Սուրբ Թադէի Վանքի Եռօրեայ Ուխտագնացութիւնը Բացառիկ Յաջողութեամբ Կատարուեց

Դէպի Սբ. Թադէոս առաք­եալի վանք կատարուած եռօրեայ ուխտագնացութիւնների շղթայի 69րդ օղակը եւս աւելացաւ 13-15 Յուլիս 2023ին, հայրապետական բարձր օրհնութեամբ Արամ Ա. կա­թողիկոսի Մեծի Տանն Կիլիկիոյ եւ հովանաւորութեամբ Ատրպա­տա­­կանի Հայոց թեմի առաջնորդ Գրիգոր արք. Չիֆթճեանի, նուիրուած հայ եկեղեցու հանճարեղ կաթողիկոսներից՝ Ս. ՆԵրսէս Շնորհալի հայրապետի վախ­ճան­ման 850ամեա­կին:

Թեմական խորհրդի նախաձեռնութեամբ եւ Ատրպատականի Հայոց թեմի Վան­քերի ուխտագնացութեան Գործադիր յանձնախմբի կազմակերպութեամբ, ինչ­պէս նաեւ Ատրպատականի պետական կառոյցների անվերապահ գործակցութեամբ, այս տարի եւս եռօրեայ ուխտագնացութիւնը բացառիկ յաջողութեամբ իր աւար­տին հա­սաւ, հազարաւոր ուխտաւորների հաւատաւոր մասնակցութեամբ: Սոյն ուխ­տա­գնա­ցութեան մասնակից էին թեմի հոգեւորականաց դասը, Պատգամաւորական ժողովի անդամները, ԻԻԽում հիւսիսային իրանահայութեան պատգա­մաւոր Արա Շահվերդեանը, Իրա­նում ՀՀ դեսպանատան եւ ՀՀ արտգործնախարարութեան շուրջ 30  հոգանոց ներկայացուցչական կազմը, ասորական համայնքից Իլիուշ քահանան եւ այլ հրաւիրեալներ:

Պատ­մական Արտազ գաւառում Սբ. Թադէոս առաքեալի վեհակառոյց վանքի կամարների տակ, 1954 թուականից սկսուած այս պաշտօնական ուխտագնացու­թիւ­նը, ամէն տա­րի իւ­րայատուկ ապրումներով եւ հոգեւոր ու ազ­գային իր մթնոլորտով գօտե­պն­դում է համայն իրանահայութեանը, յատկապէս ատրպա­տականցի հային, ինչպէս նա­եւ հեռաւոր երկրներում ապրող բիւրաւոր հայերին, որոնք երբեմն  անձամբ ներկայ գտնւելով եւ երբեմն հեռակայ կարգով հե­տե­ւում են սոյն ուխտա­ւորութ­եան:

Ատրպատականի տարբեր շրջաններից՝ Թաւրիզից, Ուրմիայից, Սալմաստից, Բեդելբոյից, Իրանի տարբեր քաղաքներից՝ Թեհրանից, Սպահանից, Ահուազից, Ա­րա­քից, Անզա­լի­­ից եւ այլ շրջաններից, ինչպէս նաեւ հայրենիքից ու ար­տասահ­մանից շուրջ 5 հազար ուխտա­ւոր­ներ ժամանեցին Ս. Թադէոս առաք­եալի վանքը, սկսեալ 12 Յու­լիս 2023ից, մաս­նակից լինելու եկե­ղե­ցական արարողութիւն­նե­րին եւ յատկապէս Շաբաթ օրուայ հանդիսաւոր Սուրբ պատարա­գին, ազգա­յին տօ­նա­խմբութեամբ կատա­րե­լու Վան­քի Ուխտի օրը:

Անցեալ տարիների աւանդութեան համաձայն, Վանքերի ուխտագ­նացութ­եան Գործադիր յանձնախմբի կողմից տասնեակներով վրաններ էին լարուել Սբ. Թա­դէի վանքի շրջա­կայքում, հիւրընկալելու համար բոլոր ուխտաւորներին: Ուխ­տաւորնե­րից ոմանք, հեռաւոր շրջաններից լինելով, Չորեք­շաբթի, 12 Յուլիս 2023ից արդէն ժամանել էին վանք եւ լարել իրենց վրանները, մէկ օր եւս ապրելու Սբ. Թադէի վեհ միջավայրում:

ԺՈՂՈՎՐԴԱԿԱՆ ԴԻՄԱՒՈՐՈՒԹԻՒՆ ՎԱՆՔԻ ՄՈՒՏՔԻՆ

Ուրբաթ, 14 Յուլիս 2023ի երեկոյեան ժամը 5ին, Սուրբ Թադէի վանք ժա­մա­նեց Ատրպատականի Հայոց թեմի ա­ռաջ­նորդ սրբազանը: Վանքի վերջին պտոյտի մօտ, սրբազանի շքախումբը կանգնեց եւ հայ նահատակների յուշարձանի առջեւ «հոգուոց» արտասանուեց, պետական պատասխանատուների ներկայութեան: Ա­պա, վանքի մուտ­քին հաւաքուած ուխտաւորները ծափողջոյններով եւ տաճարի զանգի ղօղանջի ներ­քոյ դիմաւորեցին սրբազան հօրը: Վանք ժա­մանման առաջին պա­հին, սրբազան հայրը օրհ­նեց Խնամակալ կանանց պատ­րաստած եւ հայկա­կան գեղջկական տարազով պճնազարդուած աղջնակի ձեռամբ իրեն մա­տուց­­ուած «Աղու­հա­ց»ը, մաղթելով որ հայի սեղանից եւ հայի կեանքից անպակաս լինի աղուհացի համը, եւ Սբ. Թադէից ճառագայթող սրբութեամբ օրհ­նուեն բոլոր հայ ընտանիք­նե­րը, համայն մեր ժողովուրդը եւ մեր տառապակոծ հայ­րենիքը;

Թափօրը տաճար ուղղուելով, Սբ. խորանի առջեւ տեղի ունեցաւ Կանոնա­կան աղօթքը: Երկրպագութիւնից յետոյ, սրբազան հայրը ողջունեց ներկայ ուխ­տա­ւորներին, իր ուրախութիւնը յայտնելով այն սքանչելի երեւոյթին, որը այս տա­րի եւս պարզուել էր վանքի շրջակայքում. «Տաղաւարահարաց տօնի պատ­­կերը պարզո­ւեց մեր աչքերի առջեւ, երբ տեսանք մեր ժողովրդի վրանները վանքի շրջա­կայքում: Բացառիկ է այս երեւոյթը ներկայ դարում քրիստոնէական կեան­քում: Շատ ուխտատեղիներ եւ սրբավայրեր կան քրիստոնեայ աշխարհում, որտեղ ուխ­տաւորներ այցելում են եւ իրենց ուխտն ու աղօթքը կատարում: Սակայն երեք օրեր շարունակ սրբավայրում, վրանների ներքոյ մնալու երեւոյթը, համայն քրիս­տոն­եայ աշխարհում յատուկ է, եւ այն՝ մեր Սբ. Թադէի վանքում: Թող ձեր սրտից բխած բո­լոր աղօթքները լսելի լինեն ամենակալ Աստծու ականջին, Սուրբ Թադէոս ա­ռաք­եալի եւ Սուրբ Սանդուխտ կոյսի բարեխօսութեամբ», ասաց սրբազանը, գօ­տե­պնդելով բոլոր հաւատացեալներին,  որ յուսադրուեն, մեր ազգի ու հայրենիքի հա­մար լաւագոյն օրերի սպասումով: Սրբազանը նաեւ յայտնեց, որ այս տարուայ ուխ­տագնացութիւնը վերնագրուել եւ ձօնւում է Ս. Ներսէս Շնորհալի հայրապետի վախ­ճանման 850ամեակին: «12րդ դարի մեր զարգացած հայրապետներից Ներսէս Շնորհալին, վստահաբար կապի մէջ էր եղել Սբ. Թադէի վանքի վանահայրերի հետ, եւ իր աստուածաբանական մտքերն ու միջեկեղեցական հաւատոյ խնդիրները քն­նարկել նրանց հետ: Այսօր երբ տօնում ենք նրա 850ամեակը, այս նուիրական տա­ճարի քարերի վկայութեամբ օրհնում ենք նրա յիշատակը եւ վաստակը», ասաց սրբազանը, հրաւիրելով բոլոր ուխտաւորներին վերանայել Կիլիկեան աշխարհի հայոց հայրապետի աստուածաբանական, գրական, բանաստեղծական, երաժշտա­կան եւ մշակոյթի այլ բնագաւառներում թողած ժառանգը:

ՕԾՈՒՄ՝ ՏԱՃԱՐԻ ԵՐԿՈՒ ՆՈՐԱՇԷՆ ԴՌՆԵՐԻ

Երեկոյեան ժամը 5:30ին, նախագահութեամբ եւ ձեռամբ առաջնորդ սրբազա­նի, օծումը կատարուեց Սբ. Թադէի տաճարի հիւսիսային եւ հարաւային դռների, որոնք գտնւում են զանգակատան մօտ: Իսկական դռները ապահովական պատ­ճարներով տասնամեակներից ի վեր Թաւրիզի հայոց թանգարան տեղափոխուած լինելով, դրանց փոխարէն փայտեայ սովորական դռներ էին ամրացուել: Այս տարի, առաջնորդ սրբազան հօր օրհնութեամբ եւ Իրանի եկեղեցիների պահպանման պե­տական գրասենեակի տնօրէն դոկտ. Շերլի Աւետեանի նախաձեռնութեամբ, սոյն դռները  փոխարինուեցին  իրենց  նախկին  դռների օրինակով պատրաստուած նո­րերով, բարերարութեամբ տէր եւ տիկին Էդւին եւ Այտա Միրզայեանների, մէկը ի յի­շա­տակ իրենց հօր Արամայիս Միրզայեանի, իսկ միւսը՝ մօր՝ Համասփիւռ Միրզայ­եանի:

«Առաքելոյ Աղաւնոյ» շարականի երգեցողութեամբ, առաջնորդ սրբազանը սրբալոյս միւռոնը հեղուց սրուակի մէջ, եւ ապա իր բութով երեք անգամ օծեց իւրա­քանիւր դուռը, յանուն Ամենասուրբ Երրորդութեան: Օրհնութեան եւ օծման արա­րողութիւնից յետոյ, առաջնորդ սրբազանը բացատրական խօսքով լուսաբանեց ներկայ ուխտաւորներին, եկեղեցու դրան սրբութեան մասին, որտեղից ներս մտնո­ղին հաւատքը քննութեան է ենթարկւում «Մի ոք յերախայից»ի երգեցողութեան պահին, երբ թերահաւատներն ու չմկրտուած անձինք այդ պահին դուրս՝ գաւիթ էին ելնում, եւ դռները փակւում էին: Ուստի, նա վեր հանեց եկեղեցու դրան սրբութիւնը, եւ թելադրեց, որ եկեղեցուց ներս մտնողները, հին աւանդութիւնը վերականգնելով, միշտ համբուրեն եկեղեցու դուռը եւ ապա մտնեն ներս: «Եկեղեցու դռնից ներս մտնողը, երբեւիցէ կասկած չի՛ ունենալու Աստծու ամենակարող զօրութեան: Այս է ե­կե­ղեցու դրան իմաստը եւ արժէքը, որտեղից ներս մտնողը ստանալու է իր բոլոր խնդրանքների պատասխանը եւ կեանքի փրկութիւնը», ասաց սրբազանը:

Սրբազան հայրը այս առիթով բարձր գնահատեց Շերլի Աւետեանի նախա­ձեռնութիւնը, մայր դուռից յետոյ սոյն երկու դռների քանդակման ծրագիրը յղանա­լու համար: Նա միաժամանակ շնորհաւորեց դռների բարերար ամոլին, որոնք ան­ջն­ջելի յիշատակ թողուցին Սբ. Թադէի տաճարին, ի յիշատակ իրենց ծնողաց: Սըր­բազան հայրը բարերար ամոլին նուիրեց իր հեղինակած «Ուղեւորութիւն Ատրպա­տականի Հայոց Թեմում» մատենաշարի առաջին երկու հատորները: Նոյն առիթով, Շերլի Աւետեան յուշանուէր յանձնեց բարերարին:

ԳՈՐԳԱՐՈՒԵՍՏԻ ՑՈՒՑԱՀԱՆԴԷՍ ՎԱՆՔԻ ՑՈՒՑԱՍՐԱՀՈՒՄ     

Տաճարի դռների օծման արարողութիւնից անմիջապէս յետոյ, սրբազան հօր ձեռամբ բացումը կատարուեց իրանեան հին գորգերի ցուցահանդէսին, վանքի հա­րաւային ցուցասրահում, որտեղ ցուցադրուել էին շուրջ երկու հարիւր տարուան նմուշներ: Հետաքրքիր էր, որ տարբեր տասնամեակիների ընթացքում օգտագործո­ւած թելեր եւ գոյներ, ինչպէս նաեւ կերպեր այնքան գեղեցիկ համադրուել էին: Այս առիթով, սոյն ցուցահանդէսի կազմակերպիչ ընկերութիւնը հնադարեայ նմուշնե­րից մէկը նուիրեց սրբազան հօր, իսկ երկու գորգեր, մեծ հաւատքով նուիրաբերեց Ս. Թադէի տաճարին, որոնք տեղադրւեցին խորանի բեմի վրայ եւ դասի մէջ:

ՀՍԿՈՒՄԻ ԺԱՄԵՐԳՈՒԹԻՒՆ

Ուրբաթ երեկոյեան ժամը 8ին կատարուեց Հսկումի Գիշե­րա­յին ժամեր­գու­թիւնը, մասնակցութ­եամբ հոգեւորականաց դասի եւ բարե­պաշտ ուխտաւոր ժո­ղո­վրդի: Հսկայ տաճարի աջ կողմում, ամէն տարուայ աւանդութեան համաձայն տե­ղադրւել էր հսկայ խաչափայտը, մեխերով պատուած, որի վրայ հաւատացեալներ կախում էին իրենց աղօթքներն ու խնդրւածքները, ուխտերն ու փափաքները, խնդ­րելով Սբ. Թա­դէոս առաքեալի եւ Սբ. Սանդուխտ կոյսի բարեխօսութիւնը:

Յայտնենք, որ քահանայ հայրերը Հինգշաբթի, Ուրբաթ եւ Շաբաթ օ­րե­րին նաեւ մկրտու­թեան արարողութիւններ կատարեցին, իրենց երեխաները վանքում կնքելու ուխտ ու­նե­ցող ընտանիքների փափաքը իրականացնելով: Խորհրդա­կա­տարութիւններից բա­ցի, նրանք նաեւ աղօրհնէք կատարեցին առ ի հոգեւոր նա­խա­պատրաս­տութիւն մատաղացու ոչխար­ների զենման: Ժո­ղովրդի զաւակներից շա­տեր իրենց նոր գնած կրծքա­խաչերի համար օրհնու­թ­իւն էին հայ­ցում հոգեւո­րականնե­րից, նախքան դրանք իրենց կրծքից կախելը: Հանդիպած հոգեւո­րա­կա­նին դիմում էին նրանք օրհնութիւն խնդրելով, որոնց ընդա­ռա­ջում էին ուխտագ­նա­ցութեան մաս­նա­կից բոլոր հոգեւորականները:

ԳԵՂԱՐՈՒԵՍՏԱԿԱՆ ԾՐԱԳԻՐ ՎԱՆՔՈՒՄ

Ուրբաթ օր, երեկոյեան ժամը 9ին, Վանքի հարաւային շրջափակում տեղի ունեցաւ  գեղարուեստական ծրագիր, կազմակերպութեամբ Վանքերի ուխտագնա­ցութեան Գործադիր յանձնախմբի եւ Շերլի Աւետեանի, համագործակցութեամբ Թաւ­­­­րիզի «Տաթեւ» պարախմբի եւ Թեհրանի «Ակունք» պարախմբի, գեղարուեստա­կան ղեկավարութեամբ Կարինէ Մանուչերեանի: Պարային ելոյթը յագեցուած էր ազ­գային նուա­գներով եւ երգերով, հանդիսութեան տալով երգի ու պարի փառատօնի տեսք: Հանդիսավարութիւնը ստանձնել էր Նայիրի Դիլանեանը, որը նաեւ ասմուն­քեց, կիթառի նուագակցութեամբ երաժիշտ Սեւան Գասպարեանի:

Երկու պարախմբերը իրենց աշխուժ մասնակցութեամբ, հայոց վանքերի հնա­դարեայ ուխտագնացութիւնների համն ու հոտը վերյիշեցրին ներկայ ուխտաւոր բազմութեան, որոնք քաջալերական ծափողջոյններով իրենց գնահատանքը յայտ­նեցին, տեղի սահմանափակ հնարաւորութիւններում եւս ի­րենց լաւագոյնը մատու­ցած երիտասարդութեան: Նշենք, որ «Տաթեւ» պարախումբը նաեւ այսպիսով բա­ցումն էր կատարում իր հիմնադրման տասնամեակի առիթով կատարելիք ծրագրե­րի:

Իր գնահատանքի խօսքով բոլոր ուխտաւորների սրտի թարգմանը հանդի­սացաւ սրբազան հայրը: «Մեր ժողովրդի երիտասարդութիւնը քնած չէ, անտար­բեր չէ, ազգային կեանքից հեռու չէ, եկեղեցուց չի՛ հեռացել, իր ազգային արժէքների ու սրբութիւնների պահապանն է. ահա այս պատգամը տուեցին մեր երիտասարդ-երի­տասարդուհիները այսօր, Սբ. Թադէի վանքում: Նրանք իրենց ինքնավստահ շար­ժումներով, ազգասիրութեամբ համակուած պարերով, զգացմունքային բորբ ապ­րումներով արտասանուած քերթուածներով եւ մեղեդիացած երաժշտութեամբ, Վան­քի զոյգ գմբէթներին նայելով, վերանորոգեցին իրենց ազգասիրութեան, հայրենա­սիրութեան եւ եկեղեցասիրութեան ուխտը: Այն պատկերը, որ այստեղ վայելե­ցինք, կրկնօրինակն էր ժողովրդային այն մեծ տօնախմբութիւնների, որոնք Հայոց Ցեղաս­պանութիւնից առաջ մեր վանքերում՝ յատկապէս Մշոյ Սուլթան Սբ. Կարապետի վան­քում տեղի էին ունենում: Ահա թէ ինչպէս անմեռ է հայի ոգին: Ահա թէ ինչպէս շա­րունակում ենք մեր ազգային աւանդութիւնները, կոտորածից, սպանդից, Ցե­ղաս­­պանութիւնից վերյառնելով», ասաց սրբազանը եւ բարձր գնահա­տեց բոլոր կազ­մակերպիչների աշխատանքը: Նա յատուկ գնահատանք յայտնեց զոյգ պարա­խմ­բերի գեղարուեստական ղեկավար Կարինէ Մանուչերեանին եւ պա­տասխա­նա­տու Նայիրի Դիլանեանին, ինչպէս նաեւ պարուսոյցներ՝ Մարիա Գասպարեանին, Մանէ Նազարբէգեանին եւ Սեպուհ Անտոնեանին: Սրբազան հայրը այս առի­թով յու­շանուէր­ներ յանձնեց յիշեալ անձերին, ինչպէս նաեւ Շերլի Աւետեանին, Խնամակալ մարմ­նի ատենապետուհի Էմմա Յարութիւնեանին, եւ Վանքերի յանձնա­խմբի պա­տաս­խա­նատու Գագիկ Յարութիւնեանին եւ կիթառահար Սեւան Գասպարեանին:  «Ակունք» եւ «Տաթեւ» պարախմբերի կողմից եւս յուշանուէրներ յանձնուեցին բոլոր այն անձերին, որոնք օժանդակել էին ծրագրի յաջողութեան:

Յայտնենք, որ ելոյթի կազմակերպման աշխատանքները նիւթապէս հովա­նաւորել էին Ռիմա Գրիգորեանը, Էմմա Տիգրանեանը, Սեդա Շահնազարեանը, Աշոտ եւ Սեդա Ֆարմանեանները, Էդիկ եւ դոկտ. Յասմիկ Գասպարեաններ եւ այլ նուի­րատուներ:

Շուրջ մէկ ժամ տեւած ելոյթը մեծ տպաւորութիւն թողեց ուխտաւոր բազմու­թեան վրայ, որ հիացած մեր երիտասարդութեան ներուժից, նորովի յուսադրուե­ց մեր ազգի եւ յատկապէս իրանահայութեան ապագայով:

ՊԱՇՏՕՆԱԿԱՆ ՀԱՆԴԻՊՈՒՄ՝ ՊԵՏԱԿԱՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՈՒՑԻՉՆԵՐԻ ՀԵՏ

Յաջորդ օրը, Շաբաթ, 15 Յուլիս 2023ի առաւօտեան ժամը 9:30ին, վանքի մօտակայքում լարուած պետական վրանի տակ, պաշտօնական հանդիպում կայա­ցաւ առաջնորդ սրբազանի եւ Չալտրանի կուսակալ Մոհամմէտ Ռեզայի միջեւ: Ներ­կայ էին Ատրպատականի պետական պատասխանատուներ բարձրաստիճան զին­ուորականներ եւ ապահովական կառոյցների գնդապետներ եւ ԻԻԽի հայ պատգա­մաւոր Արա Շահվերդեանը: Այս առիթով, կուսակա­լը սրբազան հօր եւ հայ հա­մայնքի ներկայացուցիչներին նուիրեց նահատակաց յուշապատկերի օրինակներ:

Ապա վանքի  նորակառոյց սեղանատան մէջ սրբազան հօր, Չալդրանի կու­սակալի, Մշակութային ժառանգութեան պետական հիմնարկի տնօրէնի, Պատգա­մա­­ւո­րա­կան եւ Թե­մա­կան ժողովների անդամների, Արա Շահ­վերդեանի,  Ազգային բա­րերար Էդիկ Մեջլում­եանի, Վան­քերի ուխտա­գնա­ցութեան Գոր­ծադիր յանձ­նախմբի ան­դամ­ների ներկայութեան, տնօ­րէն Շերլի Աւետեան, իր օգնականների Ալէն Գրի­գոր­եանի եւ Կարէն Մկրտիչեանի հետ, ներկայացրեց վանքում տեղի ունեցած շի­նա­­րարութիւնների մասին ամփոփ տեղեկագիր, տեսաժապաւէնի ընկերակցու­թ­եամբ:

Առաջնորդ սրբազանը խօսք առնելով, նախ փառք տուեց Աստծուն, որ 1954 թուականից սկսեալ ամէն տարի շարունակւում է սոյն ուխտագնացութիւնը, եւ 69ր­դը լինելով, իր շուրջ համախմբում հայ ուխտաւորների մեծ բազմութեան: Սրբա­զան հայրը երախտագիտութիւն յայտնեց Իրանի Կրօնական Մեծ առաջնորդ Այաթ. Ալի Խամենէին, կրօնական այն ազատութեան համար, որով յատկանշւում է Իս­լա­մա­կան հանրապետութիւնը, իր լայնախոհ բարձր ղեկավարութեամբ: Նա իր շնոր­հա­­կալութիւնը յայտնեց նաեւ պետական բոլոր պատասխանատուներին, Ատրպա­տա­կանի արեւմտեան շրջանի նահանգապետին, Չալդրանի կուսակալութեան, ա­պա­հովական մարմիններին, քաղաքապետութեան, հրշէջի եւ բուժօգնութեան ծա­ռա­յութիւններին, իրենց պատրաստակամութեան համար: Վերջապէս, սրբազանը գնա­­հատանքով արտայայտուեց Իրանի եկեղեցիների պահպանութեան պետական հիմնարկի տնօրէն Շերլի Աւետեանի կատարած հսկայական աշխատանքի մասին, որը միշտ համադրուած է լինում Ատրպատականի Թեմական խորհրդի հետ: «Իրանը մեր բոլորի տունն ու հայրենիքն է, մենք տարբեր կրօնների պատկանելով հան­դերձ, ճակատագրւած ենք ո՛չ միայն միասին ապրել այս երկրում, այլեւ միաս­նա­կան ճի­գով ծաղկեցնել այս երկիրը: Այդ ծաղկումին շօշափելի մէկ օրինակն է Սբ. Թադէոս առաքեալի վանքը այստեղ՝ Չալդրանում, որի օրինակը վարակիչ պի­տի լինի ամէն տեղ, երկրի ամբողջ տարածքում եւ արտասահմանում», շեշտեց սրբա­զանը:

Իր խօս­քում կուսակալը բարձր գնահատեց հայ ժողովրդի հոգեւոր կապուա­ծութիւնը եւ ուժեղ հաւատքը Սբ. Թադէի վանքին, որ տարէցտարի աւելի մեծ թուով ներկայ է լինում սոյն ուխտագնացութեան: Խօսք առաւ նաեւ պատգամաւոր Արա Շահվերդեանը, շնորհակալութիւն յայտնե­լով ե՛ւ պետական պատասխա­նա­տունե­րին՝ իրենց օժանդակութեան համար, ե՛ւ Թեմական խորհրդին ե՛ւ Իրանի եկեղե­ցի­ների պահպանման հիմնարկին, կազմակերպ ուխտագնացութեան հա­մար:

Սրբազան հայրը այս առիթով Իրանի պետութեան խորհրդանիշ արծաթեայ կրծքազարդեր ամրացրեց պետա­կան պատաս­խանատուների լամբակներին, իրենց ցուցաբերած աջակցութեան առ ի գնահատանք: Նոյն կրծքազարդից նուիրուեց նաեւ Արա Շահվերդեանին, Էդիկ Մեջլումեանին եւ Էդւին Միրզայեանին: Շերլի Աւետ­եա­նը եւս յուշագրեր յանձնեց բոլոր պետական ներկայացուցիչ­ներին եւ պաշտօն­եա­ներին, որոնք միշտ ուշադիր են շինարարական աշխատանք­ներին:

Յայտնենք, որ պետական պատասխանատուները սոյն հանդիպումից քիչ անց ներկայ գտնուեցին սուրբ պատարագի առաջին մասին եւ յարգեցին հայ ուխ­տաւոր ժողո­վրդին, մասնակից լինելով նրանց աղօթքին:

ՈՒԽՏԻ ՍՈՒՐԲ ՊԱՏԱՐԱԳ

Շաբաթ, 15 Յուլիս 2023ին, Ուխտագնացութեան վերջին օրը, առաւօտեան ժամը 11ին, Սբ. Թադէի վան­քի տաճարում հանդիսաւոր սուրբ պատարագ մատոյց եւ պատգամեց Ատրպատականի հայոց ա­ռաջ­նորդ սրբազանը: Հանդիսաւոր թա­փօրը սկիզբ առաւ վանահօր խուցից, դպրաց դասի եւ ՀՄԱԿի Թաւրիզի մաս­նաճիւղի սկաուուտների առաջնորդութեամբ ուղղուեցաւ դէպի սուրբ տաճարը: Խո­րա­նին սպա­սար­կում էին քահանայ հայրը, սարկաւագուհի Անի Մանուէլեանը, սար­կա­ւագ­ներ եւ դպիր­ներ՝ զոյգ բուրվառով, քշո­ցա­կ­րու­թ­եամբ, կերո­նակ­րու­թ­եամբ եւ մոմակ­րութեամբ: Սբ. պա­տա­րա­գի եր­գե­­ցողու­թիւնը քա­ռա­ձայն կա­տարո­ւեց Թաւ­րիզի «Կո­միտաս» երգչախմբի կող­մից, ղեկա­վա­րութ­եամբ երաժիշտ Վարդան Վահ­րամեանի:

Քարոզից անմիջապէս առաջ, «Հրաշափառ» շարականի երգեցողութեամբ, հանդիսաւորապէս բեմ բարձրացուեց Արամ Ա. կաթողիկոսի ստորագ­րած Հայրապետական սրբատառ կոնդակը, նուիրուած Ս. Ներսէս Շնորհալի հայրա­պետի վախճանման 850ամեակին, եւ առաջնորդ սրբազանի կողմից ընթերցուեց, ի լուր ուխտաւոր հաւատացելոց:

Թեմակալ առաջնորդը իր հոգեւոր պատգամը յղելով ներկայ ուխտաւորնե­րի բազմութեան, Աստծու պարգեւած շնորհքը տեսաւ իւրաքանչիւրի սրտին դրոշ­մուած, որոնք Սբ. Թադէոսի բարեխօսութեան ու Աստծու զօրութեան ապաւինած, ուխտաւորաբար հասել էին վանք: «Սրբի ուժն ու զօրութիւնն է, որ ձգում է ձեզ դէպի այս վանքը, որտեղ թեթեւանում է մարդու միտքը, սիրտն ու հոգին: Սա մեր Թա­փօր լեռն է, որտեղ երբ բարձրանում ենք, կտրւում ենք մեզ տանջող առօրեայից, որով­հետեւ Աստծուն աւելի մօտ ենք զգում: Ահա գաղտնիքը հանգիստ ու անվրդով կեանք ունենալու. մօտենալ Աստծուն, եւ նրան յանձնել մեր բոլոր հոգսերը: Առաք­եալը ա­սում է. «Ձեր բոլոր հոգսերը նրա վրայ գցեցէ՛ք, որովհետեւ նա է, որ հոգում է ձեր մասին» (Ա. Պտ 5.7), յայտնեց սրբազանը:

Սրբազան հայրը իր քարոզում անդրադարձաւ մեր ազգի ու հայրենիքի տագ­նապահար իրավիճակին, ցոյց տալով, որ թերութիւնը, տկարութիւնը, ցաւը մէկ աղ­բիւր ունի միայն, մեր անմիաբանութիւնը. «Այս վանքը վկայ, որ մենք դարերի փուք ու բորանին ենք դիմացել: Մենք տեսել ենք պատմութեան տօթն ու փոշին, մեր կաշուի վրայ զգացել ենք յարձակողապաշտ թշնամու թրի հարուածը, սակայն մէջք- մէջքի տալով, ձեռք-ձեռքի բռնելով, սիրտ-սրտի կապելով, դէմ ենք դրել ամէն տե­սակ վտանգի: Ի՞նչ է փոխուել այսօր մեր կեանքում, որ մեր ազգի ու հայրենիքի ճգնա­ժամային, օրհասական այս ժամանակահատւածում, չենք կարողանում նոյնը անել, ինչ որ արել ենք մեր պատմութեան ողջ ընթացքում: Արդեօք փոխե՞լ ենք մեր նկարագի­րը Վարդանանց, կամ հեռացել ենք Ցեղասպանութիւնից վերապրելու ազ­գային մեր վճռակամութիւնից եւ ազգահաւաք կատարելու փոխարէն ցրիւ ենք տալիս մեր ազգի զաւակներին…: Արդեօք որոշե՞լ ենք թշնամու ջրաղացին ջուր լցնել, մեր վերջ­նական պարտութիւնը փութացնելու համար: Հաւատացէ՛ք, որ այս է դաւաճանութիւնը. այլ տեղեր դաւաճանութիւններ չփնտռենք, ո՛չ էլ բռնազբօս որա­կումներ կատարենք: Սբ. Թադէի վանքում երեք օրեր միասին ապրելու այս օրի­նակելի օրինակը վա­րակիչ թող լինի մեր ժողովրդի բոլոր զաւակներին, որտեղ որ գտնուեն, Հայաստա­նում թէ Սփիւռքի ամենահեռաւոր անկիւնում: Այստեղ բոլորս զգում ենք, որ հաւա­սար ենք ո՛չ միայն Աստծու աչքին, այլեւ միեւնոյն պատկա­նե­լիութիւնը ունենք՝ մի­եւնոյն եկեղեցու զաւակ, միեւնոյն ազգի մէկ մասնիկ: Հետե­ւաբար մեր ազգի այս տեսակը եւ այս որակը եկէք բազմացնենք, եւ թող բոլոր հա­կառակորդները մեր միասնականութեան բախո­ւեն, զգալու համար մեր անպարտելի ուժը: Մէկ պատգամ ունի այսօր սոյն ուխտագնացութիւնը. դա կոչ է միասնակա­նութեան, ուղղուած բոլորիս: Այսօր, սոյն ուխտագնացութեամբ նշում ենք նաեւ մեր եկեղեցու 12րդ դարի ակնառու դէմքերից Ս. Ներսէս Շնորհալի հայրապետին, նրա վախճանման 850 ամեակի առիթով: Իր հոգեմտաւոր ներդրմամբ, ո՛չ միայն ճոխացրեց նա մեր եկե­ղե­ցին, այլեւ համայն քրիստոնեայ եկեղեցիների միութեան ու եղբայրութեան շե­փո­րա­հարը հանդիսացաւ: Եթէ այսօր ապրեր նա, եւ տեսներ մեր ժողովրդի բա­ժան-բաժան իրավիճակը, վստահաբար ազգահաւաքի առաքելութեան էր լծուելու, մեր ժողովրդի միջեւ սէր ու միութիւն քարոզելով», շեշտեց սրբա­զանը, յոյս յայտ­նելով, որ Սբ. Թադէի վանքի եռօրեայ ուխ­տագ­նացութիւնը իր միաս­նա­կա­նութեան պատ­գամով, ազգային մեր գիտակ­ցու­թ­իւնը կը խթանի, ինք­նագի­տակ­ցութեան հրա­­ւի­րե­լով մասնակից իւրաքանչիւր հա­յին անհատապէս, եւ բոլորին՝ հաւաքա­բար:

Աւարտին, նա շնորհակալութիւն եւ գնահատանք յայտնեց Ատրպատականի հայոց թեմի ազգային բոլոր կա­ռոյց­ներին՝ Պատգամաւորական ժողովին եւ Թե­մա­կան խորհրդին, հոգեւորակա­նաց եւ սարկաւագաց ու դպրաց դասերին «Կոմի­տաս» երգչախմբին, Խնամա­կալ մարմնի կանանց, Վանքերի ուխտագնացութեան գործա­դիր յանձ­նախմբին, եւ ՀՄԱԿի կարգա­պահներին եւ սկա­աւուտական կազ­մին, իրենց անվերապահ մասնակցութեան հա­մար:

ՋՐՕՐՀՆԷՔ Ս. ԹԱԴԷՈՍ ԱՌԱՔԵԱԼԻ ԱՋՈՎ

Սբ. պատարագի վերջաւորութեան կատարուեց ջրօրհնէք, վասն բժշկութեան հիւանդաց: «Ամէն Ալէլուիա»ի երգեցողութեան պահին, Սբ. Թադէոս առաքեալի մա­սուն­­քակիր Աջով խաչանիշ օրհ­նուեց ջուրը, ի բժշկութիւն բոլոր տեսակի հիւան­դու­թ­իւնների:

Տաճարի սրբազան կամարների ներքոյ, երգ­չախումբը հնչեցրեց «Կիլիկ­իա»ն, բարեպաշտ ժողովրդի երգակցու­թ­­եամբ, իսկ սուրբ Աջով գլխաւորուած եկե­ղեցականաց թափօրը ուղղուեց դէպի շրջա­­փակ եւ ամբողջ տաճարի շուրջը պտըտ­ուելով եկաւ առաջնորդական յարկա­բաժնի՝ վա­նա­հօր սենեակի առջեւ, որտեղ երգչա­խումբը կատարեց  «Հայր Մեր»ը: Սրբա­զան հայրը «Պահպանիչ»ով օրհնեց ժողո­վր­դին, գնահատական իր խօսքը ուղղեց Ազգային իշխանութեան, երգչա­խմբին, կրտսերաց դպրաց դասին, Խնա­մա­կալ մարմինին, ու յատ­կապէս Վանքերի ուխ­տա­գնացութեան Գործադիր յանձ­նա­խմ­բի անձնուէր անդամներին, կա­­­տար­ուած կազմակերպ եռօրեայ ուխտագնացութեան համար:

Սբ. Թադէի ուխտագնացութիւնը, աշ­խար­­հի տարբեր երկրներից ժամանած հազարաւոր ուխտաւորներով, այս տարի եւս բացառիկ առիթ հանդիսա­ցաւ մեր ժո­­ղո­վրդի քրիստոնէական հաւատքի վերարթնացման եւ ազգային պատկա­նելիու­թ­եան գիտակցութեան ամրապնդման:

Յայտնենք, որ սուրբ պատարագից յետոյ, Վանքի սեղանատանը ճաշկերոյթ տրուեց ի պատիւ Հայաստանից ժամանած դիւանագէտների, կազմակերպութեամբ ՀՀ դեսպանատան, որին ներկայ գտնուեց առաջնորդ սրբազան հայրը ընկերակ­ցու­թեամբ Ազգային իշխանութեան, ինչպէս նաեւ Ազգային բարերար Էդիկ Մեջլումեան ամոլի, ԻԻԽի պատգամաւոր Արա Շահվերդեանի եւ պաշտօնական այլ հրաւիր­եալ­ների:

ԱՏՐՊԱՏԱԿԱՆԻ ՀԱՅՈՑ ԹԵՄԻ ԱԶԳԱՅԻՆ ԱՌԱՋՆՈՐԴԱՐԱՆ
ԹԱՒՐԻԶ