«ԱՍՊԱՐԷԶ»
Անցեալ Կիրակի, Մեծի Տանն Կիլիկիոյ կաթողիկոսութեան թեմերու բոլոր եկեղեցիներուն մէջ ընթերցուեցաւ Արամ Ա. կաթողիկոսի հայրապետական կոնդակը, ուր 2019ը վեհափառին կողմէ հռչակուեցաւ «Հայ Մամուլի Տարի»:
Կոնդակին մէջ վեհափառ հայրապետը կը հաստատէ, որ մամուլը, մասնաւորաբար իր տեղեկատուական բնագաւառով եւ մանաւանդ ներկայ աշխարհին մէջ, ամէնէն հզօր ուժերէն մէկն է, որ կարողութիւնը ունի յեղափոխութիւններ յառաջացնելու, իշխանութիւններ քանդելու, նոյնիսկ ատելութիւն սերմանելու եւ դէմքեր ու դէպքեր վարկաբեկելու:
«Նշանները ցոյց կու տան, որ ներկայ ընթացքը կրնայ աւելի ուժեղ կերպով շարունակուիլ՝ տեղեկատուական մարզը դար-ձնելով աւելի՛ տիրական ընկերութեան կեանքին մէջ», կը նշէ ան:
Իր կոնդակին մէջ վեհափառը պատմական ակնարկ մը կը նետէ թէ՛ համաշխարհային եւ թէ հայ մամուլի ծագումին հոլովոյթին վրայ՝ մանրամասնօրէն անդրադառնալով հայ մամուլին կարեւոր հանգրուաններուն:
«Ուր որ ալ հաստատուած է հայը, հետամուտ եղած է թերթ հրատարակելու: Եթէ նոյնիսկ տպարան ունեցած չէ, դիմած է խմորատիպի, որ սակայն կեանքի պայմաններու բերումով ունեցած են կարճատեւ կեանք», կը պատգամէ վեհափառը:
Արամ Ա. կաթողիկոս կ՛ընդգծէ, որ հայ մամուլը անփոխարինելի ներկայութիւն ունի հայ կեանքի մայր էջին վրայ՝ Հայաստանի, Արցախի եւ Սփիւռքի մէջ: Սակայն հայ մամուլը դէմ յանդիման կը գտնուի մարտահրաւէրներու հետ, որոնց առնչութեամբ, հայրապետը իր պատգամով կը խրախուսէ հայ մամուլի աշխատակիցներուն եւ կը թելադրէ անոնց, որ բազմերես ու բազմանպատակ մամուլի առաքելութեան մէջ շարունակեն ծառայել ժողովուրդին՝ տեղ տալով ինքնաքննարկման ու ինքնարժեւորման, որպէսզի համապարփակ մօտեցումով, իրապաշտ ու քննական ոգիով եւ առաւել յանձնառութեամբ շարունակեն իրենց առաքելութիւնը: Արհեստագիտութեան արագութեան դարուն մէջ, վեհափառ հայրապետը կը յանձնարարէ միջազգային մամուլին հետ նոյն արագութեամբ քայլ պահել, սակայն հայկական արժէքներու ու ըմբռնումներու մաղէն անցընելով վնասակար ու ազգային ինքնութեան, բարոյական ու հոգեւոր արժէքներու խոտոր լուրերը:
Կաթողիկոսական կոնդակը կը կարեւորէ կը նկատէ հայ մամուլին հայակերտումի ու ազգակերտումի ներդրումը՝ «Հայ մամուլը, իր սովորական դերէն անդին, պէտք է դառնայ դպրոց՝ յատկապէս հոն, ուր չկայ հայակերտումի, ազգակերտումի ու հայրենակերտումի լծուած հայ դպրոց», ու այս ծիրին մէջ կը քաջալերէ մանկապատանեկան մամուլի հրատարակութեան զարգացումը, որովհետեւ հայ մամուլը ունի նաեւ դաստիարակիչ դեր, որուն համար հարկ է զգոյշ ըլլալ, կը յորոդէ հայրապետը, որպէսզի հայ մամուլը երիտասարդներուն համար կարենայ դառնալ «հետաքրքրական, աշխոյժ եւ հայ ու օտար արժէքներու ու հայեցակէտերու երկխօսութեան հարթակ, ու այդ ճամբով՝ հայու ինքնութեան առաւել բիւրեղացման ու հարստացման միջոց»: Շարունակելով հայ մամուլին առաքելութեան գաղափարը, հայրապետը կ՛ընդգծէ հայ մամուլին՝ ծայրայեղութիւններէ ու կուսակցական պայքարներէ հեռու մնալու կարեւորութիւնը ու կը հաստատէ. «Հայ մամուլին դերը աւելի՛ կը հզօրանայ ու իր համայքը աւելի՛ կը ծաւալի, երբ քաջալեր կը հանդիսանայ բազմակարծիքութեան, խթան կը դառնայ հայ քաղաքական մտքի զարգացման, ու հաւասարակշռուած կ՛ըլլայ իր մօտեցումներուն եւ արժեւորումներուն մէջ»:
«Հայ մամուլը իր էութեամբ ու կոչումով առաքելութիւն ըլլալով, կոչուած է վերանորոգ յանձնառութեամբ ջատագովը հանդիսանալ մեր ինքնութեան էական տարրերը կազմող հոգեւոր, բարոյական, ընկերային, մշակութային ու ազգային արժէքներուն ու աւանդութիւններուն, իտէալներուն ու խորհրդանիշերուն», կը նշու կոնդակին մէջ:
Ազգային պահանջատիրութեան պայքարին մէջ, հարկ է հայ մամուլը ունենայ յառաջատար դեր ու դէմ դնէ հետզհետէ ծաւալող ապատեղեկատուութեան, կ՛ըսէ հայրապետը պատգամին մէջ:
«Մամուլին ստանձնած նշեալ պարտաւորութիւնները, ինչպէս նաեւ մեր սպասումները, զայն կը մղեն հայ կեանքին մէջ ստանձնելու, որոշ իմաստով, առաջնորդի դեր: Արդարեւ, հայ մամուլը լոկ եղածը կամ տեսնուածը փոխանցողի կրաւորական դերին մէջ պէտք չէ ըլլայ. սոսկ մեր կեանքի հայելին պէտք չէ դառնայ, այլ՝ մեր կեանքի թերիները տեսնելու իմաստութիւնն ու արթնութիւնը եւ զանոնք սրբագրելու քաջութիւնն ու պարտաւորութիւնը պէտք է ունենայ», կը հաստատէ Արամ Ա. կաթողիկոսը:
«Հայ մամուլին առաքելութեան անբաժան մասը կը կազմէ գաղութի, ազգին ու հայրենիքին ամբողջականութեան պահպանումը ու միութեան ամրապնդումը: Այսօր խիստ անհրաժեշտութիւնը կը զգացուի Հայաստան-Արցախ-Սփիւռք եռամիասնութեան ձեւաչափով հայ մամուլի մը, որ դառնայ լուրջ, իրատես եւ համապարփակ քննարկումներու հարթակ՝ արծարծելով համահայկական որակարգեր եւ ճշդելով անոնց լուսաբանման եւ վերլուծման հիմնական ուղղութիւնները: Ինչպէս առաքելութեան կոչուած եկեղեցին ժողովուրդին տանող եւ անոր արժէքները ու նպատակը կենսագործողը հոգեւորականն է, նոյնպէս ալ մամուլը առաքելութեան վերածողը մամուլի մշակն է: Հետեւաբար, մամուլի սպասարկողներու նկատմամբ երբեմն կիրարկուող ապօրէն միջոցառումները՝ հալածանք, արգելք, բանտարկութիւն ու նոյնիսկ սպաննութիւն, խստօրէն դատապարտելի են», կը նշէ հայրապետը իր պատգամին մէջ:
Արամ Ա. իր Կոնդակը կ՝եզրափակէ լուսարձակի տակ առնելով ներկայի մտահոգութիւններն ու մարտահրաւէրները, որոնք տպագիր մամուլը կը դնեն նեղ կացութիւններու դիմաց, առաւելաբար տնտեսական դժուարութիւններու պատճառով: Առ այդ, վեհափառ հայրապետը կոչ կ՛ուղղէ՝ ըսելով. «Տնտեսապէս նեցուկ կանգնիլ հայ մամուլին եւ այդ մէկը կը նշանակէ զարգացած, ատակ ու փորձառու խմբագիրներ ու լրագրողներ ունենալ, որակաւոր բովանդակութեամբ ու մեծաթիւ էջերով մամուլ ունենալ, մեծ թիւով ընթերցողներ ունենալ եւ հայ մամուլի հայակերտ, ազգակերտ ու հայրենակերտ առաքելութիւնը աւելի ծաւալել»:
Վեհափառը կոչ կ՛ուղղէ «ունեւոր ազգայիններուն, հայ մամուլին տրուած պատահական նուիրատուութիւններէն անդին, յատուկ հիմնադրամներ հաստատելու՝ հայ մամուլին արդիականացման եւ վերակազմակերպման սատարող ծրագիրներու իրագործման»:
Հայրապետը իր պատգամը կ՛աւարտէ՝ ըսելով. «Այս առիթով Մեր աղօթքներուն մէջ կը յիշենք անցեալի այն բոլոր խմբագրապետները, խմբագիրները, լրագրողները ու ընդհանրապէս մամուլի մշակները, որոնք իրենց ամուր հաւատքով ու նուիրեալ աշխատանքով հայ մամուլին առաքելութիւնը պատասխանատուութեամբ կենսագործեցին նոյնիսկ մեր կեանքին ամէնէն մռայլ պայմաններուն մէջ: Բի՜ւր յարգա՛նք անոնց: Հայրապետական Մեր օրհնութիւնը ու բարձր գնահատանքը կը յայտնենք մամուլի բոլոր սպասաւորներուն, որոնք, հակառակ բազմազան ու այլազան դժուարութիւններուն, հաւատարմօրէն կառչած կը մնան իրենց կոչումին: Բի՜ւր պատի՛ւ իրենց»:
«Ասպարէզ»ը օրհանբեր կը գտնէ հայրապետական այս ուշադրութիւնը եւ իր դժուարին առաքելութեան ճամբուն վրայ զայն կը նկատէ մամուլի աշխատակիցներուն բարոյական կորովը բարձրացնող հազուագիւտ դրսեւորումներէն մէկը: