ Անկախութեան Հռչակագրից բխող պարտաւորութիւնները, շրջանցելով Արցախի Հանրապետութեան անվտանգութեան երաշխաւորի իր անվերապահ դերն ու խախտելով 1992թ. Յուլիսի 8ի ՀՀ Գերագոյն խորհրդի որոշումը, Արցախը ճանաչել է Ադրբեջանի կազմում:
«- Ադրբեջանական Հանրապետութիւնը, որպէս Լեռնային Ղարաբաղի (Արցախի) Հանրապետութեան ժողովրդի նկատմամբ ցեղասպանութիւն իրականացրած սուբյեկտ (ենթակայ կողմ), խաղաղութեան մասին բարձրագոչ յայտարարութիւններով մոլորեցնելով միջազգային հանրութեանը, այսօր էլ որդեգրել է հայկական հետքը Արցախից վերացնելու`պատմամշակութային ժառանգութիւնը ոչնչացնելու քաղաքականութիւն, շարունակելով պատանդի կարգավիճակով ապօրինաբար պահել գերիների, Արցախի (Լեռնային Ղարաբաղի) Հանրապետութեան ռազմաքաղաքական ղեկավարութեանը:
«- Ռուսաստանի Դաշնութիւնը, որպէս ռուսական կայսրութեան եւ ԽՍՀՄ իրաւայաջորդ, հանդիսանալով 2020թ. Նոյեմբերի 9ի եռակողմ յայտարարութեան կողմ եւ երաշխաւոր, իր փաստացի ներկայութեան պայմաններում չի կանխել Ադրբեջանի կողմից Արցախի ամբողջական հայաթափումը:
«- ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը`ի դէմս համանախագահ երկրներ Ռուսաստանի, Միացեալ Նահանգների եւ Ֆրանսիայի` որպէս Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտութեան խաղաղ կարգաւորման միակ օրինական մանդատ ունեցող կառոյց, վճռական կեցուածք չորդեգրեց իր իսկ կողմից հռչակած սկզբունքների պահպանման գործում: Ադրբեջանն այդ ամէնը գնահատեց որպէս թուլութիւն եւ, արհամարհելով միջազգային հանրութեան կողմից ընդունուած ուժի չկիրառման մօտեցումները, 2020թ. եւ 2023թ. պատերազմական գործողութիւնների եւ ցեղասպանական քաղաքականութեան միջոցով բռնազաւթեց միայնակ մնացած հայ ժողովրդի բազմադարեան բնօրրաններից մէկը` Արցախի (Լեռնային Ղարաբաղի) Հանրապետութեան տարածքը:

«Արցախի (Լեռնային Ղարաբաղի) Հանրապետութեան ներկայացուցչական մարմինը, արտայայտելով Արցախի ժողովրդի կամքը, կոչ է անում.
Հայաստանի Հանրապետութեան իշխանութիւններին`
– Միջազգային ատեաններում օրակարգային դարձնել Արցախի (Լեռնային Ղարաբաղի) Հանրապետութեան ժողովրդի` հայրենիք հաւաքական կերպով վերադառնալու իրաւունքի հարցը:
ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի երկրներին`
«Ազգերի ինքնորոշման, տարածքային ամբողջականութեան եւ ուժի չկիրառման սկզբունքների հիման վրայ շարունակել միջնորդական առաքելութիւնն Արցախի ժողովրդի` իր հայրենիքում ազատ ապրելու իրաւունքի իրացման նպատակով:
«ՄԱԿին, ՄԱԿ անդամ երկրներին`
«Միջազգայնօրէն ստանձնած մանդատի, պարտաւորութիւնների եւ միջնորդութիւնների շրջանակում միջազգային հանրայայտ նորմերի եւ սկզբունքների, ինչպէս նաեւ Արցախի (Լեռնային Ղարաբաղի) Հանրապետութեան հռչակման իրաւաքաղաքական փաստերի հիմքով Արցախի ժողովրդի կողմից ընտրուած ներկայացուցիչների հետ գործակցութեամբ ապահովել Արցախի (Լեռնային Ղարաբաղի) Հանրապետութեան ժողովրդի` իրենց մշտական բնակութեան վայրեր վերադարձն ու այլ հաւասար եւ անկապտելի իրաւունքների իրացումը` որպէս ազատութեան, արդարութեան եւ համընդհանուր խաղաղութեան հիմք:
«Մեր խոնարհումն ենք բերում ազատագրական պայքարի եւ պետականակերտման ճանապարհին իրենց կեանքը նուիրաբերած հերոսներին»: