Հայ ժողովրդի պատմութեան 19րդ դարավերջին եւ 20րդ դարասկզբին տեղի ունեցած մի շարք կարեւորագոյն իրադարձութիւններ արգելեալ նիւթեր էին Խորհրդային Հայաստանի գրեթէ ամբողջ գոյութեան ընթացքում: Օրինակ՝ Կ. Պոլսի Օսմանեան Բանկի գրաւման եւ դրան յաջորդող քաղաքում տեղի ունեցած հազարաւոր հայերի ջարդի պատմութիւնը, հասկանալի, պատճառներով, չարտացոլուեց խորհրդահայ գրողների երկերում: Անկախութիւնից յետոյ էլ կարծես չէին շտապում խախտել այդ պարտադրուած լռութիւնը: Ալեքսանդր Թօփչեանն էր միայն, որ 2008թ. լոյս տեսած իր «Բանկ Օտոման» վէպով վերջապէս անդրադարձաւ մեր պատմութեան այդ կարեւոր էջերից մէկին: Հայաստանի եւ Սփիւռքի մամուլը բարձր գնահատեց այդ երկը՝ մասնաւորապէս նշելով, որ դա նոր խօսք է հայ պատմավիպասանութեան մէջ: Մէկ տարի չանցած, 2009թ. վէպը՝ դասական ուղղագրութեամբ, վերահրատարակուեց Բէյրութի «Արծիւ» հրատարակչութեան կողմից։
Քիչ աւելի ուշ՝ դարձեալ 2010թ., թարգմանուեց ռումիներէն, այնուհետեւ ֆրանսերէն եւ ռուսերէն: Սրանց աւելացաւ չորրորդ թարգմանութիւնը՝ պարսկերէն, որը լոյս տեսաւ բոլորովին վերջերս Թեհրանում։
Ալ. Թօփչեանը պատմեց, որ թարգմանչի՝ դոկտոր Գաւամեդդին Ռազավիզադեհի հետ ծանօթացել է 2016թ. աշնանը, Երեւանում: Դրդապատճառը եղել է Վահէ Քաչայի «Մի Դաշոյն Այս Պարտէզի Մէջ»՝ Ցեղասպանութեանը նուիրուած ծաւալուն վէպը, որն իրանցի հիւրը թարգմանել էր պարսկերէն եւ ցանկութիւն յայտնել գրքի ընծայագրուած օրինակը նուիրելու իր հայ գործընկերոջը, որը նոյնպէս այդ վէպը թարգմանել էր հայերէն եւ լոյս ընծայել Երեւանում՝ 1999թ.:
«Բանկ Օտոմանի պատմութիւնը նրան ծանօթ էր, – ասում է Ալ. Թօփչեանը: – Չէ՞ որ Վահէ Քաչայի վէպում ընդարձակ մի գլուխ կայ, որտեղ նկարագրւում են այդ դէպքերը: Ուստի իմանալով, որ ես մի ամբողջ վէպ եմ գրել՝ նուիրուած այդ իրադարձութիւններին, ինձնից խնդրեց ֆրանսերէն եւ ռուսերէն թարգմանութիւնները: Պարզուեց, որ նա ոչ միայն ֆրանսերէնից, այլեւ ռուսերէնից է թարգմանում եւ արդէն ռուս մի շարք դասականների գործեր է թարգմանել»:
Դոկտոր Ռազավիզադեհը Թեհրան վերադառնալով, մի քանի օր անց, համացանցով հեղինակից արտօնութիւն է խնդրել «Բանկ Օտոման»ը թարգմանելու պարսկերէն, եւ ահա, վէպի չորրորդ թարգմանութիւնն արդէն սեղանին է:
Հեղինակը մեզ յայտնեց, որ սպասւում են նաեւ երկու նոր թարգմանութիւններ, որոնցից մէկն, ամենայն հաւանականութեամբ լոյս կը տեսնի մինչեւ ամրան սկիզբը: Այսպիսով, «Բանկ Օտոման»ը դարձաւ անկախութիւնից յետոյ գրուած ստեղծագործութիւններից, թերեւս, ամենաշատ տարածուածը եւ թարգմանուածը: Իմիջիայլոց, այս տարի լրանում է Ալ. Թօփչեանի ծննդեան 80 եւ գրական գործունէութեան 60ամեակները: Նա ասաց, որ իր վէպի պարսկերէն թարգմանութիւնը համարում է իր տարեդարձների լաւագոյն նուէրը: