ՎԱՐԴՈՒՀԻ ՔՈՒՇԵՐԵԱՆ
Հայութեան հոգիները պարուրուած են խանդավառութեան եւ յոյսի ճառագայթներով: Սա յաղթանակ է, որ ձեռք է բերուել տարիների վրայ երկարող անդուլ պայքարով եւ համազգային ջանքերով: Նախ՝ քաղաքական հասունութիւն ձեռք բերելով, ապա՝ իր անմիջական մասնակցութեամբ, ինչպէս ճակատագրական պահերին, այս անգամ եւս, հայ ժողովուրդը գիտակցեց միակամ լինելու կարեւորութեանը: Չպէտք է մոռանալ, որ նման յաղթանակների ձեռք բերման կարեւոր պայմանը համախմբուած ձեւով միասնական աշխատանքն է: Ճակատագրական պահերին հայ ժողովուրդը միշտ միասնական է եղել եւ փայլուն յաղթանակներ արձանագրել մեր պատմութեան էջերում: Այդ էջերից են Վարդանանց պատերազմը, Սարդարապատի ճակատամարտը, մեր օրերի Արցախեան ազատամարտը, երբ թշնամու մեծաթիւ զօրքի դէմ պայքարի էր դուրս եկել հայ ժողովուրդը՝ բոլոր խաւերին պատկանող իր անձնուէր զաւակներով: Եւ վերջապէս, միասնականութեան եւս մի ապացոյց՝ Հայոց Ցեղասպանութեան 100րդ տարելիցի առթիւ, Ապրիլ 24ին Լոս Անջելեսում կազմակերպուած բազմահազարանոց քայլարշաւը։
Վերջերս ընթերցում էի ամերիկացի յայտնի երգահան Իան Կրաուսի հեղինակած «Հայկական Ռեքվիէմ» երաժշտական գործի անդրանիկ ներկայացման առթիւ, «Լարք»ի կողմից գեղարուեստական ճաշակով պատրաստուած յայտագիրը, որտեղ ուշադրութիւնս գրաւեց հետեւեալ ուսանելի եւ հետաքրքրական, ինչպէս նաեւ այս օրերին համահունչ գրուածքը, որ գալիս է վերահաստատելու միասնականութեան ոյժի կարեւորութիւնը: Առիթից օգտուելով, ողջունելի ենք համարում համերգի յայտագիրը կազմողների գեղեցիկ նախաձեռնութիւնը՝ «Կաղամախիի Ծառի Առակը» կոչուող ուշագրաւ գրութիւնը յայտագրում զետեղելու համար, որ ներկայացնում ենք ստորեւ:
«Հայոց Ցեղասպանութիւնը ծրագրուած էր հայ ժողովրդին արմատախիլ անելու իր հողից եւ ինքնութիւնից: Որպէս անտառի հրդեհ, նա թողեց աւերակների մէջ մի ամբողջ շէնշող ժողովուրդ, որ ապրում էր իր պապենական հողում: Անտառի հրդեհը սակայն, թէեւ աւերող, բայց բնաջնջող չէ, եւ դրա համար ուզում ենք կաղամախիի առակը մտաբերել այստեղ: Կաղամախին եզակի բնոյթի ծառ է, որ կարող է ինքնորոյն վերանորոգուել: Կաղամախիի անտառը գուցէ ամէնից մեծ օրգանիզմն է, որ ապրում է աշխարհում: Նրա իւրաքանչիւր ծառը կապուած է միւսի հետ արմատներով, կազմելով մէկ ամբողջական համայնք, որ կարող է գրաւել մեծ տարածքներ: Այս իւրայատուկ յատկանիշը ցոյց է տալիս, որ երբ կաղամախի ծառը կացնահարւում է արմատից կամ ոչնչանում է հրդեհից, նրա արմատները մնում են կենդանի, շուտով արտադրելով նոր ընձիւղումներ, որպէսզի հինը փոխարինուի նորով»:
Համերգի հետ առնչուող այլ բացատրութիւնների կողքին կարդում ենք նաեւ հետեւեալ ուշագրաւ հաստատումը.
«Թէեւ մենք քիչ ենք եւ նօսրացած ի դէմ բազմաթիւ աղէտների, բայց չենք տարբերւում կաղամախու ծառի առակից: Մեր արմատները խորն են տարածուած ու միշտ կենդանի:
Թէեւ մենք նահատակուեցինք, եւ մեր հողը մնաց անտէր, բայց կարողացանք փիւնիկի պէս վեր յառնել մոխիրներից: Եւ այսօր մենք հաւատում ենք մեր երկրորդ գալիքին ու վերընձիւղման, ինչպէս եղել ենք հազարամեակներ շարունակ»:
Հայոց ազգային դատի աշխատանքների առաջին հանգրուանը իրականացուած է յաջողութեամբ: Այս տարուայ Ապրիլ 24ի աննախընթաց քայլարշաւը դարձաւ մեր միասնականութեան ամենախօսուն վկայութիւնը: Սակայն, այս յաջողութիւնը նաեւ պարտաւորիչ է. թեւակոխելով երկրորդ հանգրուան, նոյն սկզբունքով եւ միասնական ճիգերի յաւելեալ լարումով պէտք է շարունակել պայքարը, հասցնելով այն համազգային նպատակների իրագործման վերջնական յաղթանակին: