Երկուշաբթի, 1 Յունիսին Չեխիոյ Լիտիցէ քաղաքին մէջ, հանդիսաւոր պայմաններու մէջ բացուեցաւ «Ընդհատուած մանկութիւն. Հայոց Ցեղասպանութեան զոհ մանուկները» ցուցահանդէսը, որուն կազմակերպիչներն են Լիտիցէի յուշահամալիրը, Երեւանի Հայոց Ցեղասպանութեան թանգարան-հիմնարկը եւ Չեխիոյ մօտ Հայաստանի Հանրապետութեան դեսպանութիւնը: Բացման մասնակցեցաւ նաեւ Հայաստանի վարչապետ Յովիկ Աբրահամեանի գլխաւորած պատուիրակութիւնը:
Հայաստանի վարչապետը նախ ծաղկեպսակ դրաւ Լիտիցէի 82 զոհուած երեխաներու յուշաքանդակին մօտ, ապա Չեխիոյ մշակոյթի նախարար Դանիէլ Հերմանի հետ մօտեցաւ համալիրի այն մասնաշէնքին, ուր պիտի բացուէր հայկական ցուցադրութիւնը: Լիտիցէ յուշահամալիրի տնօրէն Միլուշ Չերվենցիլ, ողջունելով հիւրերը, յատկապէս շնորհակալութիւն յայտնած է Հայոց Ցեղասպանութեան թանգարան-հիմնարկին՝ նման ցուցադրութիւնը իրականութիւն դարձնելուն համար: Յովիկ Աբրահամեան իր ելոյթին մէջ անդրադարձաւ Հայոց Ցեղասպանութեան 100ամեակին՝ նշելով, որ խորհրդաւոր լռութիւնը, որ նոյն է թէ՛ Լիտիցէի եւ թէ Ծիծեռնակաբերդի մէջ, կը յուզէ բոլորը:
«Այս տարի հայ ժողովուրդը եւ աշխարհի բազմաթիւ ազգեր ու պետութիւններ նորովի անդրադարձ են կատարում հայ ժողովրդին պատուհասած ողբերգութեանը: Հայերի դէմ իրականացուած Ցեղասպանութիւնն աւաղ մնաց անպատիժ եւ ցաւօք՝ ոչ անհետեւանք: Ֆաշիզմի գազանութիւնները եւրոպական աշխարհամասում դաժան արձագանգն էին Օսմանեան կայսրութիւնում 2 միլիոնից աւելի քրիստոնեաների ոչնչացման: Դարասկզբի այս ոճրագործութիւնների զոհ դարձան կէս միլիոնից աւելի երեխաներ, տասնեակ հազարաւորները թրքացուեցին եւ օտարուեցին իրենց ընտանիքից ու ազգութիւնից: Այսօր Լիտիցէի յուշամալիրում ներկայացուած՝ Հայոց Ցեղասպանութեան թանգարան-հիմնարկի ցուցադրութիւնը լուսանկարների միջոցով մարդկային ողբերգութիւնների մի շարք է, որը ցնցող տպաւորութիւն է թողնում բոլորի վրայ: Այսպիսի պատմութիւնները բազմաթիւ են, սակայն բացառիկ չեն կարող կոչուել, քանի որ դրանք համամարդկային են: Խորհրդանշական է նաեւ, որ ցուցադրութիւնը բացւում է Յունիսի 1ին՝ Երեխաների պաշտպանութեան միջազգային օրը, որը նշւում է ողջ աշխարհում», ըսաւ ՀՀ վարչապետը:
Չեխիոյ մշակոյթի նախարար Տանիէլ Հերման իր ելոյթին մէջ նշած է, որ Ապրիլ 24ին Չեխիոյ մէջ նշած են հայ ժողովուրդի պատմութեան ամէնէն ողբերգական էջերէն մէկը, որուն ընթացքին զոհուած են նաեւ բազմաթիւ երեխաներ: Այս ցուցահանդէսը կը յիշեցնէ բազմաթիւ երեխաներ, որոնք կորսնցուցած են իրենց ծնողները, որբացած են եւ ստացած հոգեկան մեծ վէրքեր կամ կորսնցուցած իրենց կեանքը: Լիտիցէ յուշահամալիրի տարածքին 1942 թուականին նացիներու կողմէ զանգուածային ոչնչացման ենթարկուած են գիւղի բնակիչներն ու 82 փոքրիկ:
Չեխիոյ մօտ Հայաստանի դեսպան Տիգրան Սէյրանեան իր հերթին շնորհակալութիւն յայտնեց Լիտիցէ յուշահամալիրի տնօրէն Միլուշ Չերուենցիլին եւ ցուցադրութեան համակարգող Լիւպոմիրա Հետլովային: «Այս ցուցադրութիւնը Լիտիցէի յուշահամալիրի եւ Հայաստանի Հայոց Ցեղասպանութեան թանգարան-հիմնարկի համագործակցութեան առաջին ձեռնարկն է: Ներկայացուած նկարները չեն կարող անտարբեր թողնել որեւէ մէկին: Ցեղասպանութիւնների եւ պատերազմների սարսափները ոչ մի սահման չունեն: Ուստի իւրաքանչիւրը պէտք է ասի՝ ո՛չ ցեղասպանութիւններին, ո՛չ պատերազմներին», ըսաւ Հայաստանի դեսպանը:
Այնուհետեւ Հայաստանի վարչապետն ու Չեխիոյ մշակոյթի նախարարը բացումը կատարեցին ցուցահանդէսին: Այստեղ ներկայ եղած են նաեւ Լիտիցէի այն երկու կիները, որոնք 73 տարի առաջ 4 տարեկան փոքրիկներ եղած են եւ հրաշքով փրկուած են նացիներու իրականացուցած ջարդերէն: