Օգտուելով Հայաստանի Հանրապետութեան Ազգային ժողովի պաշտպանութեան, Ներքին գործերու եւ Ազգային անվտանգութեան մշտական յանձնաժողովի նախագահ Արթուր Աղաբէկեանի Լոս Անճելըս այցելելու առիթէն, զօրավարին հետ ունեցանք հարցազրոյց մը, զոր կը ներկայացնենք ստորեւ։
Ա.Պ.- Ատրպեճանական ռազմատենչ յայտարարութիւնները ինչպէ՞ս կը գնահատէք։ Պէ՞տք է Հայաստանի իշխանութիւնները մտահոգուին այս յայտարարութիւններէն։ Հիմք ունի՞ն այդ յայտարարութիւնները։
Ա.Ա.- 1993ի զինադադարից յետոյ, Ատրպէյճանը միշտ էլ յայտարարել է, որ Ղարաբաղի հակամարտութիւնը եթէ խաղաղ կարգաւորում չունենայ ի նպաստ իրեն, ապա ինքը պատրաստ է հարցը լուծելու ռազմական ճանապարհով։
Ցաւօք սրտի, միջազգային հանրութիւնը եւ Հայաստանի Հանրապետութեան իշխանութիւնները այդ յայտարարութիւններին անհրաժեշտ ուշադրութիւն չեն դարձրել, համարելով, որ դրանք արւում են ներքին սպառման համար։
Մենք մեր կարողութեան չափով հետեւում ենք Ատրպէյճանի բանակաշինութեան աշխատանքներին։ Մենք նաեւ գիտակցում ենք, որ Ատրպէյճանը երբ այլեւս ինքնավստահ դառնայ, որ կարճաժամկէտ գործողութեամբ կարող է ռազմականօրէն լուծել իր խնդիրները, նա կը դիմի այդ քայլին։
Միջազգային մակարդակի մասնագէտներ, Հայաստանի Հանրապետութեան իշխանութիւն եւ Հայաստանի Հանրապետութեան զինեալ ուժերի հրամանատարութիւն, բոլորը գնահատում են, որ Հայաստանի բանակը տարածաշրջանի խաղաղութեան երաշխաւորն է, յատկապէս Արցախի Պաշտպանական ուժերը այդպիսի գնահատական են ստացել, այսինքն ռազմական գործողութիւնները կանխւում են, որովհետեւ Հայաստանի եւ Արցախի զինեալ ուժերը իրենց պատրաստուածութեամբ, իրենց մարտական վիճակով երաշխաւոր են կանգնում թշնամիի պարտութեան։
Ատրպէյճանցի ղեկավարների վերջին ռազմատենչ յայտարարութիւնները, նաւթատոլարներով արբած ռազմական պիւտճէն աւելացնելու սպառնալիքներն ու ծրագիրները արժանանում են համապատասխան վերաբերմունքի՝ մեր իշխանութեան ու բանակի պատասխանատուների կողմից։
Հայկական բանակը համալրում է իր զինանոցը, նոր սպառազինութիւն է ձեռք բերում։ Ի հարկէ, մենք չենք ցանկանում, որ մեր պաշտպանութեան պիւտճէն անցնի համախառն ներքին արտադրանքի երեք տոկոսի սահմաններից, որպէսզի պետութիւնը կարենայ իր ընկերային-սոցիալական միւս ծրագիրներին՝ կրթութեան, առողջապահութեան եւ այլ ոլորտներին անհրաժեշտ զարգացման միջոցները ապահովել, սակայն եթէ Ատրպէյճանը շարունակի ուռճացնել իր ռազմական պիւտճէն, մենք էլ ստիպողաբար խախտելու ենք երեք տոկոսի սահմանագիծը եւ շարունակելու ենք կատարելագործել մեր սպառազինութիւնը։
Իւրաքանչիւր զինուած ուժ արդիականացման ու շարունակականութեան պահանջ ունի եւ այսօր Հայաստանը զինուած ուժերի ամբողջական բարեկարգումներ ծրագիր մը կ’իրականացնէ, որ ունի կարճաժամկէտ եւ երկարաժամկէտ ենթածրագրեր։ Երկարաժամկէտ ծրագրերը իրականացնելու ժամանակ հաշուի կ’առնուեն ղարաբաղեան հարցի երկարաձգման կամ արագ լուծման պարագաները։ Մենք գտնում ենք, որ բարեփոխումների բուն նպատակը մարդկային եւ նիւթական միջոցների ճիշդ ուղղորդումն է։
Ա.Պ.- Աւելի յստակ կրնա՞ք բացատրել, թէ ինչ ըսել կ’ուզէք մարդկային եւ նիւթական միջոցներու ճիշդ ուղղորդում ըսելով։
Ա.Ա.- Մարդկային միջոցների ճիշդ ուղղորդման վերաբերեալ կարելի է ասել, որ այսօր քննարկման փուլի մէջ է պաշտպանութեան մասին մայր օրէնքը. ոչ թէ կը բարեփոխուի հին օրէնքը, որ միակն է խորհրդային շրջանից մեզ հասած, այլ նորովի մօտեցում է մշակւում նոր օրէնքի համար, որից պիտի բխեն օրէնսդրական նոր նախաձեռնութիւններ, ինչպէս նաեւ գործող օրէնքների փոփոխութիւններ։ Մասնաւորապէս զինուորական ծառայութեան մասին օրէնքները այնպիսի փոփոխութիւնների պիտի ենթարկուեն, որոնց միջոցով հնարաւոր պիտի լինի պարտադիր եւ փրոֆեսիոնալ ծառայութեան մի լաւ համադրութիւն ստեղծել։ Նման համադրումով, հնարաւոր պիտի լինի մարտավարական օղակում՝ ջոկատ, դասակ, վաշտ, գումարտակ, ունենալ ճկուն, բարձր մարտունակութեամբ օժտուած, անհրաժեշտութեան դէպքում լրիւ ինքնուրոյն գործելու ունակ ստորաբաժանումներ։
Խնդիրը ուզում ենք լուծել սերժանտական օղակում փրոֆեսիոնալ զինծառայողներով համալրման ճանապարհով։ Բանակի արդիական սպառազինումն էլ պահանջում է փրոֆեսիոնալ զինծառայողների թուի աւելացում, յատկապէս հակօդային, ռազմական ինքնաթիռների եւ կապի ու հաղորդակցութեան ոլորտների մէջ։
Ա.Պ.- Բանակ-հասարակութիւն յարաբերութիւնները ինչպէ՞ս կը գնահատէք։
Ա.Ա.- Հասարակութեան մօտ բանակի հանդէպ վերաբերմունքի մասին կարելի է ասել, որ այստեղ կան բացթողումներ։ Հիմնականում կրթական օճախներում, դրպրոցական տարիքի երեխաներին բանակին նախապատրաստելու գործը անհրաժեշտ մակարդակի վրայ չէ։ Այս ոլորտում անելիքներ ունեն կրթական նախարարութիւնը՝ պաշտպանութեան նախարարութեան հետ միասին, որպէսզի աւելի բարձրացնեն բարձր դասարանների աշակերտների ռազմական մակարդակը՝ առնուազն հոգեբանօրէն։
Իւրաքանչիւր բանակ, մասնաւորաբար եթէ հիմնիուած է պարտադիր ծառայութեան վրայ, հանդիսանում է հասարակութեան հայելին։ Հասարակութեան մէջ առկայ բոլոր բացերը, ձեւաւորուած միջանձնային յարաբերութիւնները, երիտասարդութեան վրայ փողոցի թողած ազդեցութիւնները իրենց արտացոլումն են գտնում բանակում։ Ես գտնում եմ, որ ծնողը ի հարկէ պէտք է անհանգիստ լինի որդուն ծառայութեան ուղարկելու ժամանակ, բայց նաեւ ծնողը պէտք է գիտակցի, որ անելիք ունի որդու դաստիարակման գործում մինչեւ բանակ ուղարկելը։
Վերջին տարիներին, Հայաստանի Հանրապետութեան զինեալ ուժերի ղեկավարութիւնը հասարակական կազմակերպութիւնների միջոցով ծնողների խմբային այցելութիւններ է նախաձեռնել, որպէսզի ամրապնդուի ծնող-հասարակութիւն կապը, որոնց միջոցաւ նաեւ ծնողները մասնակից կը դառնան բանակի հարցերի լուծման եւ ներքին մթնոլորտի առաւել առողջացման գործին։
Ա.Պ.- Ներքաղաքական ներկայ վիճակի մասին ի՞նչ կրնաք ըսել։ Մթնոլորտը առողջացնելու ի՞նչ հնարաւորութիւններ կը տեսնէք։
Ա.Ա.- Ներքաղաքական վիճակի մասին, պէտք է ասեմ, որ իմ կարծիքով ցանկացած վէրք բուժելի է, եթէ ցանկութիւնը երկկողմանի է, բժիշկ-հիւանդ, երկուսն էլ շահագրգռուած պէտք է լինեն վէրքը բուժելու։
Ընդունենք, որ վերջին իրադարձութիւնները իրենց դաժան կնիքն են դրել մեր երկրի մէջ։ Ե՛ւ ընդդիմութիւնը, ե՛ւ իշխանութիւնը, աւելի շատ իշխանութիւնը պէտք է գիտակցի, որ ժողովրդի մօտ ցաւօք սրտի նոյնացած են իշխանութիւնն ու պետութիւնը։ Այս վիճակի հիմնական դարմանը քաղաքացիական հասարակութեան ձեւաւորումն է։ Ե՛ւ իշխանութիւնը, ե՛ւ ընդդիմութիւնը պէտք է գիտակցեն, որ իւրաքանչիւր երկխօսութիւն, իսկ եթէ երկխօսութիւն, ապա՝ դէմ առ դէմ, անկախ նրա ելքից, պսակւում է յաջողութեամբ։ Ես գտնում եմ, որ երկխօսութեան նախաձեռնողը պէտք է լինի իշխանութիւնը։ Թէ՛ խորհրդարանական, եւ թէ արտախորհրդարանական ընդդիմութիւնը պէտք է գիտակցի, որ իր գաղափարները, իր ծրագրերը կը լինեն քաղաքական ուժերի ծրագրերում զետեղուած կամ եթէ բարձրաձայնուած են քարոզարշաւների ժամանակ, եթէ իրենց չի վերապահուած կեանքի կոչելը, ապա այն կեանքի կոչելու համար պիտի լինի կառուցողական համագործակցութիւն։ Իշխանութիւնը պէտք է ուրախանայ, երբ մատնացոյց է արւում ցանկացած բաց, եւ անմիջապէս պէտք է մշակի այդ բացի վերացման ծրագիրը։ Կարծում եմ՝ դա է ուզում հանրութիւնը, թէ՛ Հայաստանում, թէ՛ Հայաստանից դուրս։ Կարծում եմ, որ դա են ուզում մեր բարեկամները, կարծում եմ դրանից կը տխրեն մեր թշնամիները։
Երկրի առջեւ ծառացած մարտահրաւէրները յայտնաբերւում են բաց քննարկման ճանապարհով, հանրութեան մասնակցութեամբ եւ դրան դիմակայում են, երբ քաղաքական ուժերը յստակ գտնում են իրենց տեղը թէ՛ իշխանութեան մէջ, թէ՛ դուրսը, հասարակութեան մէջ։ Եթէ հաւատում ենք, թէ իշախանամէտ քաղաքական ուժերը քաղաքական կոալիցիայիով-համախոհութեամբ- պատրաստակամութիւն են յայտնում հանդէս գալ միասնական ծրագրերի շրջանակներում, ապա մեր երկիրը կարիք ունի միասնական ընդդիմութեան։