«Ընտրութիւնները Պէտք Է Յանգեցնեն Ազգային Համերաշխութեան Կառավարութեան Ձեւաւորման»

ՀՅԴ Բիւրոյի ներկայացուցիչ Հրանտ Մարգարեան անցնող օրերուն կը գտնուէր Թեհրան: Օգտուելով ընձեռուած առիթէն, Իրանի մեր պաշտօնակից «Ալիք»ի աշխատակից Արմինէ Էլիազեան հարցազրոյց մը ունեցաւ անոր հետ, մօտալուտ խորհրդարանական ընտրութիւններուն առնչութեամբ:
ԱՐՄԻՆԷ ԷԼԻԱԶԵԱՆ.- Արդեօք Հայաստանում կայացող խորհրդարանական ընտրութիւնները, անկախ իրենց ելքից, քաղաքական տեսանկիւնից կարելի՞ է մէկ քայլ առաջ ամրագրել նախորդ ընտրութիւններից եւ հասարակութեան քաղաքական միտքը որքանո՞վ է հասունացել արդար ընտրութիւնների անցկացման առումով ու ամենակարեւորը՝ որքանո՞վ է այն համընկնում ՀՅԴ մօտեցումներին:
ՀՐԱՆՏ ՄԱՐԳԱՐԵԱՆ.- Այդ բարդ հարցը բազմաշերտ հարց է, բայց ես փորձեմ այսպէս պատասխանել. ցանկացած ընտրութիւն կարեւոր է այն առումով, որ պէտք է այդ ընտրութեամբ պարզուի, յստականայ, բացայայտուի,որ ամէն մի քաղաքական կուսակցութիւն ինչ յենարան ունի, ինչ ժողովրդականութիւն ունի հասարակութեան մէջ եւ ըստ այնմ ձեւաւորուի քաղաքական ղեկավարութիւն: Սա ընտրութիւնների իրական իմաստն է:
Եթէ բոլոր քաղաքական ուժերը գիտակցում են այս կարեւորութիւնը եւ ամէն մէկը նաեւ իր համար կարեւորում է այդ հարցը, այսինքն՝ ընտրութեան միջոցով յստականայ, որ ինքը ինչ ժողովրդականութիւն ունի, ինչ յենարան ունի ժողովրդի մէջ եւ դա կարող է դարձնել հիմք, չափանիշ՝ իր յետագայ գործունէութեան, այո, այդպիսով ընտրութիւնները կարելի է առաջընթաց համարել:
Իրականութիւնը ինչ է, իրականութիւնն այն է, որ անցած ժամանակաշրջանում Հայաստանում ոչ մի քաղաքական ուժ չի ունեցել անհրաժեշտ մեծամասնութիւն ժողովրդի մօտ, այսինքն՝ ժողովրդի համակրանքի առումով ոչ մի քաղաքական ուժ մեծամասնութիւն չի ունեցել, անկախ արձանագրուած արդիւնքներից, այսինքն՝ տարբեր միջոցներով ձեռք բերուած արդիւնքներից իրականում ոչ մի ուժ չի ունեցել մեծամասնութիւն:
Երբ քաղաքական ուժերը չեն հաշտւում այս իրականութեան հետ եւ փորձում են «արհեստական», ոչ-օրինական միջոցներով, ոչ-բարոյական միջոցներով այդ թիւը մեծացնել եւ ստեղծել շինծու մեծամասնութիւն, ամբողջ քաղաքական համակարգը դրանով կաթուածահար է դառնում եւ այդտեղից են սկսւում բոլոր պրոբլեմները, բոլոր խնդիրները:
Ես չեմ կարծում, որ մեր ժողովրդի մէջ աղէտ կը լինի, որ եթէ մի քաղաքական ուժ չունենայ մեծամասնութիւն եւ խորհրդարանում անհրաժեշտաբար ձեւաւորուի ինչ-որ մէկ կոալիցիա, ես կարծում եմ, որ դա բնական ընթացքի սկիզբ կը լինի երկրում: Վերջապէս փաստ է, որ մեծամասնութիւն ունեցող քաղաքական ուժն էլ չունի այնքան ինքնավստահութիւն, որ առանձնաբար ձեւաւորի իշխանութիւն եւ վերջին առնուազն 8-9 տարիների ընթացքում յաճախ մենք տեսել ենք առանց պատճառի ձեւաւորուած կոալիցիաներ, իսկ այսօրուայ մեր իրականութիւնը մեզ պարտադրում է, մեզ ստիպում է, որ մենք գիտակցենք, առնուազն իշխող քաղաքական ուժը գիտակցի, որ ինքը առանձնաբար չի կարողանում երկիրը այս դժուար, բարդ իրավիճակից դուրս բերել:
Կարծում եմ, որ մեր երկրի համար կը լինէր փրկութիւն, եթէ բոլորս գիտակցէինք, որ երկիրը այս ծանր իրավիճակից դուրս բերելու համար վերջապէս կան անհրաժեշտ թիրախներ, որ մենք միասին պէտք է յաղթահարենք: Միասնաբար պէտք է յաղթահարենք,որ երկիրը դուրս գայ այս վիճակից, որից յետոյ միջկուսակցական մրցակցութիւնը կարող է իսկապէս իմաստ ունենալ:
Մենք նախ պէտք է երկիրը այս ծանր իրավիճակից դուրս բերենք. ինձ թւում է, որ այս խորհրդարանական ընտրութիւնները անկախ իրենց ելքից՝ պէտք է յանգեցնեն ազգային համերաշխութեան մէկ կառավարութեան ձեւաւորման, որը յստակ ժամանակի ընթացքում ճշտուած թիրախներ ունենայ, որ պէտք է յաղթահարի, այդպիսով երկիրը կը կարողանանք դուրս բերել այս իրավիճակից: Բայց, այս գիտակցութիւնը հիմնականում պէտք է ունենայ այն ուժը, որը կարող է բերել համեմատական մեծամասնութիւն՝ Ազգային ժողովում:
Կարող ենք այս ընտրութիւնները այսպէս համեմատական առաւելութիւն համարել՝ ցանկացած ընտրութիւն, վերջիվերջոյ, մէկ քայլ դէպի առաջ է, ցանկացած ընտրութիւն միջոց է ժողովրդին քաղաքականացնելու, ցանկացած ընտրութիւն միջոց է, որ ամէն մի կուսակցութիւն փորձում է իրեն զարնել այսպէս ասած հասարակութեան փորձութեան քարին եւ տեսնել իր իրական համակրանքը ինչ է, ընկալումը իրենից ինչպիսին է, կարողանայ իրեն ճիշդ ներկայացնել հասարակութեանը: Այս առումով՝ ցանկացած ընտրութիւն լաւ բան է, բայց ասում եմ՝ երկիրը այնպիսի մի վիճակի մէջ է, որ մեզ պէտք է ազգային միասնականութիւն՝ յստակ թիրախների յաղթահարման համար, ճշտուած նպատակների շուրջ պէտք է ազգային համերաշխութիւն ձեւաւորուի, որ նախ երկիրը այս իրավիճակից կարողանանք դուրս բերել. եթէ կը կարողանանք այդ կամքը ցուցաբերել, գիտակցութիւնն ունենալ, անշուշտ, կարող են այս ընտրութիւնները շատ դրական համարուել, իսկ եթէ չենք կարող ունենալ, հաւանաբար կարող են համարուել միայն համեմատաբար դրական երեւոյթ:
ԱՐՄԻՆԷ ԷԼԻԱԶԵԱՆ.- Իսկ ՀՅԴի մօտեցումները այս առումով ինչպիսի՞ն են:
ՀՐԱՆՏ ՄԱՐԳԱՐԵԱՆ.- Բնականաբար, այս իրականութիւնը մեր փնտռած, մեր ուզած իրականութիւնը չէ: Այս իրականութեան մէջ քաղաքական ուժերը կեղծ իրավիճակի մէջ են յայտնուել:
ԱՐՄԻՆԷ ԷԼԻԱԶԵԱՆ.- Եւ անջրպետն էլ խորացել է. չէ՞:
ՀՐԱՆՏ ՄԱՐԳԱՐԵԱՆ.- Ես անջրպետը չեմ էլ հասկանում ինչու համար է խորացել, որովհետեւ գաղափարների, ծրագրերի, քաղաքական ուղղութիւնների մէջ չէ, որ անջրպետ է ստեղծւում: Անջրպետ է ստեղծւում անհատական կրքերի, հակակրանքների, թիմերի, որոնք յաճախակի իրարից շատ էլ չեն տարբերւում կամ ընդհանրապէս չեն տարբերւում: Անջրպետը ստեղծւում է այսպէս ասած անհատական մրցակցութեան իրականութեան մէջ, ոչ թէ գաղափարների, քաղաքականութեան ռազմավարութեան բախման արդիւնքով է, որ ինչ-որ ճեղք ես տեսնում, ինչ-որ տարբերութիւն ես տեսնում: Յաճախ կազմակերպութիւններ, որ միայն անունով են իրարից տարբերւում, ուրիշ ոչ մի բանով եւ հաւանաբար լիդերներով (ղեկավարներով-Խմբ.)՝ գաղափարախօսութիւնն նոյնն է, նոյն մարդկային ռեսուրսի (պաշարներու-Խմբ.) վրայ հիմնուած, նոյն արժեհամակարգի վրայ հաստատուած, բայց հակադրուած են իրար: Այս առումով մի կեղծ իրականութիւն կայ մեր մէջ, որը, օրինակ, պայմանաւորուած է մի բանով՝ Հայաստանի քաղաքական դաշտը դեռ գաղափարականացած չէ, եւ որովհետեւ գաղափարականացած չէ, կարելի է նաեւ եզրակացնել, որ քաղաքական չէ: Սա տարբեր ուժերի ուժային բեւեռների բախման, տարբեր ուժերի ուժային բեւեռների մրցակցութեան իրականութիւնն է եւ ոչ թէ՝քաղաքական ուղղութիւնների զանազան գաղափարների բախման արդիւնքով ստեղծուած իրականութիւն: