ԱԽԱԼՔԱԼԱՔ.- Սեպտեմբերի 25ին, Ախալքալաքի Չքալովի փողոցին մէջ մեծ շուքով տեղի ունեցաւ գուսան Հաւասիի կիսանդրիի բացման արարողութիւնը:
Քանդակի հեղինակն է Սուրէն Մարտիրոսեան, որ 3 ամիս աշխատած է սոյն կիսանդրին իրագործելու համար: «Երբ իջաւ սպիտակ սաւանը, ես յուզուեցի: Թէ ի՞նչ զգացի այս պահին՝ երեւի չէի զգացել այդ յուզմունքը ստեղծագործական ողջ պրոցեսի ընթացքում: Ինձ թուաց, թէ յայտնութիւն կատարուեց: Եթէ գործը յաջողուած է, ապա արուեստագէտը յուզւում է: Իսկ տեղը քաղաքային իշխանութիւններն են որոշել. լաւ կը լինէր, որ աւելի մարդաշատ վայրում լինէր, բայց եթէ ժողովուրդը սիրի իր աշուղին, կապ չունի, թէ որտե՛ղ է գտնւում յուշարձանը», յայտնած է քանդակագործը:
«Այս ամէնը երկու տարուան պատմութիւն ունի: Պատմութիւնը գեղեցկացնում է բնութիւնը: Այն ինչ արւում է, դա մեր ապագայ սերունդների համար է: Հաւասի, æիւանի, Տէրեան, Դէմիրճեան, սրանք մեր պատմութիւնն են, առհասարակ յուշարձանը հզօր հիմք է ապագայի համար: Այսօր էլի մի մարդ, շեշտում եմ՝ մարդ, հիմք դարձաւ æաւախք աշխարհում: Կան մարդիկ, որոնք հաճոյք են ստանում բնութիւնից, եւ հակառակը՝ բնութիւնն է հաճոյք ստանում մարդուց: Հաւասին այն մեծութիւնն էր, որից բնութիւնն էր հաճոյք ստանում», ըսած է æաւախքի Գոման գիւղէն, այժմ ռուսիաբնակ բարերար Արթուր Գիլոյեան:
Հաւասի՝ Արմենակ Պարսամի Մարկոսեան, ծնած է 1896ին, Ծալկա շրջանի Այազմա գիւղին մէջ: Հաւասին իր ստեղծագործական կեանքը սկսած է 1914ին, Ախալքալաքի մէջ: Հեղինակն է շուրջ 3600 աշուղական բանաստեղծութիւններու, 2000 քառեակներու եւ շուրջ 150 եղանակաւոր երգերու ու երգախառն հեքիաթներու:
Արձանի բացման արարողութեան ներկայ էին թէ՛ Հայաստանէն եւ թէ՛ Վրաստանէն հիւրեր: «Յուշարձաններ չեն կառուցւում գացողների համար, այն եկողների համար է: Փոքր է æաւախքը, սակայն սրբագործուած է հանճարեղ անուններով՝ սկսած Գրիգոր Տաթեւացուց մինչեւ մերօրեայ ստեղծագործողները», յայտնած է գրող-հրապարակախօս Մերուժան Տէր Գուլանեան, որ հանդէս եկաւ առաջարով մը՝ Չքալովի անուան փողոցը վերանուանել Հաւասիի անունով:
«Սա Հաւասու նորովի վերադարձն է հայրենի օրրան, ասել է, թէ չի դադարում երգել նրա սազը: Նրա ծնունդից 114 տարի անց, ջաւախքցիները նրան յիշում, երգում ու մեծարում են: Առհասարակ ջաւախքցիներն իրենց մեծերին չեն մոռանում», ըսած է Հաւասիի արուեստի սիրահար Յասմիկ Ուզունեան, որուն հայրը եղած է Հաւասիի աշակերտը:
Արձանի ժապաւէնը կտրեցին բարերար Արթուր Գիլոյեան, փրոֆ. Թովմաս Պօղոսեան եւ աշուղ Ալիք-æաւախքի (Ալիկ Քսպոյեան):
Նշենք, որ Ալիք-æաւախքի աշուղ ձեռնադրման արարողութիւնը կատարուած է այն ժամանակ, երբ Երեւանի մէջ կը նշուէր Հաւասիի 110ամեակը: Ինչպէս նաեւ անոր աշուղ ձեռնադրման արարողութիւնը կատարած է Հաւասիի թոռը՝ Տ. Գրիգոր քհնյ. Մարկոսեանը: «Եւ ահա այն նոյն փողոցի վրայ վեր բարձրացաւ աշուղի յուշարձանը, ուր գտնւում է իմ հայրական օջախը», յայտնած է աշուղ Ալիք-æաւախքը:
Գուսան Հաւասիի արձանը Ախալքալաքի մէջ տեղադրելու մտայղացումը ունեցած է եւ իրականացուցած՝ Ս. Պեթերսպուրկի մէջ æաւախքի հայ համայնքի նախագահ, գործարար եւ երկու տասնեակէ աւելի աշուղական երգերու հեղինակ Արթուր Գիլոյեանը:
æաւախքցիները բարերարին իրենց շնորհակալութիւնը արտայայտեցին՝ անոր նուիրելով կտաւ մը, որուն հակառակ կողմին վրայ ստորագրած էին արարողութեան ներկայ ժամանակակից 20 աշուղներ եւ ջաւախքցիներ:
Բացման արարողութիւնէն ետք ժողովուրդը շարժեցաւ դէպի Ախալքալաքի մշակոյթի պալատ, ուր Հայաստանի «Սայաթ Նովա» աշուղական խումբն ու «æաւախք» ազգագրական երգի ու պարի համոյթը 3 ժամ տեւողութեամբ կատարեցին գուսան Հաւասիի երգերը:
© 2021 Asbarez | All Rights Reserved | Powered By MSDN Solutions Inc.