Արցախի մշակոյթի, մարմնակրթութեան, երիտասարդութեան հարցերու եւ զբօսաշրջութեան նախկին նախարար, Հայ առաքելական եկեղեցւոյ Արցախի թեմի թեմական խորհուրդի ատենապետ, պատմաբան, ազգագրագէտ Լեռնիկ Յովհաննիսեան «Ապառաժ»ի խմբագիր Հ․ Շինդեանի հետ ունեցած հարցազրոյցին ընթացքին յայտնեց, թէ ինք մտահոգ է Արցախի մէջ Ատրպէյճանի կողմէ գործադրուող մշակութային ցեղասպանութեամբ։
«Ցաւօք սրտի, ՀՀ ներկայ իշխանութիւններն Արցախի պատմամշակութային արժէքների պահպանման հարցը թողել են բարձիթողի: Թէ ինչ են անում ՀՀ դիւանագիտական առաքելութիւնները, ԱԳՆն, համապատասխան մարմինները, որոնք կոչուած են ներկայացնելու մեր մշակութային ժառանգութեան պահպանման նկատմամբ մարտահրաւէրները, որոնք առկայ են` յայտնի չէ: Մինչեւ հիմա, բացի մի քանի ոչինչ չասող յայտարարութիւններից` գործնական քայլեր չեն ձեռնարկւում: Օկուպացուած (գրաւուած) տարածքներում ոչ միայն միջնադարեան եկեղեցիները, վանական համալիրները, մատուռները, գերեզմանոցները, տապանաքարերը, խաչքարերը, բերդ-ամրոցները, կամուրջներն են ենթարկւում վանդալիզմի ու ոչնչացման, այլ նաեւ համեմատաբար նոր կառուցուած յուշարձանները, մասնաւորապէս` Հայրենական Մեծ պատերազմի զոհերին եւ Արցախեան առաջին պատերազմում զոհուած ազատամարտիկներին նուիրուած յուշահամալիրները: Մենք այդպիսի յուշարձանների հիմնայատակ ոչնչացման եւ վանդալիզմի բազմաթիւ փաստեր ունենք, օրերս Մարտակերտի շրջանի Վանք գիւղի մասին տեղեկութիւն տարածուեց», ըսաւ Յովհաննիսեան։

Պատասխանելով այն հարցումին, թէ ի՛նչ պէտք է կատարուի պաշտպանելու համար Արցախի մշակութային ժառանգութիւնը եւ որո՞նք այդ գործին լծուած են՝ Յովհաննիսեան ըսաւ․ «Արցախի մշակութային ժառանգութեան պաշտպանութեան հարցն այսօր մնացել է Հայ առաքելական եկեղեցու եւ մի շարք այլ գիտակրթական եւ մշակութային միութիւնների, ինչպէս նաեւ Սփիւռքի կառոյցների, հիմնականում ՀՅԴ Հայ Դատի գրասենեակների եւ յանձնախմբերի օրակարգում: Արցախի իշխանութիւնների կողմից եւս որոշակի քայլեր ձեռնարկւում են, որպէսզի կարողանանք այդ ամէնին ինչ-որ չափով հակազդել եւ քանդման ու պղծման ընթացքը կանգնեցնել: Ի հարկէ, Արցախի թեմը եւս որոշակի քայլեր է կատարում այդ մասին անընդհատ խօսելով, ինչպէս նաեւ աշխատանքներ է իրականացնում թէ՛ Արցախի մշակութային ժառանգութեան մատենաշարի հրատարակման, թէ՛ ապագայում ցուցահանդէսների կազմակերպման, ինչպէս նաեւ իր բոլոր հանդիպումներում, այդ թւում նաեւ տարբեր օտարեկրեայ պատգամաւորների, համաշխարհային քրիստոնէական տարբեր կազմակերպութիւնների հետ հանդիպման ժամանակ միշտ բարձրացւում է այդ հարցը: Տարբեր երկրների ղեկավարների առջեւ այդ հարցը բարձրացւում է վեհափառ հայրապետի մակարդակով: Սակայն դա միայն չպէտք է լինի Հայ առաքելական եկեղեցու Մայր աթոռի կամ տարբեր կազմակերպութիւնների առաքելութիւնն ու աշխատանքը, այլ նաեւ պէտք է համակարգուի ՀՀ պետութեան կողմից, որն այսօր, ցաւօք սրտի, չի արւում: Ես գտնում եմ, որ միջազգային կազմակերպութիւնների մօտ այդ հարցը համակարգուած ներկայացնելու դէպքում մենք կարող ենք յաջողութիւնների հասնել, որը ցաւօք սրտի, ինչպէս նշեցի, չի արւում: Բայց մենք մեր աշխատանքը կատարում ենք նաեւ Արցախի նկատմամբ սրտացաւ մարդկանց աջակցութեամբ, մեծ աշխատանքներն են տարւում Հայ Դատի գրասենեակների միջոցով Արցախի մշակութային ժառանգութեան յատկապէս հանրահռչակման ուղղութեամբ, նաեւ ինչ-որ ձեւով միջազգային հանրութեանը ներկայացնելով այն ամէնն ինչ ունենք, որպէսզի միջազգային ճնշման ներքոյ կարողանանք սանձել Ադրբեջանի էթնոցիդ (ազգասպանութեան) քաղաքականութիւնը: Մենք պէտք է ամէն ինչ անենք, որ միջազգային հանրութիւնը Ադրբեջանին զսպելու քաղաքականութիւն վարի»:
Artsakh Monuments-ը իր կարգին ահազանգեց, որ ատրպէյճանցիները քանդած են բռնագրաւուած Արցախի Հանրապետութեան Մարտակերտի շրջանի Վանք գիւղի 1941-45ի հայրենական պատերազմի զոհերու յուշարձանը եւ արցախեան ազատամարտի զոհերու յիշատակը յաւերժացնող խաչքարը եւ զոհուած ազատամարտիներու պատկերաքանդակներով յուշապատը:
«Բարբարոս Ադրբեջանի հակահայ, հակամշակոյթ աւերիչ քաղաքականութիւնը անարգել շարունակւում է Արցախում: Անխնայ ոչնչացւում է, ամէն ինչ, ինչ հայկական է: Քոչուորները աւերել են Մարտակերտի շրջանի Վանք գիւղի 1941-45թթ. հայրենական պատերազմի զոհերի յուշարձանը, արցախեան ազատամարտի զոհերի յիշատակը յաւէրժացնող խաչքարն ու զոհուած ազատամարտիների պատկերաքանդակներով յուշապատը», կ՛ըսուի Պատմական միջավայրի պահպանութեան պետական ծառայութեան Artsakh Monuments-ի Ֆէյսպուքի էջին վրայ։