«ԹԵՐԹ»Ի ՀԱՐՑԱԶՐՈՅՑԸ ԱԺ ՀՅԴ ԽՄԲԱԿՑՈՒԹԵԱՆ ՂԵԿԱՎԱՐ, ՀՅԴ ԲԻՒՐՈՅԻ ՔԱՂԱՔԱԿԱՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՈՒՑԻՉ ԱՐՄԷՆ ՌՈՒՍՏԱՄԵԱՆԻ ՀԵՏ
Հայ Յեղափոխական Դաշնակցութիւնը կոալիցիոն ծրագրի կատարման ընթացքով բաւարարուած է, տեմպերով (կշռոյթով, արագութեամբ-Խմբ.) առայժմ ոչ: «Թերթ»ի հետ զրոյցում այս մասին ասաց ԱԺ ՀՅԴ խմբակցութեան ղեկավար Արմէն Ռուստամեանը՝ նշելով, որ կան կուտակուած հարցեր, որոնց լուծման արագութիւնն իրենց համար բաւարար չէ: Ռուստամեանը նշեց, որ դանդաղ տեմպերի համար կան ինչպէս օբյեկտիւ (առարկայական-Խմբ.), այնպէս էլ սուբյեկտիւ (ենթակայական-Խմբ.) պատճառներ: Միաժամանակ, Արմէն Ռուստամեանը նշեց, որ վարչապետ Կարէն Կարապետեանը պատմական բեկում է մտցրել Հայաստանի տնտեսութեան մէջ՝ նա ձեւաւորել է տնտեսապէս հմուտ կառավարման միջավայր: Արմէն Ռուստամեանը յորդորեց չշտապել 2018թ.ի վարչապետի ընտրութեան հարցում՝ նշելով, որ իրենք հարցը դեռ չեն քննարկել: Պատգամաւորը նշեց, որ յաջորդ տարուայ վարչապետը պէտք է իմանայ, որ ինքն անընդհատ յայտնուելու է մի իրավիճակում, որ իրեն կարող են անվստահութեան յայտնել, քանի որ ընդդիմութեանը մէկ տարի անց տրուելու է այդ հնարաւորութիւնը:
«ԹԵՐԹ».- Մամուլում շարունակւում են հրապարակումներն այն մասին, որ ՀՅԴն յաւակնում է ստանալ երեք փոխվարչապետերից մէկի պաշտօնը: Ի վերջոյ, Դաշնակցութիւնում նման քննարկումներ չե՞ն անցկացւում:
ԱՐՄԷՆ ՌՈՒՍՏԱՄԵԱՆ.- Մամուլը չի դադարելու այդ մասին գրել՝ մինչեւ փոխվարչապետի ու վարչապետի նշանակումները չարուեն: Մեր պատասխանը, սակայն, չի փոխուել, որովհետեւ իրավիճակը չի փոխուել: Այդ հարցը քննարկելը վաղաժամ է, դա կը լինի այն ժամանակ, երբ նոր կառավարութեան ձեւաւորման հարցը օրակարգում կը լինի: Այս պահին կոալիցիան (ՀՀԿ-ՀՅԴ զինակցութիւնը-Խմբ.) նման օրակարգ չունի, դրա համար քննարկումներ տեղի չեն ունենում:
«ԹԵՐԹ».- Ամէն դէպքում ՀՅԴն նման ցանկութիւններ, յաւակնութիւններ չունի՞:
ԱՐՄԷՆ ՌՈՒՍՏԱՄԵԱՆ.- Ցանկութիւնները, յաւակնութիւնները բազմաթիւ են, բայց դրա հետ կապ չունեն: Մենք ցանկութիւն ունենք իրականացնել այն, ինչ միասին համաձայնեցրել ենք, նախաձեռնել ենք: Սա է մեզ համար գլխաւոր խնդիրը: Այն բացարձակապէս չի առնչւում վարչապետի ով լինել-չլինելու հետ, որովհետեւ մեր համագործակցութեան հիմքում ընկած է 2017-2022թթ. ծրագիրը, որը անձի հետ կապուած չի համաձայնեցուել, որ դրա հետ կապուած էլ փոխուի: Կոալիցիայի ձեւաւորման, դադարեցման բոլոր հնարաւոր տարբերակները արտացոլուած են այդ համաձայնագրում:
«ԹԵՐԹ».- Այդ ծրագիրն իրագործելու համար աւելի հեշտ չի՞ լինի ունենալ եւս մէկ պաշտօն, եւս մէկ գործիք կամ լծակ:
ԱՐՄԷՆ ՌՈՒՍՏԱՄԵԱՆ.- Մենք եղած գործիքներն օգտագործում ենք լի ու լի: Կը լինի աւելի՝ աւելի կ՛աշխատենք: Խնդիրն այն է, որ ունեցած լիազօրութիւնները օգտագործուեն լիարժէք, սա է այսօր դրուած հարցը: Մնացած խնդիրների շուրջ մենք պայմանաւորուել ենք, կառավարութիւնում ձեւաւորուած պորտֆելների (նախարարական պաշտօններու-Խմբ.) բաշխման յարաբերակցութիւնը փոփոխելու միտում այս պահին չի դրսեւորւում: Բայց բնական է, երբ նոր կառավարութիւն կը ձեւաւորուի, կոնկրետ (յստակ-Խմբ.) անձանց հետ նոր քննարկումներ տեղի կ՛ունենան, մենք մեր ասելիքը կ՛ասենք: Բայց առայժմ, որեւէ նախաձեռնութիւն՝ կապուած վարչապետի անձի հետ, որից բխում են մնացած բոլոր հարցերը, չի կատարուել, որովհետեւ այդ տեղը մեր համաձայնութիւնների համաձայն վերապահուած է ՀՀԿին: ՀՀԿն մեզ նման հարցով չի դիմել, որ մենք էլ քննարկում սկսենք:
«ԹԵՐԹ».- Պարո՛ն Ռուստամեան, էլ ի՞նչ գործօններ կան, որոնցից կախուած է՝ կ՛ունենա՞ք փոխվարչապետի պաշտօն, թէ ոչ: 2018թ. յետոյ նոր վարչապետին ո՞րն է լինելու ձեր ասելիքը, որի մասին խօսեցիք:
ԱՐՄԷՆ ՌՈՒՍՏԱՄԵԱՆ.- Եթէ անձերի հետ կապուած խնդիր առաջանայ, մենք կարող ենք ասել՝ այս անձը աւելի լաւ է, այն անձը՝ ոչ: Բայց դա լինելու է ներքին քննարկում, մենք հրապարակային գործընթաց չենք պատրաստւում սկսել: Անձերի հետ կապուած հարցն էլ պայմանաւորուած է լինելու մեր ծրագրի իրականացման արդիւնաւէտութեամբ: Կառավարութեան ծրագիրը, որը մենք ընդունել ենք, մէկ տարուայ համար չէ նախատեսուած, ժամանակացոյց կայ, որը հասնում է մինչեւ 22թ., իսկ սա նշանակում է, որ այդ անձը պէտք է ստանձնի յանձնառութիւն՝ կատարել խնդիրները, որոնք առաջադրում են երկու քաղաքական ուժերը:
«ԹԵՐԹ».- Տեւական ժամանակ է, ինչ ՀՀԿն ու ՀՅԴն կոալիցիա են կազմել, դուք բաւարարուա՞ծ էք համատեղ ծրագրի իրականացման ընթացքով, տեմպերով: Այդ ծրագրի ո՞ր մասն էք իրականացուած համարում:
ԱՐՄԷՆ ՌՈՒՍՏԱՄԵԱՆ.- Ընթացքով բաւարարուած ենք, տեմպերով՝ առայժմ ոչ: Ուղղութիւնը ճիշդ է, բայց տեմպերը մեզ չեն բաւարարում, որովհետեւ դրանցից է կախուած կուտակուած հարցերի լուծման արագութիւնը: Երկիրը ճիշդ ուղղութեամբ է ընթանում, բայց դա ոչ բոլորն են տեսնում: Շարքային քաղաքացիները չպէտք է այդքան խորանան սահմանադրական նորմերի, դրանց կարեւորութեան, ծրագրերի մէջ, իրենք փոփոխութիւնները պէտք է տեսնեն կենցաղում, դրանով գնահատեն՝ երկիրը լաւ՞ վիճակում է, թէ վատ է: Կարծում եմ, որ մեզ արագընթաց զարգացում է պէտք, որ այդ փոփոխութիւնը երեւայ: Տնտեսական 4, 5, 6 տոկոս աճը գուցէ այլ պետութիւնների համար բաւական լաւ ցուցանիշ է, բայց մեզ համար սա բաւարար չէ այն խնդիրների լուծման համար, որոնք կուտակուել են: Այո, սա հիմք է, որ կայուն զարգացման գործընթացի մէջ մտնենք, որ մեր տնտեսութիւնը չունենայ ցնցումներ: Ուղղութիւնը, տենդենցը (միտումը-Խմբ.), որով կառավարութիւնը գործում է՝ ճիշդ է, դրանով մենք բաւարարուած ենք, բայց արագութեամբ մենք բաւարարուած չենք, փորձում ենք գտնել ռեսուրսներ (միջոցներ-Խմբ.), որ արագութիւնը մեծանայ:
«ԹԵՐԹ».- Օբյեկտի՞ւ են դանդաղ զարգանալու պատճառները, թէ՞ կառավարութիւնը թերանում է:
ԱՐՄԷՆ ՌՈՒՍՏԱՄԵԱՆ.- Կան օբյեկտիւ պատճառներ, որոնք պայմանաւորուած են Հայաստանի շրջափակմամբ, դէպի ծով ելք չունենալու հետ, որոնք կապ չունեն իշխանութեան, այս կամ անձի հետ: Կան նաեւ սուբյեկտիւ պատճառներ, որոնք կապուած են հէնց համակարգում առկայ խնդիրների հետ: Տնտեսութիւնը զարգացնելու համար 2 հիմնական ուղղութիւն պէտք է գործի դրուի:
Առաջինը՝ վերացնել խոչընդոտները, որոնք տնտեսութեան զարգացման համար արգելակներ են: Նկատի ունեմ՝ կոռուպցիան (կաշառակերութիւնը-Խմբ.), հովանաւորչութիւնը, մենաշնորհները, որոնք նաեւ քաղաքական լուծումներ պարունակող հարցեր են:
Երկրորդը՝ տնտեսական եւ օբյեկտիւ գործիքներ ստեղծելն է, որն աւելի շահաւէտ կը դարձնի թափանցիկ դաշտում գործելն ու աշխատելը, քան ստուերային տնտեսութեան մէջ թաքնուելը: Այնպիսի միջավայր պէտք է ստեղծուի, որ մարդիկ իրենք շահագրգռուած լինեն տնտեսական իրենց խնդիրները հրապարակային լուծել, ոչ թէ թաքուն: Այս միջավայրը պէտք է փոխուի, որը կախուած կը լինի նոր տնտեսական քաղաքականութեան, նոր գործիքակազմ ստեղծելու խնդիրների հետ: Այսինքն՝ տնտեսութեան մէջ պէտք է ստեղծուեն հնարաւոր նորարարութիւններ, որոնք կը քաջալերեն մարդկանց լեգիտիմ (օրինական-Խմբ.) դաշտում գործել: Տնտեսութիւնն ինքն իր մէջ կը գեներացնի մուլտիպլիկատիւ էֆեկտ (կը ծնանի բազմապատկող արդիւնք-Խմբ.), որպէսզի մարդիկ, ովքեր ուզում են Հայաստանում բիզնես դնել, հասկանան, որ իրենց որեւէ մէկը յանցաւոր կամ կրիմինալ (ոճրային-Խմբ.) միջոցներով չի խոչընդոտելու, որ ռեպրեսիւ (ճնշիչ-Խմբ.) միջոցներով չեն հետեւելու իրենց՝ հասկանալու համար՝ ճիշդ են աշխատում, թէ ոչ: Որպէսզի հասկանանք՝ տնտեսվարողը ճիշդ է աշխատում, թէ ոչ, դրա համար տնտեսական օբյեկտիւ ցուցանիշները պէտք է նայել, եզրակացութիւններ անել՝ գերշահոյթը որտեղից է, որ թաքցնում է: Բռնելու համար կան քաղաքական գործիքներ, տնտեսական ցուցանիշներ:
«ԹԵՐԹ».- Ինչո՞ւ վարչապետ Կարէն Կարապետեանին չի յաջողւում գտնել այդ մարդուն, ով թաքցնում է գերշահոյթը, վերացնել կոռուպցիան, մենաշնորհը:
ԱՐՄԷՆ ՌՈՒՍՏԱՄԵԱՆ.- Պատճառները քաղաքական հարցերի մէջ են: Միջավայրը, համակարգը պէտք է այնպիսին լինի, որ այդ անձանց յայտնաբերելը կատարուի բնական, ոչ թէ հակառակորդին նեղը դնելով, տնտեսական լծակներով ճնշելով՝ քաղաքական դրդապատճառներից ելնելով: Դրա համար մենք ասում ենք, որ պէտք է լինի ապակենտրոնացման համակարգ, որ ամէն ինչ մէկը չտնօրինի, որ քաղաքական, տնտեսական մոնոպոլիա (մենաշնորհ-Խմբ.) չծնուի: Հայաստանում գոյութիւն ունեցող աւանդոյթները մենաշնորհածին են: Հիմքում քաղաքական դրուածքն է:
«ԹԵՐԹ».- Բայց համակարգը փոխուեց:
ԱՐՄԷՆ ՌՈՒՍՏԱՄԵԱՆ.- Համակարգը դեռ ամբողջութեամբ չի փոխուել, Սահմանադրութիւնը գործելու է յաջորդ տարուայ Ապրիլից: Վստահ եմ, որ տնտեսական ու քաղաքական գործիքների դրական էֆեկտները տեսնելու հնարաւորութիւնը մէկ-երկու տարի յետոյ կը զգանք:
«ԹԵՐԹ».- Եթէ ՀՀԿն որոշի Կարէն Կարապետեանին 2018թ.ից յետոյ էլ առաջադրել որպէս վարչապետի թեկնածու, դուք կ՛աջակցէ՞ք այդ որոշմանը՝ հաշուի առնելով այս բոլոր խնդիրներն ու դժգոհութիւնները, որոնք ունէք:
ԱՐՄԷՆ ՌՈՒՍՏԱՄԵԱՆ.- Մենք հիմա համաձայնել ենք աշխատել Կարէն Կարապետեանի վարչապետութեամբ եւ դրանից դժգոհ չենք: Մենք ՀՀԿ հետ կարող ենք ունենալ տարբեր մօտեցումներ, տարբեր հարցերի հետ կապուած բանավէճեր, բայց մենք տեսնում ենք, որ Կարէն Կարապետեանն ունի այդ կամքը, պատասխանատուութիւնը՝ իրավիճակը արմատական փոխելու: Ես չեմ կարծում, որ նա իր անձնական շահն է փնտռում, որովհետեւ կայացած մարդ է, ապահովուած: Կարէն Կարապետեանի համար պատմական շանս է, որ եկաւ մի վարչապետ, որը բեկում մտցրեց երկրի տնտեսութեան մէջ: Սա շատ աւելի մեծ արժէք է՝ ունենալ պատմական դերակատարութիւն, քան մնացած մանր-մունր հարցերը:
«ԹԵՐԹ».- Բայց եթէ դեռ չի մտցրել, ինչո՞ւ էք կարծում, որ 2018թ.-ից յետոյ կը կարողանայ բէկում մտցնել:
ԱՐՄԷՆ ՌՈՒՍՏԱՄԵԱՆ.- Ինչո՞ւ չի մտցրել, մտցրել է: Հարկային տարածքում բոլորը խոստովանում են, որ էապէս նուազել են ճնշումները, կոռուպցիոն դրսեւորումները: Մարդիկ ստուգումները պակասեցրել են, բայց հարկային մուտքերը երկու անգամ աւելացել են: Սա վկայում է այն մասին, որ տնտեսապէս հմուտ կառավարման միջավայր է ձեւաւորւում:
«ԹԵՐԹ».- 2018թ.ից յետոյ վարչապետի 2 թեկնածուի անուն է առայժմ տրւում՝ Սերժ Սարգսեան, Կարէն Կարապետեան: ՀՅԴն ունի՞ այս հարցի պատասխանը՝ Կարէն Կարապետեա՞ն, թէ Սերժ Սարգսեան:
ԱՐՄԷՆ ՌՈՒՍՏԱՄԵԱՆ.- Ուզում էք առաջ ընկնել: Կը գայ ժամանակ, հարցը կը քննարկուի մեր ընդհանուր տրամաբանութեան մէջ: Այդ նոյն վարչապետը պէտք է իմանայ, որ ինքն անընդհատ յայտնուելու է անվստահութեան յայտնուելու առաջ: Ընդդիմութիւնը մէկ տարի անց հնարաւորութիւն կ՛ունենայ նրան անվստահութիւն յայտնել, անգամ ամէն մի նախարարի կարող են անվստահութիւն յայտնել: Այնպէս չէ, որ կառավարութիւնը ձեւաւորուեց, 5 տարի կարող են ամէն ինչ անել: Եթէ մարդը եկել է վայելելու, դա կը բացայայտուի ու նա խայտառակ կը լինի:
