ՅԱԿՈԲ ԻՇԽԱՆԵԱՆ*
Վերջերս Կլէնտէյլի «Պրէնտվիու քըլէքշըն»ի դահլիճում ներկայ էի Վահէ Պէրպէրեանի «Սակայն» երգիծական մենախօսութեան: Սա 17րդ շաբաթն էր, որ անընդմէջ բեմադրւում էր եւ այս օր էլ ընդլայնուած դահլիճը լեփ-լեցուն էր հանդիսականներով: Բոլորս դահլիճում խնդում, ուրախանում էինք:
Վահէի կախարդական «հիւմոր»ի ուժի գաղտնիքը այն է, որ բոլորս փոխանակ լանք մեր ցաւերի վրայ, նստած խնդում, գլգլում ենք:
Յանկարծ յիշողութիւնս տեղափոխեց ինձ տարիներ առաջ, երբ պատմական Հայաստանի Աշոտի ջրվէժում ժայռերի ընթերքից դէպի լոյս աշխարհ թափուող ջրերի կաթիլների տակ կանգնած՝ հրճւում էի մեզ շատ հարազատ բնութեան հրաշքով: Եւ ինձ, ժամանակակից քաղաքակիրթ հասարակութեան մեքենայ դարձած անձիս, օդի մէջ ցայտող ջրի կաթիլները եւ ջրվէժի երգը ասում էին. «Հէ՜յ, կորսուած, մոլորուած մարդ. արեւ կայ, լոյս կայ, ջուր կայ»:
Ճիշդ նոյն վիճակը վերապրեցայ, երբ լսում էի Վահէի հայ թատերական բարձրունքներին հասած երգիծական մենախօսութիւնը: Մանկական պարզութեամբ, թափանցիկ մտքի շարադրութեամբ հիացրեց ներկաներին: Իր անհատականութիւնը, իր անհատական կեանքը շաղախելով հանդիսատեսի անհատականութեան եւ կեանքի հետ՝ վարպետօրէն բոլորիս խնդացուց, մեր իսկ վրայ:
Վահէ Պէրպէրեան՝ որպէս արուեստագէտ, ծնուած է այս մեր գաղութում, մի ազգայն փոքրամասնութիւնում, որտեղ առկայ է ոչ միայն օտարի նիւթական տիրապետութիւնը, այլեւ՝ բարոյական եւ հոգեւոր գերիշխանութիւնը: Բայց այս հայ մտաւորական արուեստագէտը, վերցնելով լաւագոյնը օտար արուեստից եւ խորը ուսումնասիրելով ժամանակակից հայ մարդուն ապրած կեանք՝ ստեղծած է «Սակայն»ը, ոչ միայն լեզուով, այլ հոգով ու էութեամբ հայկական երգիծանք, որ նաեւ համով-հոտով ժամանակակից բեմադրութիւն մըն է: Խնդա՛ եղբայր, խնդա՛ ախբեր ջան:
Մեծ գոհունակութեամբ եւ հոգեւոր հպարտութեամբ տուն վերադարձայ:
* Յակոբ Իշխանեան քանդակագործ է