Բազմիցս նշուել է, որ 2008 թուականի Փետրուարին տեղի ունենալիք նախագահական ընտրութիւններին Դաշնակցութիւնը մասնակցելու է սեփական թեկնածուով: Յայտնի է նաեւ Սեպտեմբեր ամսին Շուշիում կայացած Հ.Յ.Դ. Հայաստանի կազմակերպութեան 11րդ Գերագոյն ժողովի որոշումը՝ թեկնածուի ընտրութիւնը անցկացնել երկու փուլով՝ առաջին փուլում ընտրելով երկուսին՝ Արմէն Ռուստամեանին եւ Վահան Յովհաննիսեանին: «Մասնակցէք մեր ընտրութեանը, ընտրենք Դաշնակցութեան թեկնածուին» կարգախօսով Նոյեմբերի 24-29ը Դաշնակցութիւնը Երեւանում եւ Հայաստանի տարբեր մարզերում կազմակերպել էր համահայաստանեան ժողովրդային քուէարկութիւն: Տեղակայուած քուէակէտերում եւ շրջիկ քուէատուփերում քաղաքացիները հնարաւորութիւն ունէին յայտնելու իրենց տեսակէտը, թէ Դաշնակցութեան ո՞ր թեկնածուին են ցանկանում տեսնել նախագահի թեկնածու:
Մամուլում եւ հեռուստատեսութեամբ բազմիցս քաղաքական գործիչները անդրադարձել են այս թեմային եւ իրենց գնահատականը տուել թեկնածու ընտրելու նման տարբերակին, քանի որ սա կուսակցութեան կողմից թեկնածու ընտրելու առաջին նման ձեւն էր Հայաստանի քաղաքական կեանքում:
Այս անգամ մեզ հետաքրքրում էր, թէ ի՞նչ կարծիք ունեն մեր քաղաքացիները այս մասին, եւ «Ինչպէ՞ս էք գնահատում թեկնածու ընտրելու Դաշնակցութեան նման պահուածքը», հարցով դիմեցինք քուէարկութեանը մասնակցող քաղաքացիներին: Հարցմանը ներառել ենք ոչ կուսակցականների:
Գրիգոր ՀԱՅՐԱՊԵՏԵԱՆ.- Դաշնակցութեան նման պահուածքը ճիշդ է, եւ լաւ կը լինէր, որ շատ հարցերում որոշում կայացնելիս հեղինակութիւն ունեցող կուսակցութիւնները, ինչպէս նաեւ կառավարութիւնը նման ձեւով հարցնէին ժողովրդի կարծիքը եւ իմանային, թէ մենք որքանով ենք դա ճիշդ գնահատում:
Նայիրա ԽԱՉԱՏՐԵԱՆ.- Սա շատ օրինակելի քայլ է, եւ լաւ կը լինէր, որ միւս կուսակցութիւններն էլ նման ձեւով վարուէին՝ իմանալու՝ թէ իրենց թեկնածուի կարիքը արդեօք կա՞յ, թէ՞ ի զուր են առաջադրւում: Հէնց այս քաղաքակիրթ տարբերակի պակասից է, որ մեզ մօտ ընտրութիւններին մասնակցում են բազում թեկնածուներ:
Սուսաննա ՍԱՀԱԿԵԱՆ.- Դաշնակցութիւնը, ուրեմն, ինչ-որ բանի վստահ է, դրա համար էլ կազմակերպում է նման քուէարկութիւն: Եթէ վստահ չլինէր իր գործի ճշդութեանը, չէր անի: Սա ժողովրդի աչքում դրական դեր կը խաղայ եւ ցոյց կը տայ, թէ ովքեր են նորմալ ուժեր Հայաստանի կեանքում: Ես, որպէս անցորդ, տեսա, որ նման քուէարկութիւն կայ եւ մասնակցեցի: Գուցէ իմ կարծիքն էլ է կարեւոր:
Արմէն ԳԱԼՍՏԵԱՆ.- Հետաքրքիր ձեւ է, ես գնահատում եմ: Ճիշդ է, ես Դաշնակցութեանը չեմ ընտրելու, բայց գնահատում եմ գաղափարապէս յագեցած մարդկանց անունը քուէաթերթիկում: Ես ուզում եմ, որ ընտրութիւններում լինի իսկապէս ծրագրերի, մօտեցումների պայքար, ոչ թէ մրցեն պիզնէսն ու փողը: Դրա համար կարեւոր է լաւ թեկնածուների առկայութիւնը: Կարծում եմ, որ սա նոր եւ գնահատելի ձեւ է եւ շատերի համար կը դառնայ օրինակելի:
Կարինէ ԶԱՔԱՐԵԱՆ.- Թեկնածու ճշդելու համար լաւ միջոց է, եւ լաւ կը լինէր, որ մինչ այս էլ նման բան անէին միւս կուսակցութիւնները: Մանաւանդ՝ ընդդիմութիւնը պէտք է նման ընտրութեամբ որոշէր իր միասնական թեկնածուին: Չնայած այդ դէպքում առաջ ընկնելու համար լիքը կեղծիքներ կ’անէին, բայց այսպէս հնարաւոր է իմանալ թեկնածուի իրական կշիռը, ով ինչ դեր ունի ժողովրդի աչքում: Բոլորը իրենց առաջադրում են եւ յոյս ունեն անցնել երկրորդ փուլ:
Գուրգէն ԿԱՐԱՊԵՏԵԱՆ.- Ես էսքան ժամանակ մենակ 91 թուականի ընտրութեանն եմ մասնակցել, ընտրութիւնների չեմ էլ գնալու: Ինձ համար մէկ է, թէ ով կը լինի իմ նախագահը: Սրան մասնակցեցի, որովհետեւ լաւ է, որ նախօրօք հարցնում են, թէ իրենց թեկնածուներից ո՞ւմ է կողմ ժողովուրդը: Բայց մէկ է, դա ինձ ոչինչ չի տայ: Մեր ապագայից ես յոյսեր չունեմ, հիմա դժուար թէ որեւէ մէկը մեզ էս վիճակից կարողանայ դուրս հանել:
Զարուհի ԳՐԻԳՈՐԵԱՆ.- Որ երկուսն էլ նոյն կուսակցութեան անդամներ են ու ընկերներ, ուրեմն, այս ընտրութիւնը կեղծ չի լինի, եւ եթէ արդիւնքները հրապրակուեն ու դեր ունենան թեկնածուին որոշելու հարցում, ուրեմն, սա լաւ տարբերակ է: Ինչու չէ, նորութիւն է պէտք, ես նման բան դեռ չէի լսել: Հաճոյքով մասնակցեցի եւ իմ գնահատականը տուեցի:
Աշոտ ՊԵՏՐՈՍԵԱՆ.- Դաշնակցութեան նման քայլը լաւ էր այնքանով, որ ժողովուրդը տեսնում է՝ անտեսուած չէ, որ իր կարծիքն էլ են հաշուի առնում: Սրանով կը ճշդեն, թէ ժողովուրդը կուսակցութեան գործելաոճը սիրո՞ւմ է, թէ ոչ, եւ եթէ ընտրութիւններին մասնակցի հասարակ ժողովուրդը եւ ոչ թէ միայն կուսակցականներ, ուրեմն յաջողուած է սա եւ կ’ունենայ շարունակութիւն:
Ես իրօք դրական եմ գնահատում այս քայլը:
Արտաշ ՄԱԿԱՐԵԱՆ.- Իմ կարծիքով, սա ցոյց է տալիս, որ Դաշնակցութիւնը, ի տարբերութիւն շատ կուսակցութիւնների, միասնական է եւ ժողովրդավարական: Նրա շարքերը, ուրեմն, վստահ են, որ իրենց թեկնածուն կարող է յաջողութիւն ունենալ եւ կազմակերպում են նման քուէարկութիւն: Եթէ մարդ վստահ է, որ չի անցնելու, ուրեմն գլխից դուրս բաներ չի կազմակերպում: Թեկնածուներ կան, որ յատուկ իրենց մէջ են գցում՝ լաւ իմանալով, որ կէս տոկոսի էլ չեն, իսկ երբ խօսում են, իրենց թւում է՝ իրենք են, որ կան: Պէտք է գործիչն իմանայ իր իրական գնահատականը:
Միքայէլ ԱՌԱՔԵԼԵԱՆ.- Դաշնակցութեան քայլը կարող է աշխարհում էլ Հայաստանի անունը բարձրացնել, որ կուսակցութիւնը նման ձեւով է ընտրութեան գնում: Սա շատ կարեւոր է եւ գնահատելի: Սրանից ելնելով՝ Դաշնակցութիւնը իր ձայները կարող է աւելացնել: Երեւի ոչ մի երկրում այսպիսի բան չի կատարւում: Սա ամենալաւ ընկերաբանական հարցումներն են, որ կարող են իրականացուել կուսակցութեան հեղինակութեան մասին:
Նելլի ԱԲԳԱՐԵԱՆ.- Վատ ձեւ չէ, բայց չեմ հասկանում, թէ ի՞նչ կապ ունի, թէ ում է համաձայն ժողովուրդը: Մեր կարծիքը հաշուի առնելու համար Դաշնակցութունը մի քանի թեկնածու ունէր առաջադրելու, ուրեմն պէտք է բոլորի անունն էլ նշէին, նրանց մէջ ընտրէինք: Գուցէ երկուսին էլ չենք ուզում, մի երրորդին ուզենայինք: Ամէն դէպքում, թեկնածու առաջադրելու հետաքրքիր տարբերակ է:
Մելանիա ԱԲԳԱՐԵԱՆ.- Թեկնածուներ կան, որ, կարծում եմ, իրենց կուսակցութիւնների ներսում էլ ընդունուած չեն, բայց առաջադրւում են, որովհետեւ այդ կուսակցութեան ղեկավարն են: Դրա համար այսպէս պէտք է նրանք որոշեն, ոչ միայն՝ թէ իրենց կուսակցութեան անդամները ինչ են մտածում իրենց մասին, այլ նաեւ ժողովուրդը: Վերջապէս, ժողովուրդն ամենաճիշդ գնահատողն է:
Աննա ԴԱԼԼԱՔԵԱՆ.- Ես կողմ եմ այս ձեւին եւ կարծում եմ, որ սրանով Դաշնակցութիւնը եւս մէկ անգամ ցոյց է տալիս, որ իսկապէս աշխոյժ կուսակցութիւն է եւ ունի գաղափարական մեծ ներուժ: Սրանով Դաշնակցութիւնը, փաստօրէն, իր հզօր ներուժն է ցոյց տալիս: Կարծում եմ, պարզ է դառնում, որ ուժեղ մրցակից է Դաշնակցութիւնը ընտրութիւններում: Այս քայլով Դաշնակցութեանը ես սկսեցի աւելի գնահատել:
Արթուր ՍԻՄՈՆԵԱՆ.- Առաջին անգամ էի հանդիպում նման ձեւի եւ շատ եմ կողմ սրան: Ես Դաշնակցութեանը չեմ ընտրելու հաւանաբար, բայց դա չի նշանակում, որ չեմ գնահատում այդ կուսակցութեանը: Ե՛ւ այս քուէարկութիւնը, ե՛ւ երկու թեկնածու առաջադրելու միտքը ցոյց է տալիս, որ Դաշնակցութեան համար կարեւոր է հասարակութեան կարծիքը, չի առաջնորդւում միայն իր ղեկավարների որոշմամբ:
Նարինէ ՅԱԿՈԲԵԱՆ.- Դաշնակցութիւնը եթէ նման ձեւով է վարւում, ուրեմն ընտրութիւններում ունի լուրջ նպատակներ: Ես չգիտեմ՝ ընտրութիւններում ով կը յաղթի, բայց այս տարբերակը մեծ տեղ կ’ունենայ եւ կը բարձրացնի կուսակցութեան վարկանիշը: Կարեւոր չէ՝ Դաշնակցութիւնը կը յաղթի, թէ ոչ, կարեւոր է, որ աշխուժութիւն տիրի մեր քաղաքական կեանքում, որը կարծես մեռած է:
Մանուկ ՊՕՂՈՍԵԱՆ.- Սա նորութիւն է, որը շատ անհրաժեշտ էր: Հնացած տարբերակ է, որ ընտրութիւնից անմիջապէս յետոյ արդէն իմանում ես, թէ ով է յաջորդ ընտրութիւններում լինելու նախագահի թեկնածու: Դաշնակցութեան այս արարքը կարող են շատերը կիրառել:
Գէորգ ՄԱՆՈՒԿԵԱՆ.- Շատ կուսակցութիւններ նման բան անել չեն էլ մտածում, որովհետեւ վախենում են՝ արդիւնքը ողբերգական լինի իրենց համար: Ի հարկէ, կեղծել կարող են բոլորն էլ, բայց նման բան կարելի է մաքուր անել՝ ուղղակի իրենց թեկնածուի տեղն իմանալու համար: Այս ձեւը ընդունելի է բոլորի համար եւ բոլոր երկրներում էլ կարող է գործադրուել:
Սիւզի ԵՍԱՅԵԱՆ.- Կարծիքս այն է, որ մեզ մօտ նման բաները չեն անցնի, Դաշնակցութիւնը արեց, բայց միւս կուսակցութիւնները չեն էլ մտածում իրենց հեղինակութեան որոշման մասին: Որովհետեւ իւրաքանչիւր կուսակցութիւն առաջադրում է իր ղեկավարին: Եւ էլ ինչո՞ւ նման բան անել: Քաղաքական իւրաքանչիւր յայտնի գործիչ համարեայ մի կուսակցութեան ղեկավար է, նա էլ առաջադրւում է:
Ռուզան ՊԵՏՐՈՍԵԱՆ.- Իմ կարծիքով, խորհրդարանական ընտրութիւններում էլ, երբ կուսակցութիւնները մեծամասնական ընտրակարգով թեկնածու են առաջադրում, պէտք է այսպիսի փոքր ընտրութեան ձեւով որոշեն իրենց թեկնածուի վարկանիշը: Այսպէս կարելի է իմանալ՝ առաջադրե՞լ, թէ՞ չէ, արդեօ՞ք նրան համակրողներ կան:
Արաքսիա ՄԽԻԹԱՐԵԱՆ.- Ես կարծում եմ, երբ մեր ազգի համար կարեւոր օրէնք են ընդունում, կամ մի պաշտօնի թեկնածուներ կան, թէկուզ նախարար, պէտք է այդպիսի քուէարկութիւն լինի, եւ պարզեն՝ առաջադրուածներից ո՞ր թեկնածուն է յարմար այդ պաշտօնի համար: Դաշնակցութիւնը հետաքրքիր տարբերակ առաջ բերեց, եւ կառավարութիւնը կարող է օգտագործել այս յարմար տարբերակը:
Սօնա ԲԱԴԱԼԵԱՆ.- Կարծում եմ, սա էլ ժողովրդին արթնացնելու, աշխուժացնելու մի ձեւ է, եւ՝ յաջողուած: Բոլորն էլ արդէն խօսում են այս մասին, ոմանք ճիշդ են հասկանում, ոմանք՝ սխալ, բայց կարեւոր է, որ քննարկում են: Քննարկումներն են ու մտքերի փոխանակութիւնը, որ բոլորին միաւորում է մի հարցի շուրջ: Բնական է, որ բոլորն էլ ընտրութիւններում յաղթելու նպատակ ունեն, բայց անհրաժեշտ է նաեւ դիրքերի եւ դերակատարութեան ճշդումը:
