Ստորեւ կը հրատարակենք ՀՅԴ Արցախի Կեդրոնական Կոմիտէութեան «Ապարաժ» պաշտօնաթերթի խմբագրականը, որու արծարծած հարցը այս նոր տարուան մեր ազգային օրակարգի առաջնահերթ խնդիներէն մէկը պէտք է դառնայ:
Պէտք է դառնայ ոչ միայն խօսքով, այլ, ինչպէս կը շեշտուի խմբագրականին մէջ, գործնական, նպատակասլաց քայլերով:
Տարբեր ժամանակահատուածներում, զանազան քաղաքական իրադարձութիւնների առնչութեամբ, արւում են յայտարարութիւններ կամ լրատուամիջոցներով հրապարակւում են քաղաքական գործիչների մտքեր:
Ի հարկէ, իւրաքանչիւր արտայայտութիւն կամ մտքի բացայայտում ունի իր կարեւորութիւնը եւ տուեալ ժամանակահատուածում արտացոլում է պետութեան, իշխանութեան կամ հասարակական շրջանակների դիրքորոշումները: Իսկ այս դիրքորոշումները, ըստ էութեան, միայն խօսքեր են, իսկ պետութիւնը, հիմնականում ելնելով այդ դիրքորոշումներից, իր համակարգային կառուցուածքը կերտում է գլխաւորապէս օրէնքներով:
Վերը նշուած օրինաչափութիւնը տիրական է քաղաքական դաշտում եւ, բնականաբար, Արցախը, Արցախեան հիմնահարցը եւ հայ իրականութիւնը եւս դուրս չեն այս քաղաքական խաղի օրէնքներից:
2009 թուականի ամռանը հրապարակուեցին Մադրիդեան սկզբունքները: Արցախի իշխանութիւնները, ինչպէս նաեւ քաղաքական եւ պետական գործիչներ, արտայայտեցին իրենց տեսակէտները՝ անընդունելի եւ մեր պետական ու ազգային շահերին հակասող համարելով դրանք:
Սակայն, պէտք է ընդունենք, որ գործնական իմաստով մեր քայլերը Մադրիդեան սկզբունքների կազմաքանդման կամ անիրականանալի դարձնելու համար համարժէք չեն: Պէտք է խորը գիտակցենք, որ մեր շուրջ տեղի ունեցող իրադարձութիւնների հեւքը եւ ժամանակի սլաքը չեն սպասում եւ, եթէ յապաղենք, հարցերը կարող են զարգանալ մեր կամքից եւ ազդեցութիւնից անկախ:
Աւելի յստակեցնենք. հարցը վերաբերւում է ԼՂՀ վերաբնակեցմանը: Ինչ անուանում էլ որ հարցը կրի՝ հայրենադարձութիւն կամ ժողովրդագրական իրավիճակ, մեզ համար ե՛ւ հասկանալի, ե՛ւ շօշափելի է վերաբնակեցում հասկացութիւնը: Ինչպէս ասում են՝ իրերը կոչենք իրենց անուններով: Այն, որ վերաբնակեցման նոր հայեցակարգի մշակումը եւ դրանով առաջնորդումը անհրաժեշտութիւն է, ոչ ոք չի կասկածում, բայց, որ այդ ուղղութեամբ պրպտումները դեռ գործնական արդիւնքներ չեն տալիս, եւս փաստ է:
Հայաստանի Հանրապետութեան (ՀՀ) Ազգային ժողովում, Հայ Յեղափոխական Դաշնակցութեան պատգամաւորական խմբակցութեան պնդումների արդիւնքում, 2010 թուականին ՀՀ կողմից Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետութեանը յատկացուած միջպետական յատկացման մէջ աւելացուել է 2 միլիարդ դրամ՝ ԼՂՀ «վերաբնակեցման» նպատակով: Սակայն, ելնելով քաղաքական ենթանպատակներից, Հայաստանը չի համարձակւում յստակօրէն նշել, թէ այդ գումարն ինչի համար է յատկացրել: ԼՂՀ 2010 թուականի բիւջէում եւս, թէեւ վերաբնակեցուող շրջաններին ակնառու կերպով առաւել յատկացումներ են տրամադրուած, սակայն, դարձեալ չի հնչւում որեւէ տեղ, որեւէ տողով «վերաբնակեցում» բանալի բառը:
Հարցին պէտք է նայել խորքային իմաստով. այսօր վերաբնակեցումը շեշտելով եւ վերաբնակեցումը գործնական հողի վրայ շօշափելի դարձնելով՝ մենք ձեռք ենք բերում քաղաքական նուաճում: Մի խօսքով, մեր հակամադրիդեան կեցուածքը վերածում ենք գործնականի: Թող միջազգային ուժային կենտրոնները, ինչպէս եւ ինչքան ուզում են յորջորջեն «գրաւեալ տարածքներ», «Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականութիւն» եւ նմանատիպ այլ բառակապակցութիւններ, վերաբնակեցմանը ճիշդ մօտեցում ցուցաբերելով, մենք ապացուցում ենք, որ մենք ենք այս երկրի տէրը եւ ինչպէս կ՛ուզենք՝ կը տնօրինենք այն: