ԱՐՄԻՆԷ Կ. ԿՈՒՆԴԱԿՋԵԱՆ

«Ասպարէզ»ի Շաբաթ, Յունուար 6, 2024ի (Նոր Տարուան բացառիկ թիւ – Խմբ.) Բ. Մաս, էջ 5 ում կարդում եմ Գրիգոր արք. Չիֆթճեանի այս յօդուածը՝ «Ապտակով Սթափինք Ապտակէն…», ուր նա գրում է. «Այո՛, տակաւին չենք սթափած մեզ ամչցնող ապտակէն. անոր փաստը մեր կորսնցուցած արժանապատուութեան անգիտակից ըլլալու բացայայտ երեւոյթն է: Թշնամիին դէմ մեր անզօր հնամեայ զէնքերը վար դրած՝ իրարու նկատմամբ մեր ունեցած ատելութիւնը կը զարգացնենք լեզուի ամէնէն սրածայր զէնքով, պղծելով մեր օրհնաբուխ շրթունքը: Այո՛, ապտակը դաս չէ՛ եղած, եւ ոչ ալ առիթ՝ մեր համազգային միաւորման: Պարտութիւնը կրկնակի պարտութեամբ նուիրագործելու տկարութիւնը մասնագիտութեան վերածած՝ յառաջ կ՛ընթանանք, յանուն մեր նահատակներուն եւ անմահ հերոսներուն: Արդեօք Յիսուսի պատգամը՝ «Եթէ մէկը աջ երեսիդ ապտակ զարնէ՝ միւս երեսդ ալ դարձուր անոր»ը սխա՞լ ըմբռներ ենք…»:
Այո, պիտի ասեմ որ շատ սխալ ընբռնել ենք, փաստ՝ իմ վերջին գրած քննադատական յօդուածով՝ «Ողորմելի Ու Խեղճ Ենք Որովհետեւ Ագրեսոր Չենք Եղած» (հրատարակուած «Ասպարէզ»ում եւ այլուր, ամիսներ առաջ), ուր համեմատելով հայ ազգի կեցուածքը պարսիկների հետ՝ մատնանշում եմ, թէ ինչպէ՛ս քրիստոնէութիւնը սխալ բացատրելով՝ միշտ նահանջած ենք մեր իրաւունքներից ու ինքնապաշտպանութիւնից՝ յանուն մեր խաչին ու Յիսուսի պատուիրանին:
Այո, այս պատուիրանը համազօր է պարտուողականութեան, որովհետեւ լրջօրէն չենք ըմբռնած մեր ոսոխների իսկական բնութիւնը: Մեր դէմ ելած թշնամին գաղափար չէ ունեցած (եւ տակաւին չունի) մեր հասկացած Յիսուսի խօսքի փիլիսոփայութիւնից եւ նրա վեհ նպատակներից: Մեր թշնամին ո՛չ խոնարհութեան, ոչ էլ մեծահոգութեան ընդունակ բնութիւն ունեցել է մինչեւ օրս: Փաստ որ բոլոր միւս քրիստոնեայ ազգերը վաղուց ըմբռնել են իրենց ապտակողը նոյն ձեւով չի հասկանում ինչպէս որ իրենք են փափաքում:
Փափաքը ոչ լուծում է, ոչ էլ միջոց յաղթանակի: Բիրտ ուժի դէմ միայն ուժ ցուցաբերելն է փրկութիւն եղել: Պատմութիւնը բազում անգամ արձանագրել է այս իրողութիւնը:
Եթէ Համաշխարհային երկրորդ Պատերազմին Անգլիոյ վարչապետ Չրչիլը հետեւեր Նեվիլ Չեմբըրլէյնի capitulant (անձնատուութեան դաշինք) որոշումին, Գերմանիայի Նացի ուժերը կը յաղթէին ու մենք կը լինէինք Հիթլերի կառավարութեան հպատակներ: Ոչ մէկ քրիստոնեայ մեծ երկիր Քրիստոսի նման պատասխան չցուցաբերեց յարձակող Գերմանիային:
Նրանց դէմ պայքարում էր Անաստուած, բիրտ աշխարհակալ մի ուժ, որ չունէր ոչ մարդկային ոչ էլ վեհ փիլիսոփայական հասկացողութիւն, որ արժանի լինէր ներումի կամ երկկողմանի խաղաղութեան պայմանի: Չեմբըրլէյնի միամիտ որոշումի արդիւնքը եղաւ այն, որ Ստալինը լքուած մնալով Միացեալ Ուժերի կողմից, գտաւ իր գոյապայքարի փրկութիւնը՝ գրաւելով ամբողջ Արեւելեան Եւրոպան:
Գրիգոր արք. Չիֆթճեանը յօդուածի վերջում աւելացնում է այս հետաքրքիր նոր գաղափարը. «Լաւագոյն նուէրը մենք մեր ձեռքով յանձնենք մեզի՝ վերջնականապէս սթափելու համար մեր ստացած աններելի եւ կսկծեցնող ապտակի ցաւէն»:
Տեղին է այստեղ յիշել Արցախի պատերազմի հերոս Մովսէս Գորգիսեանի իմաստուն խօսքը. «Սուգը առանց պայքարի յաւերժ է ու մենք ընդմիշտ կը մնանք ապտակուած…»:
Յիշենք նաեւ Խրիմեան Հայրիկի «Երկաթէ շերեփ»ի պատգամը: Եթէ ունենայինք երկաթէ շերեփ, չէինք ապտակուի…:
Թեւաւոր խօսք է դարձած հայազգի մեծ գրող Աւետիք Իսահակեանի հետեւեալ խօսքը. «Այն ժամանակ երբ Յիսուսը տուեց այդ յայտնի պատգամը, Աստուած դեռ թուրքին չէր ստեղծած…»: