Արեւմտեան թեմը, Յովնան արք. Տէրտէրեանի առաջնորդութեամբ եւ օրհնութեամբ, պատրաստել եւ հրատարակել է Գարեգին եպս. Խաչատուրեանի «Հովիւի Խօսքեր» խորագրով ժողովածուն։ Այն 5րդ հատորն է «Ոսկեղենիկ» մատենաշարի, եւ այս տպագրութիւնը նուիրուած է Արեւմտեան թեմի հիմնադրման 95ամեակին։
Նոր հատորում զանազան աղբիւրներից ի մի են հաւաքուել Արեւմտեան թեմի անդրանիկ առաջնորդ Գարեգին եպս. Խաչատուրեանի հոգեւոր բազմաթիւ երկեր, այդ թւում՝ Ս. Զատիկի մասին, «Հաւատքը եւ իր զօրութիւնը», «Պահք եւ աղօթք», «Քահանայութեան կարգը» եւ այլն։ Նիւթերի մի մասը տրամադրել է Կ. Պոլսի միաբանութեան անդամ Գրիգոր Ա. քհնյ. Տամատեանը։
Հատորը սկսւում է առաջնորդ Յովնան արք. Տէրտէրեանի ներածական խօսքով, ուր ընթերցում ենք. ««Ոսկեղենիկ» մատենաշարի Ե. գրքոյկով ջերմ փափաքն ունեցանք պանծացնել յիշատակը՝ հոգիով հզօր պատրիարքին։ Հայ եկեղեցւոյ պատմութեան երկնակամարին վրայ որոշապէս գրուած է բարի անունը Խաչատուրեան պատրիարքին՝ մեզի ծանօթ Գարեգին Տրապիզոնցի անունով»։
Ժողովածուն առիթ է՝ վերաթարմացնելու Գարեգին եպիսկոպոսի հոգեւորականի ու գիտնականի կերպարը՝ հայ ընթերցողի մօտ, վերարծարծելու նրա միշտ արդիական ու հզօր պատգամները՝ ուղղուած հաւատաւոր հայորդուն, Սփիւռքի համայնքներին, հոգեւորականներին։ Օրինակ՝ Գարեգին եպիսկոպոսը «Հայ ժողովուրդ» խոհագրութեան մէջ գրում է. «Նոր սերունդը կաւ մըն է արդարեւ ոչ միայն կակուղ ու կերպընկալ, այլ նաեւ արժէքաւոր կարելիութիւններով օժտուած: Կրնա՞ք ըլլալ ճարտար բրուտներ՝ ստեղծելու անոնցմէ ազնիւ ու այս երկրին ու մեր ազգին համար պիտանացու անօթներ հաւատքի, կամքի, գործի, նուիրումի»։
Բազում են օգտաշատ պատգամները «Հովիւի Խօսքերի» էջերում, միայն թէ ընթերցենք ու առաջնորդուենք դրանցով։
«…Կը կամենա՞ս պայծառակերպել հոգիդ ու միտքդ աստուածային լոյսով։ Ուրեմն կարդա՛ կենսատու խօսքերը Գարեգին Խաչատուրեանին», եզրակացնում է Յովնան արք. Տէրտէրեանը։
ԴԻՒԱՆ ԱՌԱՋՆՈՐԴԱՐԱՆԻ