
ԵՐԵՒԱՆ, «Արմէնփրէս».- Հայաստանի նախագահ Սերժ Սարգսեան եւ Ռուսիոյ նախագահ Տմիթրի Մետվետեւ Ուրբաթ, Օգոստոս 20ին, Գիւմրիի մէջ ներկայ գտնուեցան հայ-ռուսական բարեկամութիւնը խորհրդանշող «Պատուոյ բլուր» յուշահամալիրի բացման արարողութեան:
Հայաստանի նախագահը իր խօսքին մէջ ընդգծեց ռուսական բանակի աջակցութեան պատմական նշանակութիւնը հայ ժողովուրդին համար՝ նշելով, որ այս վայրերուն մէջ մղուած են ռուս-թրքական պատերազմներու կովկասեան ճակատի ամենադաժան մարտերը, եւ բազմաթիւ ռուս զինուորներ ու սպաներ «Պատուոյ բլուր»ին մէջ գտած են իրենց վերջին հանգրուանը:
«Իսկապէս, ով չի յիշում անցեալը՝ նա չունի ապագայ: Այստեղ՝ «Պատուոյ բլուրում», վերականգնուել է ռուս սպաների յուշարձանը, որը պայթեցուել էր 1919 թ. Կարսում՝ պատմական իրադարձութիւնների ցաւալի զարգացումների հետեւանքով սահմանի այն կողմում յայտնուած քաղաքում: Մենք յարգում ենք մեր պատմութիւնը, յարգում ենք զինուորների յիշատակը, ովքեր իրենց վերջին հան-գրուանը գտան հայկական հողում: Յիշելով մեր հերոսներին՝ մենք պէտք է խաղաղութեան եւ արարման կոչով դիմենք մեր երիտասարդ սերնդին: Արժանի եղէք նահատակուածների յիշատակին», ըսաւ նախագահ Սարգսեան:
«Օսմանեան կայսրութեան լծի տակ ապրող ազգերն ակնկալում էին ազատագրում եւ փրկութիւն Ռուսաստանի աջակցութեամբ: Ռուսական բանակի մուտքը նրանց բնօրրաններ նշանակում էր ազատութեան, ինքնորոշման եւ անկախացման հնարաւորութիւն: Եւ պատահական չէ, որ հայ ժողովուրդը, որի պատմական հայրենիքը բաժանուած էր Օսմանեան եւ Ռուսական կայսրութիւնների սահմաններով, սուլթանների բռնապետութիւնից ազատուելու գործում ակնկալում էր ռուսական բանակի աջակցութիւնը: Հէնց այդ ժամանակներում էլ առաջացաւ դիւանագիտութեան պատմութեան բարդագոյն հիմնահարցերից մէկը՝ այսպէս կոչուած՝ Արեւելեան հարցը, որի արձագանքները մինչ օրս իրենց զգացնել են տալիս Բալկաններում եւ Կովկասում», ըսաւ Հայաստանի նախագահը:
Անոր համաձայն, հայ ժողովուրդը կ՛երազէր իր պատմական հայրենիքի ազատագրման մասին, մինչդեռ Օսմանեան կառավարութիւնը կը սպասէր յարմար առիթի՝ վերջնականապէս «լուծել»ու Հայկական Հարցը: «Առաջին համաշխարհային պատերազմի տարիներին այդ կառավարութիւնն իր հայ հպատակների դէմ ահաբեկութիւն սանձազերծեց ոչ միայն այն վայրերում, որտեղ ռազմական գործողութիւններ էին ընթանում: Հայ քաղաքացիական բնակչութիւնը՝ կանայք, երեխաներ, ծերեր, անողոքաբար արտաքսուեց Օսմանեան կայսրութեան բոլոր քաղաքներից, գիւղերից եւ բնաջնջուեց», աւելցուց նախագահը, որ նաեւ ըսաւ. «Մինչ ներկայ Հայաստանը կը փորձէ Հայաստան-Թուրքիա յարաբերութիւնները բարելաւել, բայց գործընթացն արգելակուեց, քանի որ Թուրքիայի ղեկավարութիւնն անհրաժեշտ քաղաքական կամք չդրսեւորեց: Մենք, ցաւօք, ստիպուած ենք սպասել պաշտօնական Անկարայի՝ իր միջազգային պարտաւորութիւնները կատարելու իրական պատրաստակամութեանը»:
Իր կարգին, Ռուսիոյ նախագահը մեծ պատիւ համարեց յուշահամալիրի բացման ներկայ ըլլալը, եւ շնորհակալութիւն յայտնեց եղբայրական Հայաստանի ղեկավարութեան եւ ժողովրդին՝ ռուս զինուրներու յիշատակի հանդէպ ունեցած հոգատար վերաբերմունքին համար:
Նախագահները ծաղկեպսակ դրած են «Պատուոյ բլուր»ի մէջ ռուս սպաներու յիշատակի յուշարձանին, արծաթափայլ եղեւնի տնկած են յուշահամալիրի տարածքին մէջ եւ այցելած են հոն գտնուող ռուսական մատուռ:
Ինչու պէտք է սպասէկ «Անգարայի իր միջազգային պարտաւորութիւնները կատարելու իրական պատրաստակամութեանը» Մէնք ենք իբրեւ Երկիր պահանջատէր
մէր Ազգային շահերը նկատի առնելով , Հայրենիքի Իշխանութիւնը
ճնշում բանեցնը Թուրքյո մեր պայմաները գործադրելու նախ քան
Թուրեան մեր վրայ իշխելու,Առաջին հերդին Արձանագրութիւներեն
ձերծատուիլ ստորագրութիւններեն , մենք Ազատ Անկախ Երկիր
ըլլալով, մենք մեր ձայնը լսելի ըլլայ թուրքէն առաջ ոչ թէ սպասեք
թշնամիին ինչպէս որ սարգիսեանը կը յայտարարէ,ամուր եղեք
որոշումներու նկատմամբ ՈՉ ԹԷ ԹՈՒԼԱՄՈՐԴ թուրքին հետ
յարաբերութիւնը բարելաւելու թող ըլլայ ծրագիրներուն ՎԷՐՋԻՆ
ՕՐԱԿԱՐԳԸ․
Կէցցէ Հ․Յ․Դ․
Ազգին Պահապան